Yemen: Husiler İbb kentinde adam kaçırıyor

Husiler, Mukahhal’ın cenazesine katılanlara misilleme olarak İbb’de adam kaçırıyor

Sana'da Husi liderlerin düzenlettiği gösteri sırasında silahlı kişiler (AFP)
Sana'da Husi liderlerin düzenlettiği gösteri sırasında silahlı kişiler (AFP)
TT

Yemen: Husiler İbb kentinde adam kaçırıyor

Sana'da Husi liderlerin düzenlettiği gösteri sırasında silahlı kişiler (AFP)
Sana'da Husi liderlerin düzenlettiği gösteri sırasında silahlı kişiler (AFP)

Zahid el-Verafi, ailesiyle birlikte Mısır'ın başkenti Kahire'de altı ay kaldığı sağlık seyahatinin ardından İbb şehrine dönmek üzereydi. Ancak arkadaşları, adının el-Mukahhal (sürmeli anlamında) takma adıyla meşhur aktivist Hamdi Abdurrezzak el-Havlani’nin cenazesine katılmakla suçlanan, bu sebeple Husi darbeciler tarafından arananlar listesinde olduğunu bildirdi.
Mukahhal’ın birkaç gün önce İbb şehrinde düzenlenen cenazesinde Yemenliler Husi darbecilerin uygulamalarını kınayan benzeri görülmemiş sloganlar attı. Bu kalabalığa ateş açarak karşılık veren milisler ise onlarca kişiyi kaçırdı. Ayrıca şehrin sokaklarını kapatmaya çalışarak cenaze alayının mezarlığa ulaşmasını engelledi.
İbb halkı, Husileri İbb’de kendi kontrollerindeki Emniyet Müdürlüğü'ne bağlı cezaevinde tutuklu bulunan Mukahhal’ı kasten öldürmekle suçluyor. Zirâ sosyal medyada Husi darbecileri eleştiren, onları yolsuzluk, yağmalama ve Yemenlileri açlığa terk etmekle suçlayan paylaşımlarıyla meşhur olan Mukahhal, gözaltına alınmadan önce Yemenlileri direnişe çağırıyordu. Husiler ise Mukahhal’ın cezaevinden kaçmaya çalışırken öldüğünü iddia etti.
Husi milisleri, cenazeye katılanları, bilhassa slogan atarak milis liderlerini Allah’ın düşmanı’ olarak nitelendiren şahısları hedef aldıkları büyük bir adam kaçırma kampanyası başlattı.
Mukahhal’ın başına gelenler üzerine öfkelendiğini, sosyal medyada gerçeklerden bahsettiğini söyleyen Zahid el-Verafi, ancak yazılarının Husiler tarafından görüleceğinden endişelendiği için gönderilerini sildiğinden bahsediyor. Zirâ darbe konusundaki tutumunun yaşadığı mahalle halkı ve şehirdeki tanıdıkları tarafından bilindiğini de ekliyor.
Sağlık dolayısıyla çıktığı seyahat hususunda Husiler tarafından uydurma bir suçlamayla karşı karşıya kalacağından endişelendiğini dile getiren Verafi, ancak herhangi bir siyasi faaliyette bulunmadığını, ticaret yapmaya çalıştığını, görüşlerinin sebep olabileceği her türlü sıkıntıdan kaçınmaya çalıştığını belirtiyor.
Şarku’l Avsat’a konuşan Verafi, o sırada yurtdışında bulunmasına rağmen Mukahhal’ın cenaze törenine katılanlar arasında adının geçtiğini öğrenmesi ardından İbb’e geri dönmeyi planlamakta güçlük çektiğini söylüyor. Şuan yakınlarının zarar görmemesini umuduyla hakkında alınan bu kararın durdurulmasını beklediğini de ekliyor.
