BM Libya Özel Temsilcisi Abdullah Batili, Çad ziyaretinde Çad Devlet Başkanı Muhammed İdris Debi Itno ile bir araya geldi

Ulusal Ordu Genelkurmay Başkanı Korgeneral Abdurrezzak en-Nazuri (sağda) ile “geçici” Ulusal Birlik Hükümeti'ne (UBH) bağlı güçlerin Genelkurmay Başkanı Muhammed el-Haddad'ın İtalya'daki son görüşmesinden bir kare (Ulusal Ordu Medya Merkezi)
Ulusal Ordu Genelkurmay Başkanı Korgeneral Abdurrezzak en-Nazuri (sağda) ile “geçici” Ulusal Birlik Hükümeti'ne (UBH) bağlı güçlerin Genelkurmay Başkanı Muhammed el-Haddad'ın İtalya'daki son görüşmesinden bir kare (Ulusal Ordu Medya Merkezi)
TT

BM Libya Özel Temsilcisi Abdullah Batili, Çad ziyaretinde Çad Devlet Başkanı Muhammed İdris Debi Itno ile bir araya geldi

Ulusal Ordu Genelkurmay Başkanı Korgeneral Abdurrezzak en-Nazuri (sağda) ile “geçici” Ulusal Birlik Hükümeti'ne (UBH) bağlı güçlerin Genelkurmay Başkanı Muhammed el-Haddad'ın İtalya'daki son görüşmesinden bir kare (Ulusal Ordu Medya Merkezi)
Ulusal Ordu Genelkurmay Başkanı Korgeneral Abdurrezzak en-Nazuri (sağda) ile “geçici” Ulusal Birlik Hükümeti'ne (UBH) bağlı güçlerin Genelkurmay Başkanı Muhammed el-Haddad'ın İtalya'daki son görüşmesinden bir kare (Ulusal Ordu Medya Merkezi)

