Yemen barış görüşmeleri yeniden başlayabilir

Yemen Başkanlık Konseyi, ilk yılı değerlendirmek için bir araya geldi

Başkanlık Konseyi Başkanı Raşid el-Uleymi, Riyad’da Mısır Büyükelçisi ile bir araya geldi (SABA)
Başkanlık Konseyi Başkanı Raşid el-Uleymi, Riyad’da Mısır Büyükelçisi ile bir araya geldi (SABA)
TT

Yemen barış görüşmeleri yeniden başlayabilir

Başkanlık Konseyi Başkanı Raşid el-Uleymi, Riyad’da Mısır Büyükelçisi ile bir araya geldi (SABA)
Başkanlık Konseyi Başkanı Raşid el-Uleymi, Riyad’da Mısır Büyükelçisi ile bir araya geldi (SABA)

Birleşmiş Milletler (BM) Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundberg, Yemen krizi duvarında yeni bir atılım yapmak için çabalarını sürdürürken, Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) Genel Sekreteri Casim Muhammed el-Budeyvi ise Yemenlilerin barış görüşmelerine dahil olması için şartların artık olgunlaştığını söyledi.
Riyad’ın ev sahipliğindeki Yemenli taraflar arasındaki istişarelerinin birinci yıl dönümü münasebetiyle Budeyvi, geçen salı günü yaptığı açıklamada Yemen halkını, birleşmeye ve Yemen’in üstün çıkarlarını korumaya ve böylece barış, güvenlik ve istikrara sahip olmaya çağırdı. Söz konusu istişareler, eski Cumhurbaşkanı Abdurrabbu Mansur Hadi’nin yerini alacak yeni bir Yönetim Konseyi’nin kurulmasıyla sonuçlanmıştı.
Budeyvi, “Mevcut koşullar, Körfez girişimi, Kapsamlı Diyalog Konferansı’nın sonuçları ve Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) 2016 kararı uyarınca siyasi bir çözüme ulaşmak için barış görüşmeleri yapmaya elverişli” dedi.
Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi Genel Sekreteri, konseyin ev sahipliğinde 29 Mart- 7 Nisan 2022 tarihleri arasında Yemenli liderlerin ve Temsilciler Meclisi ve Şura Konseyi üyelerinin, siyasi güçler ve sivil toplum temsilcilerinin katılımıyla gerçekleştirilen istişarelerde Yemenlilerin ulaştığı noktaya övgüde bulundu. Öyle ki taraflar, istişareler sırasında ‘birliği güçlendirmek, iletişim, istişare ve uzlaşma kanalları oluşturmak, Yemen halkının acılarını hafifletmek ve kalkınma ve inşa sürecini yeniden başlatmak üzere ekonomik kararı desteklemek’ için önemli mekanizmalara ulaştı.
Casim Muhammed el-Budeyvi, KİK’in bilgelik ve inançla Yemenlilerin, Yemen-Yemen istişarelerinin ulaşmayı amaçladığı bu yüce ve asil hedeflere ulaşacağından emin olduğunu dile getirdi.
Körfez’in savaşı sona erdirmek için Yemen barış görüşmelerini başlatma çağrısıyla eş zamanlı olarak tüm Yemen Başkanlık Konseyi üyeleri, konsey başkanı Raşid el-Uleymi’nin geçici olarak ikamet ettiği Riyad’a ulaştı. Burada, konseyin, göreve geldikten bir yıl sonra performansının bir değerlendirmesini yapması ve Husilerle çatışmayı sona erdirmeyi amaçlayan uluslararası çabalara ilişkin istişarelerde bulunması bekleniyor.
Yemen sokakları, Başkanlık Konseyi’nin Yemen bileşenleri arasında birliği sağlamak için daha fazla reform yapacağını umarken, Riyad’a gelen Başbakan Muin Abdulmelik, son kabine toplantısında vatandaşların günlük yaşamlarını ve geçimlerini etkileyen hayati konulara, ayrıca kapsamlı reform programını uygulamaya devam etme, kamu maliyesinde reform yapma ve gelirleri artırma gerekliliğine odaklanıldığını açıkladı.
Öte yandan BM Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundberg, geçen salı günü Twitter üzerinden yaptığı açıklamada Umman’ın başkenti Maskat’a yaptığı ziyarette Ummanlı bir grup üst düzey yetkili ve Husi milislerin baş müzakerecisi Muhammed Abdusselam Felita ile görüştüğünü söyledi.
Özel Temsilci, bu görüşmelerde yaşananların ayrıntılarına değinmezken, yalnızca Yemen liderliğindeki kapsayıcı bir siyasi sürece doğru ilerlemenin yollarını ele aldıklarını belirtti. Felita ise Özel Temsilci ile yaptığı görüşmede ‘kapsamlı bir çözüm için insani ve siyasi düzenlemelerin yanı sıra durmayan ve tam tahliyeye ulaşan sürekli adımlar çerçevesinde tutukluların serbest bırakılmasına yönelik düzenlemelerin aşamalarını’ ele aldıklarını dile getirdi.
Yemen hükümetinin ve Husilerin temsilcileri, geçtiğimiz günlerde İsviçre’de her iki taraftan 887 tutuklunun serbest bırakılması için bir anlaşma imzaladı. Bu bağlamda takas sürecinin 11 Nisan’da Uluslararası Kızılhaç Komitesi himayesinde başlaması planlanıyor.
Özellikle Suudi Arabistan- İran anlaşmasının iki ülke arasındaki ilişkileri yeniden tesis etmesinin ardından uluslararası ve bölgesel çevreler, Husilerin barışa yöneleceğini umuyor. Bununla birlikte Yemenli gözlemciler, ırkçı terörist yapısı göz önüne alındığında Husilerin barış yolunu seçmeyi kabul etme olasılığından şüphe duyuyor.
BM Özel Temsilcisi Grundberg, birkaç gün önce yayınladığı bir makalede, devam eden sükûnete rağmen durumun yeniden tırmanacağı uyarısında bulunmuştu. Yetkili, “Hala büyük riskler var. Son haftalardaki askeri, ekonomik ve retorik tırmanış, çatışmaya barışçıl bir çözüme yönelik siyasi ilerlemeye dayanmıyorsa, bize ateşkesin başarılarının kırılganlığını hatırlatır” dedi.
Özel Temsilci, daha insani önlemlere, ülke genelinde bir ateşkese ve Yemenli kadın ve erkeklerin özlemlerini karşılayan sürdürülebilir bir siyasi çözüme öncülük etmek için ateşkesin kazanımlarını koruma ve üzerine inşa etme gerekliliğine dikkati çekti.
Hans Grundberg, bunun ‘uzlaşı sağlanan uygulamaları uygulamak, gerginlikleri yatıştırmak, güvenlik ve yönetim kurumlarıyla ilgili kilit sorular hakkında katılımcı bir şekilde düşünmek ve geçiş sürecini tasarlamak’ için Yemenli paydaşları bir araya getiren bir süreç gerektirdiğini söyledi.



