BM Libya Temsilcisi Batili taraflara seçim yükümlülüklerini hatırlattı

Libyalı tarafların Cenevre’de yeni bir toplantı düzenleyeceği açıklandı

Mişri, Trablus’taki Devlet Yüksek Konseyi binasında BM Temsilcisi Batili ile görüştü (Libya Devlet Yüksek Konseyi)
Mişri, Trablus’taki Devlet Yüksek Konseyi binasında BM Temsilcisi Batili ile görüştü (Libya Devlet Yüksek Konseyi)
TT

BM Libya Temsilcisi Batili taraflara seçim yükümlülüklerini hatırlattı

Mişri, Trablus’taki Devlet Yüksek Konseyi binasında BM Temsilcisi Batili ile görüştü (Libya Devlet Yüksek Konseyi)
Mişri, Trablus’taki Devlet Yüksek Konseyi binasında BM Temsilcisi Batili ile görüştü (Libya Devlet Yüksek Konseyi)

Birleşmiş Milletler’in (BM) Libya Özel Temsilcisi Abdullah Batili, Temsilciler Meclisi ve Devlet Yüksek Konseyi’ni bir kez daha Libya halkına karşı görevleri olarak, seçimleri ‘belirli bir zaman çerçevesi içinde’ yapma yükümlülüklerini yerine getirmeye çağırdı. Batili, geçen pazartesi günü başkent Trablus’ta düzenledikleri toplantı sırasında Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid el-Mişri’ye (13’üncü anayasa değişikliği uyarınca kurulan ve seçim kanununu hazırlamakla görevli olan) 6+6 Teknik Komite’ye temsilcilerini aday göstermesi için konseye liderlik etmesi çağrısı yaptığını söyledi. Batili ayrıca, BM misyonunun teknik ve lojistik destek sağlamaya daimi olarak hazır olduğunu vurguladı.
Öte yandan Mişri, Batili ile yaptığı görüşmede Yüksek Konsey’in ‘siyasi nedenlerle kimseyi dışlamaması gereken, ancak seçim yasalarının bazı maddeleriyle ilgili yürürlükteki mevzuata saygı duyan’ seçim yasalarıyla ilgili tavrını dile getirdiğini belirtti. Mişri’ye göre Batili, ‘ülkedeki mevcut durumu hesaba katan ve seçimlere ulaşmaya yardımcı olan’ bir uzlaşmaya varmanın önemli olduğunu vurguladı. Halid el-Mişri ayrıca, görüşmede 5+5 Askeri Komite’nin Trablus’taki son toplantısını da ele aldıklarını ve bu yolun seçimleri güvence altına alacak planlar geliştirerek seçim sürecini desteklemedeki rolünü teyit ettiğini söyledi.
Konsey tarafından yayınlanan bir bildiriye göre Mişri, Yüksek Konsey’e bağlı komitelerin başkanlarıyla, ‘seçimlerin sağlam yasalara uygun olarak tamamlanmasını desteklemek için atılacak adımları’ ve ‘istikrarı artıran yolların önemini’ tartışmaya odaklanan bir toplantıya da başkanlık etti. Konsey’in bazı üyelerinin aktardığına göre Yüksek Konsey ile ortaklaşa kurulan 6+6 komitesindeki konsey üyelerinin seçilmesi için, ilerleyen dönemde Trablus’taki merkezinde resmi bir toplantı yapılması planlanıyor.
Aynı şekilde Batili, Başkanlık Konseyi üyesi Abdullah el-Lafi ile yaptığı görüşmede konseyin siyasi çıkmazı kırma çabalarını övdüğünü belirtti. BM Özel Temsilcisi, bu yıl seçimleri gerçekleştirebilmek için siyasi ve güvenlik tarafları arasında güven artırıcı önlemlerin devam ettirilmesi konusunda fikir alışverişinde bulunduklarına dikkati çekti ve ulusal uzlaşı yolundaki ilerlemeyi de ele aldıklarını belirtti.
Diğer taraftan Lafi, bu yıl gerçekleştirilecek seçimlerin başarısına katkı sağlayacak güvenlik ve askeri kurumları birleştirme çabalarını memnuniyetle karşıladığını ve başarısını sağlamak için katılımcılar arasında güven köprüleri kurmaya çalıştığını açıkladı. Başkanlık Konseyi’nin Batili’nin ulusal uzlaşma projesinin başarısı yoluyla istikrar sağlama çabalarına verdiği desteğin devam ettiğini vurgulayan Abdullah el-Lafi’ye göre Batili, BM misyonunun ana ortağı olan Başkanlık Konseyi’nin ülkede istikrarı sağlama çabalarına övgüde bulundu. Lafi ayrıca, ulusal uzlaşma için kapsamlı bir konferansın toplanması konusunda atılan adımları tartıştıklarına dikkat çekti.
Öte yandan Başkanlık Konseyi üyesi Musa el-Koni, BM Genel Sekreteri’nin Siyasi İşler ve Barış İnşasından Sorumlu Yardımcısı Rosemary DiCarlo ile New York’ta bir araya geldi. Koni’nin belirttiğine göre DiCarlo, seçimlere ulaşmak için BM ve Başkanlık Konseyi arasındaki ortaklığın önemine vurgu yaptı. DiCarlo ayrıca, Başkanlık Konseyi’nin ulusal uzlaşma konusundaki kilit rolüne de övgüde bulundu.
Aynı şekilde İsviçre’deki İnsani Diyalog Merkezi, bu yıl yapıcı seçimler düzenlenmesini destekleyen önerilerde bulunmak amacıyla 5 Nisan’da Cenevre’de önemli Libyalı ortaklar ve uluslararası toplum üyeleriyle ‘gayri resmi bir beyin fırtınası toplantısı’ gerçekleştirmeye hazırlanıyor.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre İnsani Diyalog Merkezi Orta Doğu ve Kuzey Afrika Bölgesi Direktörü Romain Grandjean tarafından gönderilen bir davetiye, 3-5 Nisan tarihleri ​​arasında Libyalı katılımcılar arasında gerçekleştirilecek olan tartışmaların son oturumunda, seçim takvimi ve seçim sonrası döneme ilişkin güvence ve garantilerin yanı sıra seçim takvimi ve güvenlik düzenlemeleri üzerinde durulacağını gösterdi. Ayrıca sonuçların, daha sonra BM ve diğer ilgili taraflara sunulacak olan tavsiyeler şeklini alması bekleniyor.
Söz konusu toplantı, kendisini çatışma tarafları arasında arabuluculuk yapmayı amaçlayan bir sivil toplum kuruluşu olarak tanıtan İnsani Diyalog Merkezi’nin (2021’de Cenevre’deki Libya Siyasi Diyalog Forumu tarafından onaylanan) ‘yol haritası’ anlaşmasının hazırlanmasına katkıda bulunması dolayısıyla önemli. Yol haritası, başkanlığını Muhammed el-Menfi’nin yaptığı Başkanlık Konseyi ile Abdülhamid el-Dibeybe başkanlığındaki geçici ‘Birlik’ hükümetinden oluşan bir geçiş otoritesinin oluşmasıyla sonuçlanmıştı.
Bu yılın başında merkez ve BM misyonu, deneyimi tekrar etme isteğine dair söylentileri yalanlarken, ancak yeni çağrı bu inkarın doğru olmadığını gösterdi. Bilgi sahibi kaynaklara göre bu hareketin, Batili’nin ‘Temsilciler Meclisi ve Yüksek Konsey’in ertelenen cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimleri için kanun çıkaramaması durumunda, tüm siyasi partileri alternatifleri düşünme’ ile tehdit etmesinden kaynaklandığını söyledi.