Birleşmiş Milletler (BM) Libya Özel Temsilcisi Abdullah Batili, Libya'ya komşu ülkeleri ziyareti kapsamında dün akşam Çad'ın başkentinde (Encemine) Çad Devlet Başkanı Muhammed İdris Debi Itno ile bir araya geldi.
Batili’nin açıklamasına göre Debi, "ülkesinin, Libya'da BM'nin yürüttüğü barış sürecine tam destek verdiğini ve Libya'da barış ve istikrarın sağlanmasının ülkesinin çıkarına olduğunu" vurguladı.
Bu konuda ilk kez kendisine danışılmasından duyduğu memnuniyeti dile getiren Çad Devlet Başkanı, kendi adına sürece daha fazla katılmak için hazır olduğunu ifade etti. Batıli ise, yabancı savaşçıların ve paralı askerlerin Libya'dan çekilmesini koordine eden Çad İrtibat Komitesi aracılığıyla ateşkes anlaşmasını uygulama çabalarında Çad'ın Ortak Askeri Komite'ye (5+5) komşu ülkeleri olumsuz etkilemeyecek şekilde verdiği desteği takdir ettiğini söyledi. 
Çad Dışişleri Bakanı Muhammed Salih Nazif ile Birleşmiş Milletler'in, Libya'nın "güvenli bir ortamda kapsayıcı seçimler" düzenlemesini sağlama çabalarını gözden geçirdiğini açıklayan Batili, ayrıca yabancı savaşçıların ve paralı askerlerin Libya'dan koordineli ve eş zamanlı olarak çekilmesini sağlamak amacıyla Çad Kamu Güvenliği ve Göç Bakanı Muhammed Şerafeddin Margi ile Libya, Çad, Sudan ve Nijer'deki iletişim komitelerinin çalışmalarını hızlandırmanın önemi hakkında görüştü.
Batıli, BM misyonunun ateşkes anlaşmasının uygulanmasında Ortak Askeri Komite'yi (5+5) destekleyerek ve yabancı güçlerin ve paralı askerlerin Libya'dan çekilmesini hızlandırarak ülkede barış ve istikrarı yeniden tesis etme yetkisi çerçevesinde Sudan, Çad ve Nijer'i kapsayan resmi bir ziyaret turuna başladı.
Libya Dışişleri Bakanı Necla el-Menguş, “Libya Gerçekleri Araştırma Komisyonu, Libya'daki güvenlik durumundaki iyileşmeyi ve yetkililerinin insan hakları suçlarının faillerini kovuşturma yeteneğini görmezden geldi” dedi.
Menguş, yaptığı açıklamada, "Komisyon, Libya'yı iyileşmesi umutsuz bir ülke olarak tasvir etti. Libya'ya yasa dışı yollardan giren yasa dışı göçmenler türlü türlü suçlarla karşı karşıya kalıyor. Gözaltı merkezlerindeki bazı göçmenlerin durumunu takip ediyorum. Devlete ait özel sağlık merkezlerinde tedavi gördüklerini, düzenli olarak yemek yiyip aktivitede bulunduklarını gördüm.
Komisyon raporunun mayın tehdidini ve savaş kalıntılarını vurguladığını ifade eden Menguş, başka bir bağlamda, "Raporda kadınların Libya siyasi sürecine katılımının zayıf olduğundan bahsediliyor, ancak Dışişleri Bakanlığı'nın başındaki kadın varlığı görmezden geliniyor." diye konuştu.
Libya Temsilciler Meclisi (TM) İçişleri Komisyonu Başkanı Süleyman el-Hariri, Libya Bağımsız Araştırma Misyonu’nun hazırladığı raporu, özellikle de göç ve insan hakları konusunda yazılanları eleştirdi. Hariri, “Rapor önyargılı, nesnellikten yoksun ve kasıtlı olarak Libya’nın imajını zedeliyor ve göç akışından Libya'yı sorumlu tutuyor" dedi.
Hariri, Temsilciler Meclisi Resmi Sözcüsü Abdullah Buleyhık tarafından servis edilen açıklamasında şu ifadeleri kullandı: “Rapor Libya'nın içinden geçmekte olduğu zor koşulları görmezden geldi. Göç dosyasıyla ilgili olarak durumun ağırlaşmasına yol açan Libya'daki Avrupa Birliği politikalarını sorumlu tuttu. ABD göçmenleri denizden kurtarıp Libya topraklarına geri göndermeye odaklandı. Bu durum, Libya makamlarının göçmenleri kabul etmemesi ve üçüncü bir ülkeye nakledilmeleri yönündeki çağrısına rağmen yüzbinlerce insanın Libya'da birikmesine neden oldu. Ayrıca Avrupa Birliği özellikle güneyde Libya sınırlarının korunmasına yardımcı olmak noktasında varlık göstermiyor.”
Temsilciler Meclisi'nin söz konusu raporda bahsedilenlerle ilgili uygun açıklamayı yapacağını söyleyen Hariri, “Libya tarafının bakış açısının dikkate alınması şartıyla bir kurtarma planı hazırlamak, objektif olarak çalışmak, önyargılı kararlardan kaçınmak ve Libya'daki insan hakları dosyasını ilerletme adına etkili stratejiler geliştirmek için hatalardan yararlanmak gibi konularda işbirliği yapma konusunda hazırız.”
Öte yandan Uluslararası Af Örgütü, keyfi tutuklamalar ve zorla kaybetmelerle tanınan Özel Caydırıcılık Güçleri milisleri tarafından geçtiğimiz Şubat ayında kaçırılmasından bu yana alıkonulan Libyalı Milletvekili Hasan Caballah hakkındaki endişelerini dile getirdi.
Uluslararası Af Örgütü tarafından Twitter üzerinden yapılan açıklamada, "Ulusal birlik hükümeti, Caballah'ın sivil yargı makamları önüne çıkarılmadığı ve uluslararası kabul görmüş bir suçla itham edilmediği sürece işkenceden korunmasını ve serbest bırakılmasını sağlamalıdır. Serbest bırakılana kadar ailesi ve avukatıyla görüşmesine izin verilmelidir.” ifadelerine yer verildi.
Öte yandan, Mareşal Halife Hafter liderliğindeki Ulusal Ordu'dan resmi bir kaynak, “Ulusal Ordu Genelkurmay Başkanı Korgeneral Abdurrezzak en-Nazuri ile “geçici” Ulusal Birlik Hükümeti'ne (UBH) bağlı güçlerin Genelkurmay Başkanı Muhammed el-Haddad arasında Abdülhamid Dibeybe başkanlığında ABD'de bir toplantı yapıldığına ilişkin iddiayı” yalanladı.
İsminin açıklanmasını istemeyen kaynak, Nazuri ve Haddad'ın ABD başkentinde görüşmesine ilişkin iddiaların "doğru olmadığını" söyledi. Şarku'l Avsat'a konuşan kaynak, "Ülkedeki askeri çatışmanın taraflarını içeren Ortak Askeri Komite'ye (5 artı 5) bağlı alt komitelerin çalışmalarının devam ettiğini" söyledi.