ABD'nin Yemen Özel Temsilcisi Tim Lenderking ve Birleşmiş Milletler (BM) Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundberg öncülüğünde 20 farklı sivil Yemenli insan hakları örgütü, milislerin günlerdir şehir halkına karşı yürüttüğü baskı, korkutma ve adam kaçırma kampanyalarının durdurulması için acil eylem çağrısında bulundu.
Dün açıklamada bulunan insan hakları örgütleri, Husi milisleri Sana'dan İbb'e askeri devriyeler ve çeşitli silahlarla donatılmış unsurlar göndermek, bunları şehir içerisinde konuşlandırmakla, cenazeye katılan birçok sivil genci kaçırmakla suçladı. Ayrıca Husilerin şuan kaçırdıkları şahısları güvenliği istikrarsızlaştırmak ve şehirde yabancı güçler adına suikast ve şiddet eylemleri planlamak gibi uydurma suçlamalara maruz bıraktıklarını aktardı. Milisler, devletin geri dönmesini, hukuka ve insan haklarına saygı duyulmasını talep eden halkı bu tür iddialara maruz bırakıyor.
Örgütler, Yemenlilerin Yemen'deki çatışmayı sona erdirme yönündeki uluslararası çabaları toplumu baskı altına almak, korkutmak ve aşağılamak amacıyla istismar eden milislerin teröründen korunması çağrısında bulundu. Ayrıca uluslararası toplumu Yemenlilerin hayatını, güvenlik ve özgürlük haklarını hiçe sayan milisler tarafından uygulanan şantaj politikasına boyun eğmemeye çağırdı.
İbb şehrinden kaynaklar, cenazelere katıldıkları veya milislere direnme çağrısı yaptıkları için milisler tarafından arananlar listesinde İbb halkından yüzlerce kişi olduğunu, aralarında uzun süredir şehir dışında yaşayanların da bulunduğunu aktardı.
Kaynaklar, İbb'de Mukahhal’ın ikamet ettiği eski mahalleden kaçırılan genç sayısının 12’ye ulaştığını söylüyor. Mahalleyi bir nevi kuşatma altına alan milisler, tüm girişlerde kontrol noktaları kuruyor. Bu noktalarda giriş çıkış yapanların kimlikleri, faaliyetleri ve varış noktaları soruluyor.
Yerel insan hakları örgütü Mayyun, son günlerde İbb şehrinden 40 gencin Mukahhal’ın cenazesine katılmak ve isyana teşvik etmek suçu dolayısıyla kaçırıldığını bildirdi.
Husi milislerin birçok üyesi ve lideri, Mukahhal’ın yaklaşık beş ay önce yayınladığı görüntüleri Husi lider Abdulmelik el-Husi’nin konumuna ve prestijine karşı bir saldırı olarak değerlendirdi. Ancak aktivistin ölümü ardından bahaneler sunarak kendilerini sorumluluktan kurtarmaya çalıştı.
Yemen’deki insan hakları ile ilgilenen Amerikan Adalet Merkezi (ACJ), milislerin Mukahhal’ın ölümüyle ilgili anlatımına dair adli bir soruşturma yürütüldüğünden veya adli tıp raporunun düzenlendiğinden bahsedilmediğine dikkat çekiyor. Bilhassa açıklamada belirtildiğine göre cesede iki gün el konduğu göz önüne alındığında bu noktada gerçeklerin çarpıtıldığı fikri akla geliyor.
Yoksullaşmaya yol açan ve insanlık dramını şiddetlendiren ihlaller ve yolsuzluk uygulamalarına ilişkin görüşlerini dile getiren aktivistlerin hedef alınmasını kınadığını bildiren ACJ, asıl faillerin kimliklerinin açıklanmadığına, hesaba çekilmediklerine de dikkat çekti.