Filistin Yönetimi, Netanyahu ve Trump'ın açıklamalarından sonra Gazze Şeridi'nin devletleşmesi ve yönetilmesi konusunda ısrarcı

ABD Başkanı Donald Trump, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Beyaz Saray’da bir araya geldi. (DPA)
ABD Başkanı Donald Trump, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Beyaz Saray’da bir araya geldi. (DPA)
TT

Filistin Yönetimi, Netanyahu ve Trump'ın açıklamalarından sonra Gazze Şeridi'nin devletleşmesi ve yönetilmesi konusunda ısrarcı

ABD Başkanı Donald Trump, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Beyaz Saray’da bir araya geldi. (DPA)
ABD Başkanı Donald Trump, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Beyaz Saray’da bir araya geldi. (DPA)

Filistin Başbakanı Muhammed Mustafa dün yaptığı açıklamada, İsrail'in bir Filistin devletinin kurulmasını ve Filistin Yönetimi’nin Gazze Şeridi’ne geri dönmesini engelleme planının başarılı olamayacağını belirtti.

Bakanlar Kurulu toplantısının başında yaptığı açıklamada Mustafa, “Kesin resmi pozisyonumuz, Gazze Şeridi'ndeki halkımıza yardım sağlayabilmemiz ve uzun zamandır beklenen bağımsız Filistin devletinin somutlaşmasına yol açacak yeniden inşa sürecini kolaylaştırabilmemiz için tek bir siyasi sistem, birleşik ulusal kurumlar ve tek bir güvenlik kurumu altında herkesin iş birliğini gerektiren Filistin topraklarında Filistin devletinin somutlaştırılmasıdır” dedi.

Mustafa sözlerine şöyle devam etti: “İsrail tarafı bu vizyonla savaşıyor. Tüm kurum ve kuruluşları ulusal otoriteyi zayıflatmak, Gazze Şeridi'ndeki halkımıza karşı sorumluluklarını yerine getirmemesi için mali abluka altına almak ve geniş bir uluslararası mutabakatın konusu haline gelen Filistin devletinin kurulmasını engellemek için çalışıyor… İsrail planının desteklenmesi başarılı olamayacak. Zira halkımızın iradesi güçlü. Tüm gücümüz ve kararlılığımızla ulusal görevlerimizi yerine getirmek için sorumluluklarımızı üstlenmeye kararlıyız.”

Mustafa, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmesi sırasında ‘bir Filistin devletinin kurulmasına izin vermeyeceğini’ açıklamasının ardından Filistin Yönetimi'nin bir Filistin devleti kurma ve Gazze Şeridi'ndeki sorumluluklarını üstlenme konusundaki ısrarından bahsetti. Mustafa ayrıca, Netanyahu’nun Gazze Şeridi'ndeki Filistinlileri kabul etmek için bir dizi ülkeyle iletişim halinde olduğunu ifade etti.

cdfgthy
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu pazartesi akşamı Beyaz Saray'daki yemekte ABD Başkanı Donald Trump'ı Nobel Barış Ödülü'ne aday gösteren mektubun bir kopyasını elinde tutuyor. (DPA)

Netanyahu'ya Washington ziyaretinde eşlik eden üst düzey bir yetkili, İsrail'in bir süre daha Gazze Şeridi'nde kalabileceğini doğruladı. Yetkili, Netanyahu'ya eşlik eden gazetecilere yaptığı açıklamada, Gazze Şeridi'nde Filistin Yönetimi'nin olmayacağını söyledi.

