Azerbaycan, İran ile gerilimin ortasında İsrail'de büyükelçilik açtı

Cohen Bakü'yü Tahran karşısında iş birliği yapmaya çağırırken, Bayramov 'Ermeni işgaline' karşı destek talep etti

Bayramov ve Cohen’in dün Kudüs'te düzenlediği basın toplantısından bir kare (Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı)
Bayramov ve Cohen’in dün Kudüs'te düzenlediği basın toplantısından bir kare (Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı)
TT

Azerbaycan, İran ile gerilimin ortasında İsrail'de büyükelçilik açtı

Bayramov ve Cohen’in dün Kudüs'te düzenlediği basın toplantısından bir kare (Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı)
Bayramov ve Cohen’in dün Kudüs'te düzenlediği basın toplantısından bir kare (Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı)

Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov dün ülkesinin Tel Aviv'deki büyükelçiliğinin açılışını yaptı. İsrail ile Azerbaycan arasında ilişkilerin kurulmasından bu yana bir ilk olan bu adım, Bakü ile güney komşusu Tahran arasında güven krizini tırmandıracak bir gelişme olarak görülüyor.
Bakan Bayramov dün sabah Tel Aviv'e geldi ve burada siyasi liderler ve bir grup ekonomistle toplantılara başladı. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile görüşmek için Ramallah'ı da ziyaret etmeyi planlayan Bayramov, görüşmelerine İsrailli mevkidaşı Cohen ile başladı. Cohen, görüşmede iki ülke arasındaki ekonomi, enerji, eğitim, akademi, kültür, spor ve diğer alanlardaki ilişkilerin güçlendirilmesini tartıştıklarını söyledi. Cohen ayrıca, ‘birkaç hafta sonra önemli bir ekonomik heyetin başında Azerbaycan'a resmi bir ziyaret gerçekleştireceğini’ açıkladı.
İsrail Dışişleri Bakanı Eli Cohen, atılan adımın ‘stratejik ilişkilerdeki sıçramanın bir delili’ olduğunu söyleyerek “İsrail'de Azerbaycan büyükelçiliğinin açılması iki ülke arasındaki ilişkilerin güçlendirilmesinin ek bir kanıtıdır. Azerbaycan Müslüman bir ülkedir ve stratejik konumu aramızdaki ilişkiyi oldukça önemli ve büyük potansiyellere sahip bir ilişki kılmaktadır. Dışişleri Bakanı Bayramov ile İran'a karşı ortak bir cephe oluşturma ve ekonomi, güvenlik ve yenilenebilir enerji alanlarında iş birliğini artırma hususlarında anlaştım. Yakında İsrail ve Azerbaycan arasındaki ticari ilişkileri daha da derinleştirecek büyük bir ekonomik heyet ile Bakü'ye gideceğim” ifadelerini kullandı.
Bayramov “İki ülkenin ortak bir hedefi var ki bu, bölgesel barış, istikrar ve refahın oluşturulmasına katkıda bulunan stratejik bir ortaklığa ulaşmak amacıyla iş birliği yapmaktır (...) Azerbaycan'da önemli bir Yahudi kesimi bulunuyor ve Azeri kökenli İsrail vatandaşlarıyla birlikte siyasi, güvenlik, ekonomik ve kültürel boyutları olan gerçek bir ortaklık kuruyor” ifadelerini de sözlerine ekledi.
Bayramov, İsrail'in ülkesine güvenliğini ve toprak bütünlüğünü koruması ve Ermenistan'ın işgal ettiği toprakları geri alması için büyük ve önemli yardımlar sağladığını belirtti. Ekonomik iş birliğinde bir sıçrama olduğunu söyleyerek iki ülke arasındaki ticaret hacminin 2022'de bir önceki yıla göre yüzde 85 arttığına işaret etti. Bayramov, Azerbaycan'da faaliyet gösteren 114 İsrail şirketi olduğunu, İsrail petrolünün yüzde 30'unu Azerbaycan'dan satın aldığını ve yüksek teknolojik uzmanlık elde edildiğini kaydetti.
İsrail, 1991'de bağımsızlığını kazanmasıyla Azerbaycan'ı ilk tanıyan ülkelerden biri olmuş ve 1993'te Bakü'de büyükelçilik açmıştı. Ancak 30 yıl boyunca Azerbaycan'ın İsrail'de resmi diplomatik bir temsilciliği yoktu.
Azerbaycan'ın Tel Aviv Büyükelçisi Muhtar Memmedov, pazartesi günü İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog'a güven mektubunu sunmuştu. Herzog “Azerbaycan laik bir ülkedir ve İsrail'de büyükelçilik açan ilk Şii ülkedir. İslam ülkelerindeki en büyük Yahudi topluluklarından biri Azerbaycan’da yaşıyor ve sayılarının 12-18 bin arasında olduğu tahmin ediliyor” açıklamasında bulunmuştu.