Gazze halkı, savaşın neden olduğu yıkımın ardından kültürel mirasını korumak için zamanla yarışıyor

Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
TT

Gazze halkı, savaşın neden olduğu yıkımın ardından kültürel mirasını korumak için zamanla yarışıyor

Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)

Gazze Şeridi’nde 70 bin kişinin hayatını kaybetmesi, çok sayıda kişinin yaralanması, yüz binlerce insanın yerinden edilmesi ve neredeyse bütün mahallelerin yok olmasının ardından, yeniden inşa artık hayal gücünü zorlayan, neredeyse tasavvur edilemez bir görev haline geldi.

Buna rağmen, bölgede en değerli tarihi yapılar arasında yer alıp ağır hasar gören az sayıdaki noktada, işçiler şimdiden çalışmaya başladı. Amaç, geçmişten geriye kalan az sayıdaki kalıntıyı toprak altından çıkarmak.

Bu alanlar arasında, Gazze’nin eski kent merkezinde bulunan ve savaş sırasında İsrail güçlerinin hedef aldığı en önemli kültürel miras olan Büyük Ömer Camii de bulunuyor. İsrail ordusu, avlularının altında savaşçılar tarafından kullanılan bir tünel bulunduğunu öne sürerek yapıyı bombaladığını açıklamıştı. Filistinliler ise böyle bir tünelin varlığını reddediyor ve saldırının Gazze’nin dini ve kültürel mirasını yok etmeye yönelik olduğunu savunuyor.

dfrgt
Gazze şehrinde bulunan Büyük Ömer Camii'nin içindeki enkazı temizleyen bir işçi, 17 Kasım 2025 (Reuters)

Batı Şeria’daki Beytüllahim’de bulunan Miras Koruma Merkezi’nde mimar ve kültürel miras uzmanı olarak görev yapan ve şu anda savaşta zarar gören alanları kurtarmak için Gazze’de çalışan Hammude ed-Dehdar, İsrail’in bu yapıların yıkımının Filistin tarihini silebileceğini düşünerek ‘yanıldığını’ söyledi.