‘Ertesi gün’ meselesi

Maariv gazetesi ve Walla internet sitesine göre Netanyahu ve Trump, ‘Gazze Şeridi'nde ertesi gün’ gibi merkezi ve karmaşık bir meseleyi görüştü. Görüşmenin ardından bir siyasi yetkili, “Ertesi gün elbette Filistinliler olacak ama Filistin Yönetimi olmayacak” dedi.

Maariv, toplantının ardından yalnızca Amerikalı gazetecilerin içeri alınmasına izin verilmesinin ardından Netanyahu'nun, İsrailli gazetecilerin üst düzey bir yetkili tarafından brifing verilmek üzere çağrılmasını istediğini bildirdi.

scdfgrthy
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu pazartesi akşamı Beyaz Saray'da ABD Başkanı Donald Trump'la yediği yemekte konuşuyor. (EPA)

Yetkili, ertesi gün ile ilgili olarak şu ifadeleri kullandı: “Ana ve gerekli koşul Gazze Şeridi'nde Hamas'ın olmamasıdır. Hamas silahsızlandırılmalı ve liderleri sürgün edilmeli. Başka bir güç Gazze Şeridi'ni kontrol etmeli ve silah kullanımını engellemeli.”

Hangi gücü kastettiği sorulduğunda ise “Bunu tartışıyoruz. İsrail ordusu her türlü tehdidi engellemek için her zaman hazır bulunacak. Gazze Şeridi'nde güvenlikten İsrail sorumlu olacak” yanıtını verdi.

Yetkili, Gazze Şeridi’nin sivil kontrolü konusunda şunları söyledi: “Gazze Şeridi'nde gündelik hayatı yöneten bir hükümet sistemi olmalı. Belki belli bir süre için orada olacağız ve bu konuda endişelenmemeliyiz. Eğer ilk aşamada orada olmazsak, iktidarı başka bir tarafa devredebileceğimizden emin olamayız. Gazze Şeridi'ndeki yönetim sistemi Filistinliler tarafından yürütülecek. Kesinlikle Filistinliler olacak ama Filistin Yönetimi olmayacak. Filistin Yönetimi Gazze Şeridi'ni yönetmeyecek.”

Üçüncü görüşme

Trump ile Netanyahu arasında pazartesi akşamı Beyaz Saray'da gerçekleşen görüşme, Trump'ın geçtiğimiz ocak ayında başkanlık koltuğuna oturmasından bu yana gerçekleşen üçüncü görüşmeydi.

Filistinlilerle barış istediğini ifade eden İsrail Başbakanı, Filistinlilerin gelecekte kuracakları bağımsız bir devleti İsrail'in yıkımı için bir platform olarak tanımladı ve bu nedenle egemen güvenlik yetkisinin İsrail'de kalması gerektiğini savundu.

dfrgty
ABD Başkanı Donald Trump, pazartesi akşamı Beyaz Saray'da İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile birlikte (DPA)

Trump, gazetecilerin iki devletli bir çözümün mümkün olup olmadığı sorusuna “Bilmiyorum” dedi ve soruyu Netanyahu'ya yönlendirdi.

Netanyahu soruyu, “Filistinlilerin kendi kendilerini yönetmek için tüm yetkilere sahip olmaları gerektiğine inanıyorum, ancak bizi tehdit edecek herhangi bir yetkiye değil” diye yanıtladı.

Netanyahu ayrıca, Filistinlilerin Gazze Şeridi'nden çıkarılması konusuna da değinerek, İsrail ve ABD'nin, savaştan zarar gören Gazze Şeridi'nden ayrılmak isteyen Filistinlileri kabul edecek ‘birkaç ülke bulmaya yakın’ olduğunu söyledi.

Netanyahu, “Başkan Trump'ın seçim özgürlüğü diye harika bir vizyonu var. Eğer insanlar kalmak istiyorlarsa kalabilirler ama gitmek istiyorlarsa da gidebilmeliler” şeklinde konuştu.

Üst düzey bir İsrailli yetkili yemekten sonra yaptığı açıklamada, İsrail'in Trump'ın Gazzelileri gönüllü olarak göç etmeye teşvik etme konusunda ciddi olduğuna ikna olduğunu belirtti.

Söz konusu açıklamaların ardından Filistin Yönetimi'nden bir kaynak Şarku’l Avsat'a şunları söyledi: “Onların tutumu biliniyor. Ancak biz siyasi bir süreç başlatmak için uğraşıyoruz. Batı Şeria, Gazze Şeridi ve Doğu Kudüs'ü kapsayan bir devlet kurma hakkımızdan taviz vermeyeceğiz.”