Japon adası aşırı turizmi engellemek için ziyaretçi kotası getirdi

Aşırı turizm, "Doğu'nun Galapagos'u" için bir tehdit olarak görülüyor

Bozulmamış Iriomote'nin bereketli doğası, burayı turistler için bir cazibe merkezi haline getiriyor (Wikimedia Creative Commons)
Bozulmamış Iriomote'nin bereketli doğası, burayı turistler için bir cazibe merkezi haline getiriyor (Wikimedia Creative Commons)
TT

Japon adası aşırı turizmi engellemek için ziyaretçi kotası getirdi

Bozulmamış Iriomote'nin bereketli doğası, burayı turistler için bir cazibe merkezi haline getiriyor (Wikimedia Creative Commons)
Bozulmamış Iriomote'nin bereketli doğası, burayı turistler için bir cazibe merkezi haline getiriyor (Wikimedia Creative Commons)

Japonya'nın en muhteşem adalarından biri, nesli tükenmekte olan yerli bir vahşi kediyi korumak amacıyla ziyaretçi sayısına sınırlama getiriyor.
Nisan 2023 itibarıyla, "Doğu'nun Galapagos'u" olarak bilinen, güneydeki Okinawa prefektörlüğüne bağlı Iriomote adasını günde en fazla 1200 turist ziyaret edebilecek. Doğal güzelliği ve sadece burada bulunabilen kendine özgü Iriomote kedisi, adayı popüler hale getirmişti.
Japan Today'in haberine göre yerel yönetim, aşırı turizmin yerel ekosistemi ve sakinlerin yaşamlarını bozmasını önleme çabaları kapsamında bu tedbirleri uygulamaya koydu.
The Independent'ın habereine göre, kısıtlamalar henüz zorunlu değil ancak turizm yetkilileri seyahat şirketlerini bunlara uymaya çağırıyor.
Iriomote, Okinawa'nın en büyük ikinci adası olmasına rağmen büyük çoğunluğunda yerleşim bulunmuyor. Ada, Okinawa ve Kagoşima'da 2021'de UNESCO'nun Dünya Doğal Mirası listesine eklenen 4 bölgeden biriydi.
Iriomote'ye her yıl yüz binlerce kişi gidiyor ve bu sayı 2007'de 406 bin ziyaretçiyle zirve yapmıştı. Adada 2 binden biraz fazla kişi daimi olarak ikamet ediyor.
Iriomote kedisi, 10 yıldan uzun süre önce Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği'nin Nesli Tükenme Tehlikesi Altında Olan Türlerin Kırmızı Listesi'ne eklendi ve halen sadece 100 civarında yaşadığına inanılıyor.
Endonezya'nın Komodo Adası'ndaki Komodo ejderlerini korumak için de benzer bir yaklaşım benimsenmişti.
Hükümet, Komodo ejderi nüfusunun azalmasını engellemek için tüm turistlerin adaya ayak basmasını yasaklamayı planlamasına rağmen bunun yerine sıkı bir kota ve kişi başı yaklaşık 4 bin 800 liralık bir ücret getirmişti.



Dubai çikolatasının popülaritesi dünya çapında fıstık kıtlığına neden oluyor

Üstüne altın yaprak konulmuş Dubai çikolatası (Arşiv - AFP)
Üstüne altın yaprak konulmuş Dubai çikolatası (Arşiv - AFP)
TT

Dubai çikolatasının popülaritesi dünya çapında fıstık kıtlığına neden oluyor

Üstüne altın yaprak konulmuş Dubai çikolatası (Arşiv - AFP)
Üstüne altın yaprak konulmuş Dubai çikolatası (Arşiv - AFP)

Dubai çikolatasının popülaritesi, Antep fıstığı arzında küresel bir krize yol açarak dünya çapında fıstık kıtlığını şiddetlendirdi ve fiyatların hızla yükselmesine neden oldu.

