Sudan’da nihai anlaşmanın imzalanması konusu ertelenmeyecek

Halid Ömer Yusuf, Şarku’l Avsat’a diyaloğun bazı ayrıntılar üzerinde devam edeceğini söyledi

Silahlı Kuvvetler Komutanı General Abdulfettah el-Burhan (AP)
Silahlı Kuvvetler Komutanı General Abdulfettah el-Burhan (AP)
TT

Sudan’da nihai anlaşmanın imzalanması konusu ertelenmeyecek

Silahlı Kuvvetler Komutanı General Abdulfettah el-Burhan (AP)
Silahlı Kuvvetler Komutanı General Abdulfettah el-Burhan (AP)

Sudan’daki siyasi süreç sözcüsü Halid Ömer Yusuf, silahlı kuvvetler temsilcilerinin geçen çarşamba günü düzenlenen güvenlik ve askeri reform çalıştayından çekilmesi sonucunda ortaya çıkan kafa karışıklığının ardından, gelecek Nisan ayında yapılması planlanan nihai siyasi anlaşmanın imzalanmasını ertelemeye yönelik resmi bir karar olmadığını açıkladı.
Yusuf, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, sivil ve askeri tarafların nihai anlaşmanın bazı ayrıntılarına ilişkin görüşmeleri tamamlamaya devam ettiğini ve hiçbir tarafın imzalama konusunda yeni bir karar almadığını söyledi.
Yusuf, görüşmelerin süreceğini, yeni değişiklikler olması halinde çerçeve anlaşmayı imzalayan sivil ve askeri güçlerin bir araya gelerek konuyu karara bağlayacaklarını ve resmi iletişim kanalları aracılığıyla kamuoyunu bilgilendireceklerini açıkladı.
‘Al-Hadath’ kanalı, siyasi güçler, ordu ve Hızlı Destek Kuvvetleri arasındaki nihai anlaşmanın imzalanmasının ertelendiğini duyurdu.
Siyasi süreç sözcüsü ise yaptığı basın açıklamasında, geçtiğimiz günlerde gerçekleştirilen güvenlik ve askeri reform çalıştayı oturumlarının samimi ve şeffaf tartışmalarla karakterize edildiğini söyledi.
Bu tartışmaların zorluğuna ve karmaşıklığına rağmen çalıştayın doğru yönde atılmış bir adım olduğunu belirten Yusuf, teknik komitelerin, çerçeve anlaşmaya ve güvenlik ve askeri sektörlerin reformuna yönelik ilkeler ve temellere ilişkin bir belgeye dayalı olarak reform, entegrasyon ve modernizasyon için net bir plana varmak üzere tartışmalarını sürdürmesinin beklendiğini vurguladı. Halid Ömer Yusuf, siyasi sürecin son aşamasına gelindiğini belirterek, “Kalan sorunlara çözüm bulmak için tüm taraflara düşen görevin karmaşıklığının farkındayız” dedi.
Önceki gün güvenlik ve askeri reform çalıştayının kapanış oturumundan askeri liderler temsilcilerinin çekilmesi geride büyük bir kafa karışıklığı bıraktı. Askeri liderler, kuvvetlerin birleşik ulusal orduya entegre edilmesi sürecine ilişkin bazı ayrıntılara itiraz etmişti. Silahlı kuvvetler, ülkede devam etmekte olan siyasi sürece bağlılıklarını yineledi.
Silahlı kuvvetler yayınladığı basın genelgesiyle,, demokratik geçişi koruyan birleşik bir ulusal orduya ulaşmak amacıyla entegrasyon ve modernizasyon süreçlerine ilişkin detayların tamamlanması için çalışan teknik heyetlerin faaliyetlerinin beklendiğini bildirdi.
Öte yandan Ordu Sözcüsü Nebil Abdullah, devam eden siyasi sürece tam bağlı olduklarını söyleyerek, güvenlik ve askeri reform çalıştayındaki tüm katılımcılara övgüde bulundu.
Egemenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) liderliğindeki Hızlı Destek Kuvvetleri, siyasi çerçeve anlaşması ile güvenlik ve askeri sektör reformu ilke ve esaslar belgesine uygun olarak, birleşik bir profesyonel ulusal orduya ulaşmaya tam olarak bağlı olduklarını vurguladı. 15 Mart’ta imzalanan ilke ve esaslar belgesi, reform, entegrasyon, modernizasyon ve sivil demokratik geçiş konularını içeriyor.
Hızlı Destek Kuvvetleri, dün (Perşembe) yaptığı açıklamada, siyasi sürecin son aşamasında olan güvenlik ve askeri reform çalıştayına aktif olarak katıldığını belirterek, silahlı kuvvetlerle ilişkisinin ayrılmaz olduğunu ve hiçbir tarafın saflarını bozamayacağını vurguladı.
Yayınlanan zaman çizelgelerine göre Hızlı Destek Kuvvetleri, nihai siyasi anlaşmaya dahil edilmek üzere, güvenlik reformunun üzerinde anlaşmaya varılan ilke ve temelleri tamamlamak için kalan ayrıntılarla ilgili görüşmeleri takip eden ortak teknik komitelerin çalışmalarının sürdürüldüğüne dikkat çekti.
Geçen çarşamba günü ordu temsilcileri, sürpriz bir hareketle siyasi sürecin son aşamasının son konusu olan nihai tavsiyelerin okunmasına ilişkin kapanış oturumundan birkaç saat önce güvenlik ve askeri reform çalıştayından çekildi.
Bu çerçevede Sudan ordusunun, Hızlı Destek Kuvvetlerinin birleşik orduya entegrasyonuna ilişkin kararlaştırılan zaman çizelgelerine dair tavsiyelere itiraz ettiği bildirildi.
Çalıştaya, düzenli güçler (ordu, çevik kuvvetler, polis ve Genel İstihbarat Teşkilatı), siyasi çerçeve anlaşmasını imzalayanlar, silahlı mücadele hareketleri, çerçeve anlaşmaya taraf olmayan siyasi partiler ve gruplar arasında yer alan siyasi liderler olmak üzere 300 kişi katıldı.
Çalıştayda kanunlar, yapılar, askeri doktrin, ordu ve kuvvetlerin çokluğu ve düzenli kuvvetlerin partizan siyasi eylemden ve izole rejimin unsurlarından arındırılmasına ilişkin reform süreçlerinin tüm boyutlarıyla ele alındığı belirtildi. Ayrıca sivil ve askeri personelden oluşan ihtisas komitelerinin, nihai anlaşmaya dahil edilecek ve kamuoyu için yayınlanacak ayrıntılı tavsiyelerin genel ve nihai teknik formülasyonları üzerindeki tartışmaları sürdüreceğine dikkat çekildi.