Gazze ateşkesi, anlaşma şartlarının yarattığı engeller ve ilerleme umutları arasında sıkışıp kaldı

İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye'de bulunan Halime es-Sadiye Okulu'na düzenlediği saldırının meydana getirdiği hasarı inceleyen Filistinliler (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye'de bulunan Halime es-Sadiye Okulu'na düzenlediği saldırının meydana getirdiği hasarı inceleyen Filistinliler (AFP)
TT

Gazze ateşkesi, anlaşma şartlarının yarattığı engeller ve ilerleme umutları arasında sıkışıp kaldı

İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye'de bulunan Halime es-Sadiye Okulu'na düzenlediği saldırının meydana getirdiği hasarı inceleyen Filistinliler (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye'de bulunan Halime es-Sadiye Okulu'na düzenlediği saldırının meydana getirdiği hasarı inceleyen Filistinliler (AFP)

Gazze ateşkes müzakereleri, Hamas'ın İsrail'i engellemekle suçladığı ve ABD ile İsrail'in görüşmelerde bir ilerleme kaydedileceği ve birkaç gün içinde anlaşmaya varılacağı yönündeki iyimser söylemleri arasında Katar'ın başkenti Doha'da altıncı gününe girdi.

Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanlar, karmaşık müzakere sahnesini deşifre etti. Uzmanlara göre, görüşmelerin geleceğine dair süren belirsizliğe rağmen, Amerikan tarafının açık ve doğrudan baskıları sayesinde bir ‘çözülme’ ihtimali ağır basıyor. Bu süreçte, engelleyici şartların aşılması ve Hamas’a bazı güvencelerin verilmesi öngörülüyor. Ayrıca, ABD ile İsrail arasında Gazze cephesinde bir sakinlik sağlanması konusunda mutabakat bulunuyor. Zira, Washington ile Tahran arasındaki mevcut görüşme hattı başarısız olursa, İran’a ikinci bir saldırı düzenlenmesi ihtimali değerlendiriliyor.

Geçtiğimiz pazar gününden bu yana Doha'da devam eden müzakerelerin ortasında Netanyahu perşembe günü yayınladığı bir videoda Hamas'ın silahsızlandırılmasını, askeri kabiliyetlerinin olmamasını ve bölgeyi yönetmemesini şart koşarak bunlar olmadan Gazze Şeridi'nde anlaşma ihtimalini dışladı ve savaşa geri dönme tehdidinde bulundu. Netanyahu, “Bu müzakereler yoluyla elde edilebilirse iyi olur, aksi takdirde kahraman ordumuzun gücüyle başka yollarla elde edeceğiz” dedi.

İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar perşembe günü Avusturya gazetesi Die Presse'ye verdiği röportajda, müzakerelerin geleceği için bir başka koşul öne sürerek Hamas liderlerinin sürgüne gönderilmesinin ‘savaşı sona erdirecek çözümün bir parçası olabileceğini’ belirtti.

Diğer yandan Hamas yaptığı açıklamada, İsrail'in ‘kötü niyetli’ tutumunu eleştirerek daha önce ‘saldırganlığın kalıcı olarak durdurulmasını, işgal ordusunun kapsamlı bir şekilde geri çekilmesini ve yardımların serbest akışını sağlayacak bir anlaşma karşılığında tüm esirlerin bir kerede serbest bırakılacağı kapsamlı bir takas anlaşmasına varmayı teklif ettiğini, ancak Netanyahu'nun o zaman bu teklifi reddederek kaçmaya ve daha fazla engel koymaya devam ettiğini’ vurguladı.

Bununla birlikte Hamas, hem Filistin hem de İsrail tarafındaki esirlerin serbest bırakılması karşılığında savaşı sona erdirecek bir anlaşmaya yönelik müzakerelere ‘olumlu ve sorumlu’ yaklaşımını sürdürdüğünü ifade etti. Bu açıklama, Hamas'ın ‘devam eden ateşkes görüşmelerinde yardım akışının sağlanması, İsrail güçlerinin Gazze Şeridi'nden çekilmesi ve kalıcı bir ateşkes için gerçek garantiler verilmesi de dâhil olmak üzere birçok önemli noktanın müzakere edildiğini’ belirtmesinden bir gün sonra geldi.

Han Yunus'ta yerinden edilmiş insanlar için kurulan derme çatma bir kampta yıkılmış çadırları inceleyen Filistinlilere bakan bir kadın (AFP)Han Yunus'ta yerinden edilmiş insanlar için kurulan derme çatma bir kampta yıkılmış çadırları inceleyen Filistinlilere bakan bir kadın (AFP)

Bu, Hamas liderlerinden Basim Naim'in ‘Netanyahu'nun 22 aylık savaş ve kıtlıkta başaramadığını müzakere masasında da başaramayacağını’ vurguladığı basın açıklamalarıyla aynı zamana denk geldi.

Netanyahu'nun Gazze Şeridi ve İran dosyalarına değindiği Washington ziyaretinin ardından İsrail yeniden İran'ı vurma tehdidinden söz etmeye başladı. Savunma Bakanı Yisrael Katz perşembe günü yaptığı açıklamada, İsrail'in İran tarafından tehdit edilmesi halinde bu ülkeyi ‘daha büyük bir güçle’ vuracağını söyledi.

İsrail'in haziran ayında İran'a karşı 12 gün süren bir hava savaşı başlatması bölgede daha geniş çaplı bir çatışma korkusu yarattı. İki taraf, 23 Haziran'da ABD Başkanı Donald Trump tarafından ilan edilen, ABD arabuluculuğunda bir ateşkes üzerinde anlaştı.

İsrail ve Filistin konularında uzman Mısırlı siyaset bilimi profesörü Dr. Tarık Fehmi, ateşkes müzakerelerinin engellerden ve ayrıntılara getirilen karartmadan, ABD'nin baskısı altında bir atılımın her iki tarafça da kabul edilmesine doğru ilerleyeceğini düşünüyor. Fehmi, Netanyahu'nun Washington ziyaretinde Gazze ve İran meselelerinin farklı görüşlere yol açacak şekilde ele alındığını, ancak Trump'ın Gazze'de anlaşmanın tamamlanması ve İsrail'in gerekirse İran'ı vurmasına izin verilmesi konusunda ısrarcı olduğunu belirtti.

