Lübnanlı emekli askerler daha iyi bir maaş talebiyle protesto düzenledi

Beyrut’taki Lübnan Merkez Bankası binası önünde dün emekli askerler ile güvenlik güçleri arasında arbede yaşandı. (DPA)
Beyrut’taki Lübnan Merkez Bankası binası önünde dün emekli askerler ile güvenlik güçleri arasında arbede yaşandı. (DPA)
TT

Lübnanlı emekli askerler daha iyi bir maaş talebiyle protesto düzenledi

Beyrut’taki Lübnan Merkez Bankası binası önünde dün emekli askerler ile güvenlik güçleri arasında arbede yaşandı. (DPA)
Beyrut’taki Lübnan Merkez Bankası binası önünde dün emekli askerler ile güvenlik güçleri arasında arbede yaşandı. (DPA)

Lübnan’da emekli askerler dün, ulusal para biriminin değer kaybetmesinin ardından devletten durumlarının iyileştirilmesinin yanı sıra teşvik ve yardımların artırılmasını talep ettikleri protestolarını yineledi. Lübnan Merkez Bankası binası önünde bazı emeklilerin binanın etrafındaki dikenli telleri kaldırmaya çalışması sebebiyle güvenlik güçleriyle arbede yaşandı.
Ulusal para biriminin satın alma değerinin büyük bir bölümünü kaybetmesi, tacirleri ürünlerin fiyatlarını dolar üzerinden belirlemeye yöneltti. Ancak son dört ayda bir doların değerinin 40 bin Lübnan lirasından 110 bin liraya yükselmesiyle sıkıntıları giderek büyüyen vatandaşların maaşlarında artış olmadı.
Lübnan Merkez Bankası iki yıl önce, nakit doları karaborsadaki fiyatından daha düşük bir döviz kuruyla sağlayan Exchange platformunu başlattı. Merkez Bankası, çalışanların maaşlarının değeri önemli ölçüde düştükten sonra Lübnan’daki kamu sektörü çalışanlarının maaşlarını Exchange platformunda almalarını, yani çalışanlara ek destek ve yardım olarak Lübnan lirası cinsinden maaşın paralel piyasadan daha düşük bir kur üzerinden nakit dolara çevrilmesi mümkün kıldı. Ancak söz konusu imkan bu ayın başında durduruldu.
Oturma eylemi yapan emekli askerler dün sabah Beyrut şehir merkezindeki Riad el-Sulh Meydanı’na akın etmeye başladı ve Kamu Emekliler Koordinasyon Kurulu’na çağrıda bulundu. Vatana Sadakat topluluğundan da geniş bir katılım oldu. Ayrıca asker emeklilerinin geçim taleplerini desteklemek için, Lübnan Silahlı Kuvvetleri Gaziler Derneği ve çeşitli emekli askeri gruplar eyleme katıldı. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre ordu ve güvenlik güçleri, eylemcileri kontrol altında tutmak için bölgeye yoğun bir konuşlandırıldı.
Boğucu ve yıkıcı olan ekonomi, mali ve yaşam koşulları altında bankaların ve Lübnan Merkez Bankası’nın yetkililerini kınayan ve eleştiren pankartlar taşıdı.
Eylemciler, Lübnan Merkez Bankası’na ait Exchange platformunda emekli çalışanlar için dolar kurunun bir dolar için 22 bin lira olmasını talep etti. Aslında bir dolar 90 Lübnan lirasıydı. Bu sırada doların değerini çalışanlar için 70 bin lira sınırına kadar düşürme eğilimi olduğu bilgisi yayıldı.
Eski Tuğgeneral George Nadir konuya ilişkin yaptığı açıklamada “Bunlar haklı talepler. Artık kimse bu duruma tahammül edemez” ifadelerini kullandı.
Daha sonra bir dizi protestocu gösteri yapmak için Lübnan Merkez Bankası önüne gitti ve burada emekli askerler, güvenlik güçlerinin karşısında dikenli telleri kaldırmaya çalıştı. Lübnan Ulusal Haber Ajansı (NNA) Lübnan ordusu ile emekli askeri personel arasında çatışmalar yaşandığı bildirdi.
Protestonun ardından eski asker George Nadir, Selim Tuk, Riad İbrahim, Lübnan Merkez Bankası Başkanı Riad Selame ile yaptıkları görüşmede, maaşların dolar bazında 28 bin 500 lira bedelle Exchange platformu fiyatı üzerinden tahsil edilmesi başta olmak üzere taleplerini yinelediler.
Selame, heyete konuyu Başbakan Necib Mikati ve Maliye Bakanı Yusuf el-Halil ile görüşeceğini zira bu kararın tek başına elinde olmadığını bildirdi. Nadir ise önümüzdeki pazartesi gününe kadar bir sonuca ulaşılamaması halinde talepler karşılanana kadar protestolarının artacağını vurguladı. Vatana Sadakat topluluğu da yaptığı açıklamada, bu hamlenin ulusal para biriminin değer kaybı ve bankacılık sektörünün çöküşü başta olmak üzere devlet kurumlarının çöküşünün hızlanması ile eş zamanlı olarak geldiğini bildirdi.
Ayrıca bu öfkeye, hırsızlık ve kamu parasının israfında ve Cumhurbaşkanının seçilmemesinde payı olan tüm yetkililere uyarı mesajının da eşlik ettiğini vurguladılar. Cumhurbaşkanlığı seçiminin, kamu çalışanları ve emeklileri hakkındaki adaletsizliğin düzeltilmesi için bir adım olarak ulusal bir kurtarma planını devreye sokmak zorunda olan anayasal kurumların oluşturulmasının başlangıcını temsil ettiğini kaydettiler.