Esed rejimi döneminde kaybolan mahkûmların çocuklarıyla ilgili davada hayır kuruluşlarının başkanları tutuklandı

Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)
Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)
TT

Esed rejimi döneminde kaybolan mahkûmların çocuklarıyla ilgili davada hayır kuruluşlarının başkanları tutuklandı

Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)
Sednaya Cezaevi’nde olduğu düşünülen kayıp mahkûmların fotoğrafları Şam'ın merkezindeki Merce Meydanı’nda asılı (Reuters)

Suriye Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ile koordinasyon halinde, Nada el-Gabra, Lema es-Savaf, Rana el-Baba ve devrik rejim döneminde gözaltına alınan ve kaybolan muhaliflerin kayıp çocuklarıyla ilgili dosyada yer alan diğer sanıkların tutuklandığını duyurdu. Kayıp Çocuklar Komitesi Sözcüsü, sanıklara yönelik tutuklama emrinin, çocukların aileleri ve yakınlarının kişisel iddiaları ve açılan davalar üzerine Şam Savcılığı tarafından çıkarıldığını bildirdi.

Kayıp Çocuklar Komitesi Sözcüsü Samir el-Kirbi Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Şam'daki Lahn el-Hayat Çocuk Bakım Kompleksi'ni yöneten Nada el-Gabra ve Lema es-Savaf ile Şam'daki el-Mubarrah Yetim Sponsorluk Derneği'ni yöneten Rana Muvaffak el-Baba'nın, ‘Şam Cumhuriyet Savcılığı tarafından çıkarılan bir tutuklama emrine göre, kaybolan çocukların dosyasının saklanmasına karışan diğer sanıklarla birlikte tutuklandığını’ belirtti.

El-Kirbi bu önlemin, önceki dönemlerde mahkûmların çocuklarının kaybolmasıyla ilgili davalara karıştıkları yönündeki suçlamaların arka planında geldiğini söyledi. El-Kirbi, “Resmi ve sivil makamların yanı sıra konuyla ilgili herhangi bir bilgiye sahip olan herkesi, bu çocukların akıbetini aydınlatmak ve haklarını güvence altına almak için soruşturma komitesiyle iş birliği yapmaya çağırıyoruz” dedi.

Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, çocukların dosyasıyla ilgili bir dizi kişi tutuklandı ve bu kişiler, ‘çocukların akıbetiyle ilgili olası suiistimal ve ihlallere karıştıklarından şüphelenildiği için resmi soruşturma altına alındı.’ Söz konusu adımlar, Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı’nın 2025 tarihli ve 1806 sayılı kararı uyarınca, bu dosyayı araştırmak ve çocukların akıbetini takip etmek üzere özel bir komite oluşturulmasını takiben atıldı.