Dehdar, Gazze’de Reuters’a yaptığı açıklamada, bu yapıların kadim bir halkın ortak hafızasını temsil ettiğini belirterek, “Bu miras, korunması ve savunulması için ortak çaba gerektiren bir bellektir” dedi.

İsrail ordusu ise Hamas hedeflerine yönelik her saldırının, bu tür alanları tehlikeye atabilecek olması nedeniyle sıkı bir onay sürecinden geçtiğini açıkladı.

fgt
Gazze şehrinde savaş sırasında hasar gören tarihi Paşa Sarayı'nda restorasyon çalışmaları yürüten işçiler, 11 Kasım 2025 (Reuters)

İsrail ordusu tarafından yapılan açıklamada, “İsrail ordusu, kültürel miras alanları ile tarihi ve kültürel önemi bulunan mekânlara azami hassasiyetle yaklaşmaktadır. Bu alanlar ve sivillerin zarar görmesini en aza indirmek, saldırı planlamasında temel bir önceliktir” ifadeleri yer aldı.

Zamansız hikayeler

Nüfusunun büyük bölümü, bugün İsrail sınırları içinde kalan şehir ve köylerden zorla göç ettirilmiş mülteciler ya da onların çocuklarından oluşan Gazze Şeridi’nde, Büyük Ömer Camii, Gazze halkını kendi kültürel mirasına ve Ortadoğu’nun zengin mimari tarihine bağlayan temel unsurlardan biriydi.

Halk arasında anlatılan geleneksel hikâyelere göre Samson’un onu esir alanların üzerine tapınağı yıktığı yer olduğu söylenen bu alan, İslam’ın 7. yüzyılda Halife Ömer bin Hattab döneminde Akdeniz’e ulaşmasından önce bir Bizans kilisesine de ev sahipliği yapıyordu. Bölge İslam hâkimiyetine girdikten sonra yapı camiye dönüştürüldü.

Sonraki yüzyıllar boyunca yapı; Memlükler, Haçlılar ve Osmanlılar tarafından pek çok kez yeniden şekillendirildi ve Orta Çağ’da bölgenin mimari harikalarından biri olarak ün kazandı.

Caminin minaresi, Gazze siluetinin en belirgin unsurlarından biriydi. Cemaat, kubbeli tavanlar altında ve cilalı taşlarla döşeli avlularda ibadet eder; namazın ardından caminin görkemli cephesinin önünden geçerek kapılarından dışarı çıkar ve eski kentin çevresindeki çarşı sokaklarına doğru akardı.

frgt
Gazze şehrinde savaş sırasında hasar gören tarihi Paşa Sarayı'nda restorasyon çalışmaları yürüten işçiler, 11 Kasım 2025 (Reuters)

Yakındaki Kayseriyye Çarşısı, dükkânlarıyla ünlüydü; esnafı ve komşuları, âşıkların düğün takılarından kıskanç kayınvalidelerin hikâyelerine uzanan unutulmaz öyküler anlatırdı. Bugün bunlardan geriye neredeyse hiçbir iz kalmadı.

Ağır hasar gören bir diğer yapı da 13. yüzyıla uzanan tarihi Paşa Sarayı oldu. Bir müzeye ev sahipliği yapan yapının sergilediği eserler artık kayıp.

Dehdar, kültür ve miras söz konusu olduğunda bunun yalnızca eski bir bina ya da tarihi taşlardan ibaret olmadığını vurgulayarak, “Her taş bir hikâye anlatır” dedi.

Filistin’in Batı Şeria merkezli Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı Müsteşarı Cihad Yasin ise Filistinli yetkililer ve Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) tarihi alanların restorasyonu için üç aşamalı bir plan hazırladığını, ilk maliyetin 133 milyon dolar olarak öngörüldüğünü belirtti.

Yasin, önceliğin çökme riski taşıyan yapıların hızlı müdahaleyle desteklenmesi olduğunu söyledi. Ancak beyaz çimento ve alçı sıkıntısı yaşandığını, Gazze’deki kaynakların sınırlı olduğunu ve restorasyon malzemelerinin fiyatlarının ciddi şekilde arttığını ifade etti.

sdfgt
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta İsrail hava saldırıları sırasında hasar gören, kısmen yıkılmış Berkuk Kalesi, 16 Kasım 2025 (Reuters)

Gazze Şeridi’nde kültürel mirasın yıkımı, evlerini ve geçim kaynaklarını kaybetmiş yaslı aileler arasında bile ayrı bir acı yaratmaya devam ediyor.