Antep fıstığı kreması, kadayıf ve sütlü çikolatanın birleşiminden oluşan Dubai çikolatası, 2021 yılında Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) merkezli çikolata şirketi Fix tarafından piyasaya sürülmesinin ardından büyük ilgi gördü ve bir TikTok videosu viral oldu. Aralık 2023'te yayınlanan video 120 milyondan fazla izlendi ve fıstıklı çikolataya karşı küresel bir tutku uyandırarak birçok benzer ürünün ortaya çıkmasına neden oldu.

Kuruyemiş perakendecisi CG Hacking'den Giles Hacking, bu tutku nedeniyle Antep fıstığı fiyatlarının bir yıl önce pound (ağırlık ölçüsü birimi) başına 7,65 dolardan şu anda pound başına yaklaşık 10,30 dolara yükseldiğini söyledi. Hacking, “Şu anda Antep fıstığı piyasasında arz sıkıntısı yaşanıyor” dedi.

Şarku’l Avsat’ın Financial Times'tan aktardığı habere göre, tüketiciler o kadar heyecanlı ki, Birleşik Krallık gibi ülkelerde bazı mağazalar her müşterinin alabileceği çikolata sayısını sınırlıyor.

vfdghty
Berlin'deki bir tatlı dükkanında Dubai çikolataları hazırlanıyor. (Arşiv - AFP)

Antep fıstığının ana ihracatçısı olan ABD'de geçen yıl hayal kırıklığı yaratan hasadın ardından Antep fıstığı stokları zaten azalmaktaydı. Hacking, ABD mahsulünün normalden daha kaliteli olduğunu ve bunun da genellikle çikolata ve diğer gıdalar için malzeme olarak satılan ucuz, kabuksuz Antep fıstığı içlerinin arzını azalttığını söyledi. Hacking, “Çok fazla arz yoktu. Bu yüzden Dubai çikolatası geldiğinde ve çikolatacılar ellerine geçen tüm ürünleri satın aldıklarında, dünyanın geri kalanında bir kıtlık yaşandı” ifadelerini kullandı.

BAE'ye Antep fıstığı ihracatı

İran gümrük idaresine göre, dünyanın en büyük ikinci antepfıstığı üreticisi olan İran, Mart 2025'te sona eren altı aylık dönemde BAE'ye bir önceki 12 aya kıyasla yüzde 40 daha fazla antepfıstığı ihraç etti.

İran Antep Fıstığı Derneği yönetim kurulu üyesi Behruz Ağa, kıtlığın, küresel fıstık arzının talebi aştığı ve fiyatların düşmesine neden olduğu 2023'ten keskin bir geri dönüşü temsil ettiğini söyledi.

Yetiştiricilikte dönüşüm

Kaliforniya'da bazı çiftçiler badem fiyatlarının düşmesi nedeniyle son yıllarda bademden Antep fıstığına geçiş yaptı. Ancak bu ağaçlar eylül ayındaki bir sonraki hasada kadar üretime başlamayacak.

Diğer yandan çikolata üreticileri yeterince krema dolgulu çikolata üretemediklerini söylüyor.

Financial Times’a göre çikolata severler zaten kakao arzında yaşanan sıkıntıdan mustaripti ve bu durum 2024 yılında sert hava koşulları ve hastalıkların mahsulü etkilemesiyle fiyatların neredeyse üç katına çıkmasına neden oldu. Üreticiler, kakao kullanımını en aza indiren yeni tariflerle daha küçük barlar satmaya başladı.

Fix, başkalarının kendi markasını müşterileri yanıltmak için kullandığına dair endişelerini dile getirdi. Şirket ürünlerini BAE dışında satmıyor ve günde sadece iki saat satışa sunuyor.

İsviçreli çikolata üreticisi Laderach'ın CEO'su Johannes Laderach, “Dubai çikolatasına olan talep bizi çok şaşırttı. Birkaç ay önce piyasaya sürdük ve talep katlanarak artmaya devam ediyor” ifadelerini kullandı.