3 bin 700 çocuk yetimhanelere yerleştirildi

İnsan hakları örgütleri ve medya raporları, eski rejime muhalif mahkûmların Şam'daki yetimhanelere veya çocuk esirgeme kurumlarına yönlendirilen 3 bin 700 çocuğu olduğunu gösteriyor. Esed'in devrilmesi ve kaçışından sonra yayınlanan gizli Suriye istihbarat belgelerine göre, yaklaşık 400 çocuk tutukluluk yılları boyunca muhaliflerin ailelerinden ayrılarak Şam'daki Lahn el-Hayat Çocuk Bakım Kompleksi, Daru’r Rahme Yetimhanesi ve Çocuk Köyleri de dahil olmak üzere dört yetimhaneye yerleştirildi.

 Daru’r Rahme Yetimhanesi Müdürü Beraet el-Eyyubi (SANA)

Daru’r Rahme Yetimhanesi Müdürü Beraet el-Eyyubi (SANA)

Daru’r Rahme Yetimhanesi Müdürü Beraet el-Eyyubi bir televizyon röportajında, eski rejimin yıkılmasından önce 2015-2024 yılları arasında 27 çocuğun kendisiyle birlikte yetimhanede kaldığını ve güvenlik güçlerinin bu çocukları gizli notlarla şube mahzenlerinden yetimhaneye gönderdiğini itiraf etti. Güvenlik güçleri bu çocukları gizli emirlerle yetimhaneye gönderiyor, isimlerini değiştiriyor ve Sosyal İşler ve Çalışma Bakanlığı'ndan yazılı onay almadıkça kimsenin onları ziyaret etmesine izin vermiyordu.

Esma Esed yetimlerle ilgilenmek üzere Şam kırsalındaki SOS Çocuk Köyleri’ni ziyaret etti. (SANA)Esma Esed yetimlerle ilgilenmek üzere Şam kırsalındaki SOS Çocuk Köyleri’ni ziyaret etti. (SANA)

Lahn el-Hayat Çocuk Bakım Kompleksi Müdürü Meys Acib bir televizyon kanalında yayınlanan açıklamalarında, kompleksin geçmişte özel durumları olan çocukları kabul ettiğini ve devrik Devlet Başkanı’nın eşi Esma Esed'in bu çocukların dosyalarını bizzat takip ettiğini itiraf etti. Öte yandan SOS Çocuk Köyleri yetkilileri de 2014-2018 yılları arasında resmî belge ve kayıtları olmayan 139 çocuğu kabul ettiğini ve bunların çoğunu Esed'in yetkililerine iade ettiğini ve o dönemde bakanlıktan bu tür vakaların gönderilmemesini istediğini kabul etti.

Samir el-Kirbi, çocukların akıbetinin belirlenmesi ve halen hayatta olup olmadıkları ya da toplu mezarlara gömülüp gömülmedikleri konusunda, bu çocuklar için özel toplu mezarların varlığının söz konusu olmadığını vurguladı. El-Kirbi, “Bugüne kadar yaptığımız dikkatli araştırma ve incelemeler sonucunda çocuklar için toplu mezarların varlığına rastlamadık, ancak bu çocukların yetimhanelere ve çocuk derneklerine yönlendirildiğini kanıtlayan belge ve kanıtlara sahibiz. Kayıp Çocuklar Komitesi, gerçeği ortaya çıkarmak ve çocukların ailelerine ve yakınlarına adalet sağlamak amacıyla bu dosyaları ilgili bakanlıklarla paylaşıyor” ifadelerini kullandı.

 Suriye İnsan Hakları Ağı’nın (SNHR) Suriye'de Çocuklara Yönelik İhlallere İlişkin 13’üncü Yıllık Raporu, Kasım 2024Suriye İnsan Hakları Ağı’nın (SNHR) Suriye'de Çocuklara Yönelik İhlallere İlişkin 13’üncü Yıllık Raporu, Kasım 2024

Suriye İnsan Hakları Ağı (SNHR), Mart 2011'den bu yana Suriye'de Esed rejimi tarafından en az 23 bin çocuğun öldürüldüğünü, bunlardan 190'ının işkence altında hayatını kaybettiğini ve 5 bin 200 çocuğun da zorla kaybedildiğini belgeledi.

Sosyal İşler ve Çalışma Bakanı Hind Kabavat tarafından kurulan Kayıp Çocuklar Komitesi'nde Adalet, İçişleri ve Vakıflar bakanlıklarından birer temsilci ile devrik rejim döneminde kaybolan kişiler ve mahkûmlar konusunda çalışan sivil derneklerin başkanları yer alıyor.