Taliban, Moskova'nın hareketi terör listesinden çıkarmasını ‘önemli bir gelişme’ olarak değerlendirerek memnuniyetle karşıladı

Rusya'nın Afganistan Büyükelçisi Dmitry Zhirnov (solda), Afganistan Dışişleri Bakanı Emir Han Muttaki ile Kabil'de yaptığı görüşmeden (Arşiv-AFP)
Rusya'nın Afganistan Büyükelçisi Dmitry Zhirnov (solda), Afganistan Dışişleri Bakanı Emir Han Muttaki ile Kabil'de yaptığı görüşmeden (Arşiv-AFP)
TT

Taliban, Moskova'nın hareketi terör listesinden çıkarmasını ‘önemli bir gelişme’ olarak değerlendirerek memnuniyetle karşıladı

Rusya'nın Afganistan Büyükelçisi Dmitry Zhirnov (solda), Afganistan Dışişleri Bakanı Emir Han Muttaki ile Kabil'de yaptığı görüşmeden (Arşiv-AFP)
Rusya'nın Afganistan Büyükelçisi Dmitry Zhirnov (solda), Afganistan Dışişleri Bakanı Emir Han Muttaki ile Kabil'de yaptığı görüşmeden (Arşiv-AFP)

Taliban, Rusya'nın dün hareketi ‘terör örgütü’ olarak sınıflandırmasını kaldırma kararını memnuniyetle karşıladı ve bunu hükümeti ile Moskova arasındaki ilişkilerde ‘önemli bir gelişme’ olarak niteledi.

Afganistan Dışişleri Bakanlığı tarafından 17 Nisan 2025 tarihinde çekilen ve yayınlanan bu fotoğrafta Rusya'nın Afganistan Büyükelçisi Dmitriy Jirnov (solda) Afganistan Dışişleri Bakanı Emir Han Muttaki ile Kabil'de görüşürken görülüyor. Rusya Yüksek Mahkemesi 17 Nisan'da, Afganistan'ın fiili yöneticileriyle dostane ilişkiler kurmayı amaçlayan sembolik bir jestle Taliban'ın terör örgütü olarak tanımlanmasını kaldırdı. (Afganistan Dışişleri Bakanlığı - AFP)Afganistan Dışişleri Bakanlığı tarafından 17 Nisan 2025 tarihinde çekilen ve yayınlanan bu fotoğrafta Rusya'nın Afganistan Büyükelçisi Dmitriy Jirnov (solda) Afganistan Dışişleri Bakanı Emir Han Muttaki ile Kabil'de görüşürken görülüyor. Rusya Yüksek Mahkemesi 17 Nisan'da, Afganistan'ın fiili yöneticileriyle dostane ilişkiler kurmayı amaçlayan sembolik bir jestle Taliban'ın terör örgütü olarak tanımlanmasını kaldırdı. (Afganistan Dışişleri Bakanlığı - AFP)

Taliban hükümetinin Dışişleri Bakanı Emir Han Muttaki, Kabil'de Rus Büyükelçi ile yaptığı görüşmede, Rusya'ya bu adım için teşekkür etti. Ofisinden yapılan açıklamaya göre Muttaki bu adımı ‘Afganistan ve Rusya arasındaki ilişkilerde önemli bir gelişme’ olarak nitelendirdi.

Rusya Yüksek Mahkemesi dün Taliban'ın terör örgütleri listesinden çıkarılmasını onayladığını açıklayarak, Moskova ile uluslararası alanda izole edilmiş Kabil arasındaki bağları güçlendirmeyi amaçlayan sembolik bir adım attı.

