Sapiens'in yazarı Harari, Netanyahu'ya çıkıştı: "İsrail'i yıkan lider olarak tarihe geçecek"

11 Şubat'ta da büyük bir kalabalık Tel Aviv'de toplanarak Netanyahu liderliğindeki koalisyonu protesto etmişti (Reuters)
11 Şubat'ta da büyük bir kalabalık Tel Aviv'de toplanarak Netanyahu liderliğindeki koalisyonu protesto etmişti (Reuters)
TT

Sapiens'in yazarı Harari, Netanyahu'ya çıkıştı: "İsrail'i yıkan lider olarak tarihe geçecek"

11 Şubat'ta da büyük bir kalabalık Tel Aviv'de toplanarak Netanyahu liderliğindeki koalisyonu protesto etmişti (Reuters)
11 Şubat'ta da büyük bir kalabalık Tel Aviv'de toplanarak Netanyahu liderliğindeki koalisyonu protesto etmişti (Reuters)

Tarihçi Yuval Noah Harari, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ülkeyi yıkan lider olarak tarihe geçebileceğini söyledi. 
Harari, ABD merkezli haber ajansı Associated Press'in Tel Aviv'deki bürosuna verdiği söyleşide, Netanyahu'nun siyasi kariyerini sonlandırmış olsa büyük bir lider olarak hatırlanacağı savunarak, şu ifadeleri kullandı:
"Netanyahu iki dönem görev yaptıktan sonra ya da mesela 8 yıl sonra emekli olsaydı, yaptığı pek çok şeyi beğenmesem de İsrail'in en büyük liderlerinden biri olarak emekliliğe ayrılmış olurdu diye düşünüyorum."
İsrailli yazar, Netanyahu liderliğindeki radikal sağ bloğun kasımdaki seçimleri kazanmasının başbakanın siyasi kariyerine büyük zarar verdiğini belirterek, şöyle devam etti: 
"Şimdiyse ardında bıraktığı mirasta, kesinlikle İsrail'i bölen ve İsrail ulusunu kendisine düşman hale getiren bir kişi olarak anılacak. Umarım o noktaya gelmeyiz. Fakat kendisi İsrail devletini yok eden kişi olarak tarihe geçebilir."
Netanyahu hükümetinin, yargının yetkilerini kısıtlayan ve iktidarın yargı atamalarında söz sahibi olmasını öngören reform paketi nedeniyle İsrail yaklaşık üç aydır protestolarla sarsılıyor. 
Hükümet karşıtı yüzbinlerce gösterici, sokaklarda barikat kurup eylem yaparken, polis de protestoculara tazyikli su ve gözyaşartıcıyla müdahale etti. 27 Mart'taki gösterilerdeyse bir grup protestocu, Batı Kudüs'teki Başbakanlık konutunun önünde bariyerleri aşmaya çalışırken polisle çatıştı. Eylemlerde can kaybı yaşanmazken, 290'dan fazla kişinin gözaltına alındığı bildirildi.
Netanyahu ise protestoların ardından bu hafta mecliste düzenlenmesi planlanan yargı reformu görüşmelerinin belirsiz süreliğine askıya alındığını duyurdu.
47 yaşındaki yazar, söz konusu yargı reformunun meclisten geçmesi durumunda büyük felakete yol açabileceğine dikkat çekerek, şunları söyledi: 
"Bu tür bir güç, yayılmacı hedefleri olan ve Yahudi üstünlüğüne inanan radikal dinci niteliğe sahip bir otokratik rejimin eline geçerse, tüm Ortadoğu'yu yakıp yıkar."
ABD Başkanı Joe Biden'dan da protestolar nedeniyle Tel Aviv yönetimine tepki göstermişti. Biden, Netanyahu yönetimini eleştirerek "Bu yolda devam edemezler" demiş, İsrail lideriyse "Kararlarımızı dışarıdan gelen baskılara göre değil, halkın iradesiyle alıyoruz" ifadelerini kullanmıştı.
Independent Türkçe, Times of Israel, AA



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.