Askeri üsse düzenlenen İHA saldırısında 10 Sudan askeri öldürüldü

Geçtiğimiz ağustos ayında Sudan'ın Omdurman kentindeki bir mahalleden yıkım manzaraları (DPA)
Geçtiğimiz ağustos ayında Sudan'ın Omdurman kentindeki bir mahalleden yıkım manzaraları (DPA)
TT

Askeri üsse düzenlenen İHA saldırısında 10 Sudan askeri öldürüldü

Geçtiğimiz ağustos ayında Sudan'ın Omdurman kentindeki bir mahalleden yıkım manzaraları (DPA)
Geçtiğimiz ağustos ayında Sudan'ın Omdurman kentindeki bir mahalleden yıkım manzaraları (DPA)

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuzeydeki Şendi kentinde bulunan bir askeri üsse düzenlenen insansız hava aracı (İHA) saldırısında Sudan ordusundan 10 asker öldü, çok sayıda asker de yaralandı. Sudan ordusu İHA’ların kullanımını kınayarak, bunun ‘HDK milislerinin askerlerle doğrudan karşı karşıya gelme konusundaki yetersizliğini yansıttığını’ söyledi.

Şarku’l Avsat'a konuşan görgü tanıkları bir kamikaze İHA sürüsünün dün şafak vakti şehrin güneyindeki el-Muakil bölgesinde Sudan ordusuna ait piyade eğitim kampına saldırdığını bildirdi. Tanıklar, ‘kent genelinde bir dizi patlama sesi duyduklarını’ da belirttiler.

Bu saldırı, HDK'nin ülkenin kuzeyinde savaş bölgesi dışında kalan alanları hedef almak üzere saldırı ve kamikaze İHA’larının kullanımını genişletmeye başlamasından beri kayıplarla sonuçlanan ilk saldırı oldu.

Yerel kaynaklara göre, kara savunma sistemleri ve sinyal bozucu cihazlar İHA'ları engelledi, ancak bir kısmı hedefi tam olarak vurdu ve üsteki askerler arasında ölüm ve yaralanmalara neden oldu.

Ordu İHA saldırılarını kınadı

3'üncü Piyade Tümeni Komutanı Tümgeneral Hamdan Abdulkadir Davud, İHA kullanımının ‘askerlerle doğrudan karşı karşıya gelme konusundaki yetersizliklerini yansıttığını’ söyledi ve bunu ‘onları katletmeye yönelik umutsuz girişimler’ olarak niteledi.

cdvfgbthy
El-Gadarif’teki Sudan askerleri, Kasım 2024 (AFP)

Çatışmanın iki tarafı olan Sudan ordusu ve HDK, özellikle ülkenin batısındaki Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir olmak üzere cephelerdeki çatışmalarda İHA’ların kullanımını yoğunlaştırıyor. Ordu, İran yapımı Muhacir 6 ve  Çin yapımı İHA’ları kullanıyor.

Davud, hedef alınan üssü teftiş ederken, ‘Sudan ordusunun yakında zafere ulaşacağına olan güveninin tam olduğunu’ ifade etti. Tümenin Ahlaki Rehberlik Bölümü'ne göre komutanın ziyareti, isyancı HDK milislerini yenmek için savaşa hazır olma durumunu değerlendirmenin bir parçası olarak, birliklerin hazırlık durumunu kontrol etmek ve eğitim programlarını takip etmek için gerçekleşti.

El-Muakil Üssü, Sudan'ın başkenti Hartum'un 177 kilometre kuzeyinde yer alıyor. Askeri bir kaynağa göre, el-Muakil Üssü’ne yönelik saldırı 11 kamikaze İHA tarafından gerçekleştirilmiş, bunlardan 10'u kara savunma güçleri tarafından düşürülmüş, bir İHA ise bir koğuşa isabet ederek, 10 askerin ölümüne ve hastaneye sevk edilen 5 askerin de yaralanmasına neden oldu.