Hizbullah'a "çağrı cihazı" operasyonunun detayları ortaya çıktı

Hizbullah destekçileri, çağrı cihazlarının patlatılmasıyla öldürülenler için dün cenaze töreni düzenlemişti (AFP)
Hizbullah destekçileri, çağrı cihazlarının patlatılmasıyla öldürülenler için dün cenaze töreni düzenlemişti (AFP)
TT

Hizbullah'a "çağrı cihazı" operasyonunun detayları ortaya çıktı

Hizbullah destekçileri, çağrı cihazlarının patlatılmasıyla öldürülenler için dün cenaze töreni düzenlemişti (AFP)
Hizbullah destekçileri, çağrı cihazlarının patlatılmasıyla öldürülenler için dün cenaze töreni düzenlemişti (AFP)

Lübnan'da Hizbullah'ın çağrı cihazlarının ardından telsiz, radyo ve güneş enerjisi panellerinin patlatılmasıyla bölge topyekun savaşa doğru sürükleniyor. 

17 Eylül'de Hizbullah'ın kullandığı çağrı cihazlarında eş zamanlı patlamalar yaşanmış, ikisi çocuk 12 kişi hayatını kaybetmiş, 2 bin 800 kişi de yaralanmıştı. 

Dün de ülkedeki telsiz, radyo ve güneş enerji sistemlerinde patlama gerçekleşti. En az 20 kişinin öldüğü, 450'den fazla kişinin de yaralandığı bildiriliyor. Lübnanlı yetkililer, olaydan İsrail'i sorumlu tutarken Tel Aviv'den henüz açıklama gelmedi.

Diğer yandan saldırıyla ilgili bilgiye sahip olan fakat adlarının gizli tutulmasını isteyen kaynaklar, Amerikan gazetesi New York Times'a (NYT) operasyonun ardında İsrail'in olduğunu doğruluyor. 

Mossad'ın BAC Consulting adlı bir paravan şirket kurduğu ve çağrı cihazlarını bubi tuzağına dönüştürerek Lübnan'a soktuğu iddia ediliyor. Macaristan merkezli bu paravan şirket, kağıt üstünde Tayvanlı Gold Apollo firması adına çağrı cihazı üretiyor. Kimliklerinin açıklanmasını istemeyen İsrailli istihbaratçılar, buna ek olarak operasyonda en az iki paravan şirket daha oluşturulduğunu belirtiyor. 

Kaynaklar, AR-924 model numaralı cihazların bataryalarına patlayıcı bir madde olan pentaeritritol tetranitrat (PENT) yerleştirildiğini ve bunların 2022 yazında Lübnan'a gönderildiğini ifade ediyor.

Hizbullah, İsrail istihbaratı tarafından takip edilmemek için cep telefonlarını bırakıp çağrı cihazı kullanmaya başlamıştı. Kaynaklar, bu kararın ardından milyonlarca dolarlık yatırımla üretimin artırıldığını ve Lübnan'a bubi tuzağı haline getirilmiş binlerce cihaz sokulduğunu söylüyor.

Öte yandan ikinci dalga saldırıda telsiz ve güneş enerji panellerinin nasıl patlatıldığı henüz bilinmiyor.

NYT'nin patlayan telsizlerin görüntülerinden yola çıkarak yaptığı analizde, bunların çağrı cihazlarından daha ağır ve büyük olduğuna, bu yüzden daha fazla hasar yarattığına işaret ediliyor. 

Ayrıca telsizlerin patlamasıyla daha büyük yangınlar çıktığına, bunun da çağrı cihazlarına kıyasla telsizlere daha fazla patlayıcı yerleştirilmiş olabileceğini gösterdiğine dikkat çekiliyor.

Lübnan'ın açıkladığı rakamlara göre telsizlerin patlatılmasıyla en az 71 ev ve dükkanla 18 sivil araç ve motosiklet yandı. 

Telsizlerden bazılarında Japon firması Icom'un amblemi görülüyor. Ancak şirket, IC-V82 model numaralı telsizlerin ve bunlarda kullanılan bataryaların üretiminin neredeyse 10 yıl önce durdurulduğunu belirtiyor. Patlayıcıların bu cihazlara nasıl yerleştirildiğiyse henüz netleştirilemedi. Icom, bu telsizlerin sahte olabileceğini öne sürüyor.

Lübnan medyasındaki haberlerde, saldırıda en az iki güneş enerjisi panelinin de alev aldığı bildiriliyor. Saldırılarda çıkan küçük çaplı yangınların söndürüldüğü bildirilirken, patlamada bir kız çocuğunun yaralandığı aktarılıyor. Ancak bu panellerin infilak ettirilen diğer cihazların etkisiyle mi alev aldığı yoksa uzaktan kumandayla mı patlatıldığı belli değil. 

Amerikan düşünce kuruluşu Soufan Center'dan Clara Broekaert, CNN'e açıklamasında saldırı dalgasının Lübnan halkının psikolojisini olumsuz etkilediğini ve Hizbullah üzerinde misilleme baskısı oluşturduğuna dikkat çekerek şunları söylüyor:

Saldırılarda günlük hayatın böylesine korkunç, beklenmedik ve geniş ölçekte kesintiye uğratılması, misilleme yapılmasına yönelik ekstra bir baskı yaratacaktır diye düşünüyorum. İnsanlar yaşananların hesabının sorulduğunu görmek istiyor.

Üst üste gelen saldırıların ardından dün Hizbullah, İsrail sınırındaki el-Merc bölgesine füze fırlattı. İkisi ağır 8 İsraillinin yaralandığı bildirilirken, bu kişilerin sivil veya asker olduğuna ilişkin bilgi paylaşılmadı.

Independent Türkçe, Times of Israel, New York Time, Japan Times, CNN, France 24