Münzir Ebu Asi, küçük kızı Kenzi’nin Büyük Ömer Camii’nin vurulduğunu duyunca hissettiği derin üzüntü nedeniyle onu teselli etmek zorunda kaldığını söyledi.

Ebu Asi, “Küçük kızım Kenzi çok üzüldü. Camiye saldırı haberini duyduğumuzda biz de şaşırdık; neden böyle bir şey yapıldı?” dedi.

Sözlerini sürdüren Ebu Asi, Paşa Sarayı’nın da bombalanmasının ardından artık kesin bir kanaate vardıklarını belirterek, “Bu işgalin, Filistin kimliğini yok etmek, her türlü Filistin eserini silmek istediği artık bizim için kesinleşti” ifadesini kullandı.


Etiyopya, Mısır'ı Afrika Boynuzu'nda ‘istikrarsızlaştırma kampanyası’ yürütmekle suçluyor

Rönesans Barajı (Reuters)
Rönesans Barajı (Reuters)
TT

Etiyopya, Mısır'ı Afrika Boynuzu'nda ‘istikrarsızlaştırma kampanyası’ yürütmekle suçluyor

Rönesans Barajı (Reuters)
Rönesans Barajı (Reuters)

Etiyopya Dışişleri Bakanlığı dün yaptığı açıklamada, Mısır’ı Afrika Boynuzu bölgesinde ‘Etiyopya’yı hedef alan bir istikrarsızlaştırma kampanyası yürütmekle’ ve ‘gerilimi artırmaya zemin hazırlamakla’ suçladı.

İki ülke arasında Mavi Nil üzerindeki Rönesans Barajı konusunda süren anlaşmazlığa atıfta bulunan bakanlık, açıklamasında Mısır’ın ‘Afrika Boynuzu’nda Etiyopya’yı merkeze alan, ancak onunla sınırlı olmayan bir istikrarsızlaştırma kampanyası yürüttüğünü’ savundu.

Bakanlık, Mısır’ın ‘diyaloğu reddettiğini ve gerilimi artırma niyetini açıkça ortaya koyan düşmanca söylemini yoğunlaştırdığını’ iddia etti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise dün yaptığı açıklamada, ülkesinin Etiyopya’nın Rönesans Barajı’na ilişkin tek taraflı adımlarını reddettiğini yineleyerek, “Etiyopya’nın uygulamaları tüm Afrika kıtasının istikrarını tehdit eden ciddi bir tehlike oluşturuyor” dedi.

Mısır Su Kaynakları ve Sulama Bakanlığı da geçen ay yaptığı açıklamada, Etiyopya’nın baraj yönetiminde ‘tek taraflı ve kontrolsüz uygulamalarını’ sürdürdüğünü, bunun ‘havza ülkelerinin hak ve çıkarlarını tehdit eden ciddi riskler barındırdığını’ vurguladı.

Etiyopya, milyarlarca dolara mâl olan dev Rönesans Barajı’nın inşasına Nil Nehri üzerinde 2011 yılında başladı. Mısır ise projeyi, Afrika’nın en uzun nehrindeki tarihi su haklarını tehdit eden bir girişim olarak görüyor.

Afrika Birliği (AfB) arabuluculuğunda Mısır ile Etiyopya arasında yürütülen müzakereler Nisan 2021’de sonuçsuz kalmış; bunun üzerine Kahire, Addis Ababa’ya baskı uygulanması için konuyu Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’ne taşımıştı.


İsrail, Gazze’nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında 2’si çocuk 6 Filistinli hayatını kaybetti

İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
TT

İsrail, Gazze’nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında 2’si çocuk 6 Filistinli hayatını kaybetti

İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)

Filistin merkezli Ma'an haber ajansının bildirdiğine göre, dün akşam (Çarşamba) Gazze Şeridi’nin güneyine düzenlenen İsrail hava saldırılarında 6 Filistinli hayatını kaybetti, çok sayıda kişi de yaralandı.

Ajans, İsrail ordusunun Han Yunus kentinin batı bölgelerini en az dört füzeyle vurduğunu aktardı.

Filistinli sağlık kaynakları, “aralarında iki çocuğun da bulunduğu 6 kişinin İsrail bombardımanında yaşamını yitirdiğini” bildirdi.

Saldırının, Han Yunus’un batısındaki Mevasi bölgesinde bulunan bir çadırı hedef aldığı belirtilirken, gelişmenin İsrail ordusunun gün içinde Refah’ın güneyinde yaşanan çatışmalarda 5 askerinin yaralandığını duyurmasının ardından geldiği ifade edildi.