Şendi'ye yönelik İHA saldırısı birkaç ay içinde düzenlenen dördüncü saldırı oldu.

Saldırıda hayatını kaybedenlerin sayısı bağımsız kaynaklar tarafından teyit edilemedi, ancak bölge sakinleri sayıların askeri kaynakların verdiği rakamlardan daha yüksek olduğunu söylüyor.

vfgb
Doğu Nil bölgesinde devriye gezen Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) milisleri (Arşiv - AP)

Son aylarda HDK, başta Atbara, ed-Damir, Meravi, Şendi, Kosti, Rabak ve el-Gadarif şehirleri olmak üzere ordunun kontrolü altındaki çeşitli bölgelere İHA’larla saldırılar düzenleyerek askeri karargahları, havaalanlarını ve hava üslerini hedef aldı. Ordu, savunmasının saldırıları başarıyla püskürttüğünü belirtirken, görgü tanıklarının hedef alınan bazı bölgelerde güçlü patlamalar duyduğunu bildirdi.

Askeri kaynaklara göre kasım ayının başlarında Şendi'deki 3’üncü Piyade Tümeni'nin havaalanına eş zamanlı olarak dört kamikaze İHA’yla saldırı düzenlenmiş ve İHA’lar hedefe ulaşamadan düşürülmüştü.

İran İHA’sı düşürüldü

HDK, dün İran yapımı Şahid 129 tipi bir İHA’nın Kuzey Hartum'da düşürüldüğünü duyurdu. HDK'nin Telegram üzerinden yaptığı açıklamada, İHA’nın Kuzey Hartum ve Omdurman'da sivilleri bombalamaya devam ettiği, bunun da Sudan ordusunun elindeki askeri malzemelerin boyutunu açıkça ortaya koyduğu belirtildi.

HDK, Sudan'ın iç işlerine bariz müdahale olarak nitelendirdiği bu durumu kınayarak, uluslararası toplumu Sudan'ı ve bölgeyi, özellikle de Kızıldeniz'in güvenliğini tehdit eden bu müdahaleleri kınamaya çağırdı.

Sudan ordusu, son günlerde aktif bir askeri operasyon sahasına dönüşen Kuzey Hartum kentindeki HDK'nin tahkim edilmiş mevzilerine çeşitli eksenlerden saldırılar düzenlemeye devam etti.

Ordu güçleri, şehrin kuzeyindeki Halfaya ve Samarab mahallelerinin tamamını kontrol altına alarak önemli bir ilerleme kaydettikten ve Şambat bölgesinde hafif bir ilerleme sağladıktan sonra, ihtiyatlı bir şekilde Kuzey Hartum'a doğru ilerliyor.

x vfb
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) ile Sudan ordusu arasında daha önce yaşanan çatışmalar sırasında Omdurman'da dumanlar yükseliyor. (Reuters)

Saha takiplerine göre ordu, HDK’nin büyük gruplarının halen konuşlandığı Kuzey Hartum'un tamamını açmak için ilk aşama olarak Kuzey Hartum'un en güneyinde bulunan Sinyal Birliği’ndeki güçleriyle birleşmeyi planlıyor.

Yerel kaynaklara göre, Şambat banliyösünde iki taraf arasında ayrı bölgelerde çatışmalar yaşanırken, ordu güçleri Sinyal Birliği'ne ulaşmak için yerleşim mahallerinin iç sokaklarından bölgeye girmeye çalışıyor.

Ordunun Kuzey Hartum'daki ilerleyişi, Omdurman, Hartum ve Kuzey Hartum’u geri almak için en büyük askeri operasyonu başlattığını duyurmasından sonra türünün en büyüğü.

HDK, Kuzey Hartum'un eski mahallelerinde, şehrin doğusundaki Kafuri bölgesinde konuşlanmış durumda ve varlıkları Nil'in doğusundaki bölgelere yoğun bir şekilde yayılıyor.

HDK halen başkent Hartum'un büyük bölümünü, ülkenin merkezindeki El Cezire eyaletini, Darfur bölgesindeki geniş alanları ve ülkenin batısında bulunan Kordofan'ın büyük bölümünü kontrol ediyor.