Rus haber ajansları, davadan sorumlu yargıç Oleg Nefedov'un kapalı bir oturum sonrasında yaptığı açıklamada, “Karar derhal yürürlüğe giriyor” dediğini aktardı.

Karar bu aşamada Taliban hükümetinin Moskova tarafından resmen tanındığı anlamına gelmiyor.

Taliban kararı memnuniyetle karşıladı ve bunu hükümeti ile Moskova arasındaki ilişkilerde ‘önemli bir gelişme’ olarak nitelendirdi.

Rusya Yüksek Mahkemesi Yargıcı Oleg Nefedov, yirmi yılı aşkın süredir terör örgütü olarak sınıflandırılan Taliban'a yönelik yasağın kaldırılmasına ilişkin kararını 17 Nisan 2025 Perşembe günü Moskova'da açıkladı. (AP)Rusya Yüksek Mahkemesi Yargıcı Oleg Nefedov, yirmi yılı aşkın süredir terör örgütü olarak sınıflandırılan Taliban'a yönelik yasağın kaldırılmasına ilişkin kararını 17 Nisan 2025 Perşembe günü Moskova'da açıkladı. (AP)

Rusya Federasyonu Başsavcılığı geçtiğimiz mart ayında, Taliban'ın ‘terörist’ olarak sınıflandırılan ve dolayısıyla yasaklanan örgütler listesinden çıkarılmasını talep etti. Taliban, 11 Eylül 2001'de ABD'de düzenlenen saldırıların ardından 2003'ten beri bu listede yer alıyordu.

Taliban, ABD destekli hükümetin düşmesinin ardından 15 Ağustos 2021'de Afganistan'ın başkenti Kabil'in kontrolünü ele geçirdi ve birkaç gün sonra da ABD askerleri ülkeden tamamen çekildi.

O tarihten bu yana Moskova, terörle mücadelede potansiyel bir ekonomik ortak olarak gördüğü yeni Afgan hükümetiyle ilişkileri normalleştirme sözü verdi.

Ancak bu hükümet, özellikle Afganistan'daki kadın haklarının feci durumu nedeniyle, şu aşamada hiçbir ülke tarafından resmen tanınmış değil.

Rusya'nın yanı sıra Pakistan, Çin, İran ve çoğu Orta Asya ülkesinin Afgan yetkililerle diplomatik ilişkileri var.

Moskova, Taliban elçilerini, hareket iktidara dönmeden önce bile, birçok kez topraklarında kabul etmişti.

Taliban terörle mücadelede bir müttefik

Kremlin ve Kabil arasındaki yakınlaşma, Mart 2024'te Moskova yakınlarında bir konser salonunda terör örgütü DEAŞ'ın Afganistan'da faaliyet gösteren bölgesel kolu DEAŞ Horosan'a mensup dört silahlı kişi tarafından 145 kişinin öldürüldüğü saldırının ardından ivme kazandı.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Temmuz 2024'te, Taliban'ı terörle mücadelede bir müttefik olarak gördüğünü söyledi.

Ardından, 2024 yılının sonunda, Rus makamlarının terör örgütü olarak listelenen ve bu nedenle ülkede yasaklanan bir grubu listeden çıkarmasına izin veren yasayı imzaladı.

Şarku'l Avsat'ın edindiği bilgiye göre bu yasa, grubun ‘terörizmi’ desteklemeyi bıraktığına dair ‘gerçek kanıtlar’ varsa, yargının ‘bir örgüt üzerindeki yasağı geçici olarak askıya almasına izin veriyor.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ekim ayında Batı'yı Afganistan'a yönelik yaptırımları kaldırmaya ve on yıllardır savaş halinde olan ülkenin yeniden inşası için ‘sorumluluk’ almaya çağırdı.

Rusya Güvenlik Konseyi Sekreteri Sergey Şoygu aralık ayı sonunda Kabil'e gitti. Şoygu ziyaret sırasında, Afganistan ile ‘iş birliğini’ güçlendirmek istediğini açıkladı.

Birçok Taliban lideri 1980'lerde Sovyetler Birliği'nin ülkede on yıl süren savaşı sırasında Moskova'ya karşı savaşmıştı.