Mısır'daki Ulusal Diyalog genişletiliyor

Mısır'daki ‘Ulusal Diyalog’ Mütevelli Heyeti, hukukçular, sanatçılar ve politikacıları dahil ederek komiteleri genişletti

Ziya Raşvan, ‘Ulusal Diyalog’ Mütevelli Heyeti'nin eski bir toplantısındayken (Ulusal Diyalog'un Facebook resmi sayfası)
Ziya Raşvan, ‘Ulusal Diyalog’ Mütevelli Heyeti'nin eski bir toplantısındayken (Ulusal Diyalog'un Facebook resmi sayfası)
TT

Mısır'daki Ulusal Diyalog genişletiliyor

Ziya Raşvan, ‘Ulusal Diyalog’ Mütevelli Heyeti'nin eski bir toplantısındayken (Ulusal Diyalog'un Facebook resmi sayfası)
Ziya Raşvan, ‘Ulusal Diyalog’ Mütevelli Heyeti'nin eski bir toplantısındayken (Ulusal Diyalog'un Facebook resmi sayfası)

Mısır'daki ‘Ulusal Diyalog’ Mütevelli Heyeti, muhtemelen Mayıs ayı başlarında başlayacak olan oturumlarına hukukçular, sanatçılar ve politikacıları dahil ederek komitelerinin üyeliklerini genişletti. Ulusal Diyalog Genel Koordinatörü Ziya Raşvan, “Ulusal Diyalog Mütevelli Heyeti'nin Mısır toplumunun tüm kesimlerinin diyaloğa çeşitli alanlarda katılımı konusundaki hassasiyeti çerçevesinde, Ulusal Diyalog (el-Hivar) Genel Koordinatörü ile Teknik Sekreterlik Başkanı Mahmud Fevzi arasında sembol grupları ve liderlerle istişare toplantıları yapıldı.
Raşvan, yaptığı açıklamalarda bu toplantılarda gerçekleştirilen yapıcı tartışmaların ardından mütevelli heyeti, diyalog için özel komitelere katılmak üzere izleyicilerden çeşitli listeler aldı. Mısır'daki çeşitli düşünce ve eylem okullarına mensup siyasi, entelektüel, insan hakları ve sanat liderleri gruplarını içerir. Bu liderlerin katılımının diyaloğa daha fazla zenginlik kattığını vurgulayarak, Ulusal Diyalog ve komitelerinin kapılarının tüm Mısırlılara açık olduğuna işaret edildi.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, 26 Nisan'da bir Ramazan iftar yemeğinde çeşitli konularda Mısır makamlarının ‘terörist’ olarak sınıflandırdığı Müslüman Kardeşler Teşkilatı (İhvân) dışındaki tüm siyasi grupları içeren Ulusal Diyalog çağrısında bulunmuştu.
Raşvan’a göre diyaloğun başarılı bir şekilde başlatılmasını ve devam etmesini garanti eden olumlu bir ortamın tüm unsurlarının mevcudiyetini tamamlamak için tüm tarafların sürekli çabalarıyla önerilen tarihte Ulusal Diyaloğun başlatılması gerektiğini vurguladılar. Bu unsurları sağlamak için herkesin istekliliğine tam güven duyduklarını ifade etti.
Raşvan, istişare toplantılarına katılanların (Başkanlık Af Komitesi'nin) çabalarını övdüklerini belirterek, misyonuna ulaşmayı hızlandırmak için tüm enerjisiyle devam etmesi gerektiğini vurguladı. Ziya Raşvan, toplantılara katılanlar ayrıca Diyalog'a katılmak için tüm Mısır partilerinin ve deneyimlerinin davetinin genişletilmesi, gençlerin, serbest bırakılan tutukluların ve çeşitli Mısır sosyal gruplarının ve düşünce ve siyaset okullarının temsilcilerinin katılımını desteklemenin gerekliliğini vurguladılar.
Mısır Cumhurbaşkanı, Ulusal Diyalog başlatma çağrısına paralel olarak geçtiğimiz Nisan ayında ‘Cumhurbaşkanlığı Af Komitesi’ni yeniden oluşturmuştu. Cumhurbaşkanlığı Af Komitesi, siyasi aktivistlerin ve borçluların ailelerinin yanı sıra partilerden ve topluluk kuruluşlarından bazı isimlerin serbest bırakılması için talepler alıyor. Zaman zaman Mısır Cumhuriyet Başsavcılığı kararlarıyla tutuklanan veya çeşitli davalarda tutuklu bulunanlar için af listeleri duyurulur.
Birkaç gün önce Mısır'daki Ulusal Diyalog Mütevelli Heyeti, Mısır'daki İslami ve Hristiyan dini kutlamaları ile ulusal bayramları dikkate alarak Diyalog oturumlarının 3 Mayıs'ta başlamasını önerdi. ‘Ulusal Diyalog’ Mütevelli Heyeti de Mısır Cumhurbaşkanı'na bir teklif sundu. Sistem kapsamında ülkede yapılan seçim ve referandumlarda sandık ve sayım işlemlerinin tam yargı denetiminin tamamlanmasına yönelik “Milli Seçim Kurumu” kanununda mevzuat değişikliği talebi yer alıyor. Bu, ülkenin mevcut anayasasına göre yürürlükte olan sistem ve gelecek yıl sona ermesi planlanıyor.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.