Fehmi'ye göre bir atılım şansı, İsrail'in özellikle Mısır sınırına yakın Morag Koridoru’ndan kademeli olarak çekilmeyi kabul etmesiyle mümkün. Hamas, ABD yönetimiyle doğrudan iletişim kanalının devam etmesiyle bunu kabul edebilir. Bu da müzakerelerdeki pozisyonunu güçlendirecek, Netanyahu'nun Trump ile çatışmasını önleyecek ve İran'ı tekrar hedef alma isteklerini kabul etmesi karşılığında Gazze anlaşmasını uygulamasına olanak tanıyacaktır.

Filistinli siyasi analist Dr. Suheyl Diyab'a göre Hamas mümkün olduğunca çok şey teklif etti; ancak müzakereler Netanyahu'nun, ABD yönetiminin ve özellikle de İsrail içişlerinin krizleri nedeniyle tıkanmış durumda. Netanyahu, özellikle de kişisel çıkarları için herkesi manipüle etme girişimleri sona erdiğinden, kendisine sunulan senaryoları seçme konusunda halen büyük tereddütler yaşıyor.

Diyab, Netanyahu-Trump görüşmelerinin ayrıntıları henüz açıklanmadığı için Gazze ateşkes dosyasının İran dosyasının ayrıntılarıyla bağlantılı olduğunu göz ardı etmedi. Dünyanın ABD ve İran arasındaki anlaşma ya da anlaşmazlığın seyrini izlediği bu dönemde, bir atılım ve anlaşmanın teşvik edilmesi, İsrail ve Washington'un dikkat çekici bir şekilde yeniden zorladığı bir seçenek gibi görünüyor.

İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği saldırılarda hayatını kaybeden Filistinliler (AFP)İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği saldırılarda hayatını kaybeden Filistinliler (AFP)

Geçtiğimiz perşembe günü televizyonda yayınlanan bir röportajda Netanyahu birkaç gün içinde bir anlaşmaya varılacağı umudunu dile getirerek şunları söyledi: “50 esir halen Hamas tarafından tutuluyor ve bunlardan sadece 20'sinin hayatta olduğuna inanılıyor. Şu anda yaşayanların yarısının ve ölülerin yarısının çıkarılmasını öngören bir anlaşmamız var, yani 10 yaşayan insanımız ve yaklaşık 12 ölen rehinemiz kalacak, ancak onları da çıkaracağım. Umarım birkaç gün içinde bunu sonuçlandırabiliriz.”

Geçen hafta Netanyahu ile Beyaz Saray'da iki kez görüşen Trump, ateşkesin yakın olduğu söylemini yineleyerek bu haftayı olası bir tarih olarak belirledi. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio perşembe günü yaptığı açıklamada bir anlaşma için ‘büyük umutları’ olduğunu ifade etti.

Öte yandan Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati, Alman mevkidaşı Johann Fadivoll ile yaptığı telefon görüşmesinde, Gazze Şeridi'ndeki son gelişmeler ile ateşkesin yeniden başlatılması ve bazı esir ve mahkûmların serbest bırakılmasına yönelik müzakerelerdeki gelişmeler hakkında bilgi verdi. Mısır Dışişleri Bakanlığı tarafından dün yapılan açıklamaya göre Abdulati, ‘Filistin halkının kanının akıtılması ve trajik insani durum ışığında Gazze Şeridi'ne insani yardım akışının sağlanması gerektiğini’ vurguladı.

Fehmi'ye göre Gazze anlaşması yaklaşıyor. “Birkaç gün içinde anlaşma nihai aşamasına girecek. Pazar ya da pazartesi günü ABD'nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un son rötuşları yapmak üzere bölgeye bir ziyaret gerçekleştireceğini görebiliriz” diyen Fehmi, ‘Washington'un bölgedeki çıkarlarını düşünerek ve Trump'ı izleyicileri önünde mahcup etmemek için anlaşmanın başarısız olmasına izin vermeyeceğini’ vurguladı.

Diyab, Netanyahu'nun Washington ziyaretinden sonra bir anlaşma istediğine ve Trump'a hayır diyemeyeceğine inanıyor. Dolayısıyla siyasi çıkarları çerçevesinde kendisine daha fazla zaman kazandırabilecek bir atılımla ya da özellikle farklılıklar ve ABD'nin baskıcı tutumu nedeniyle kendisini devirecek bir tökezleme ve patlamayla karşı karşıya.