Cezayirli iki enerji şirketinin talep ettiği ödemeler Tunus'ta tartışmaya neden oldu

Cezayir’den Tunus’a uzanan doğalgaz boru hattı. (Şarku’l Avsat)
Cezayir’den Tunus’a uzanan doğalgaz boru hattı. (Şarku’l Avsat)
TT

Cezayirli iki enerji şirketinin talep ettiği ödemeler Tunus'ta tartışmaya neden oldu

Cezayir’den Tunus’a uzanan doğalgaz boru hattı. (Şarku’l Avsat)
Cezayir’den Tunus’a uzanan doğalgaz boru hattı. (Şarku’l Avsat)

Cezayir ulusal petrol ve doğal gaz şirketi Sonatrach ve Cezayir'de elektrik ve doğal gaz dağıtımından sorumlu kuruluş Sonelgaz tarafından ödenmemiş faturaların ödenmesinin resmi olarak talep edildiği bldirildi. Tunus basınında yer alan haberlere göre Tunus Elektrik ve Gaz Şirketi’nin bu ödemeleri yapmak amacıyla hızlı çözümler bulmak üzere müdahale etmesi için hükümete çağrıda bulunuldu. Bu gelişme Tunus’ta tartışmaya yol açtı.
Tunus Elektrik ve Gaz Şirketi’nin İletişim Müdürü Munir el-Garbi, Tunus resmi haber ajansı TAP'a yaptığı açıklamada şirketin, Cezayirli ortaklarıyla yaptığı anlaşmalar çerçevesinde taahhütlerini daima yerine getirdiğini söyledi.
Cezayirli iki şirketle olan ortaklıkta herhangi bir yeni gelişme olmadığını belirten Garbi, Tunus Elektrik ve Gaz Şirketi'nin Sonatrach'a olan ödemelerini, iki taraf arasında imzalanan anlaşmaya göre son ödeme tarihleri ​​içinde yaptığını vurguladı. Garbi, Cezayirli şirketlerle ilişkilerin ‘oldukça güçlü olduğunun ve yıllar öncesine dayandığının’ altını çizdi.
Elektrik enerjisiyle ilgili açıklamalarda bulunan Garbi şu ifadeleri kullandı:
“Tunus Elektrik ve Gaz Şirketi, Sonelgaz ile yaptığı anlaşmadaki taahhütlerini yerine getirmeye kararlı. 15 milyon euroluk (yaklaşık 50 milyon Tunus dinarı) ilk faturayı ödedi. İki taraf arasında yapılan anlaşma çerçevesindeki tüm faturaları da ödemeyi planlıyor.”
Cezayirli ve İtalyan şirketler için Tunus'un önemi, özellikle 1983 yılından bu yana faaliyet gösteren ve Rusya’dan tedarik edilen doğalgazın kesilmesi sonrası Cezayir'deki doğalgaz kaynaklarını Tunus, Sicilya ve Slovenya uzantısı üzerinden İtalya anakarasına taşıyan TransMed Boru Hattı anlaşmasının ardından arttı. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre İtalya'nın 2023 ve 2024 yıllarında yılda yaklaşık 9 milyar metreküp ek doğal gaz satın alması bekleniyor. Tunus, kendi toprakları üzerinden doğal gazın taşınması için taşınan hacmin yüzde 5,25’i ile yüzde 6,75'i arasında değişen bir oranda ücret alıyor.
Tunuslu enerji uzmanları, Tunus’un Cezayir ile İtalya arasındaki yeni anlaşmadan faydalanacağı ve payının 500 milyon Tunus dinarını aşacağı tahmininde bulunuyor. Bu rakam, geçtiğimiz yıl içinde kaydedilen ekonomik büyümenin yaklaşık yarım puanına eşit.
Tunus Enerji Bakanlığı’ndan Enerji Dönüşümü Müdürü Bilhasan Şeybub, Reuters’a yaptığı açıklamada, Tunus'un Sonatrach şirketinden satın aldığı doğal gazın maliyetinin bu yıl yaklaşık 1 milyar dolar olarak tahmin edildiğini ancak dünya piyasalarındaki fiyatlarda yaşanan sert yükseliş çerçevesinde bu rakamın 1,5 milyar dolara ulaşabileceğini söyledi. Şeybub’a göre geçtiğimiz yıl 1,5 milyar dolar olan Tunus’un yerli ve yabancı kaynaklardan doğal gaz alımının faturasının yaklaşık 2,6 milyar dolara ulaşması bekleniyor.
Tunus'un Cezayir ile farklı fiyat anlaşması olduğunu belirten Şeybub, buna karşın Cezayir’in küresel piyasalardaki fiyatları uygulaması halinde faturanın 3 milyar Tunus dinarından 4,5 milyar dinara (1,5 milyar dolara) yükselteceğini de sözlerine ekledi.



ABD-Irak toplantısı çekilme takvimini netleştirecek

Uluslararası Koalisyon’un askeri eğitmeni, eğitim kampında Iraklı bir askerle tokalaşıyor. (CENTCOM)
Uluslararası Koalisyon’un askeri eğitmeni, eğitim kampında Iraklı bir askerle tokalaşıyor. (CENTCOM)
TT

ABD-Irak toplantısı çekilme takvimini netleştirecek

Uluslararası Koalisyon’un askeri eğitmeni, eğitim kampında Iraklı bir askerle tokalaşıyor. (CENTCOM)
Uluslararası Koalisyon’un askeri eğitmeni, eğitim kampında Iraklı bir askerle tokalaşıyor. (CENTCOM)

Üst düzey bir Iraklı yetkili bugün Şarku'l Avsat'a yaptığı açıklamada, Bağdat ve Washington hükümetleri arasında Uluslararası Koalisyon güçlerinin çekilmesine ilişkin varılan nihai anlaşmanın iki ülke arasında mutabık kalınan tarihlere göre uygulanacağını belirtti. Bir başka yetkili de planın onaylanması için yakında toplantı yapılacağını doğruladı.

Iraklı yetkilinin açıklamaları, ABD Savunma Bakanlığı’ndan (Pentagon) bir yetkilinin Washington'un ‘şu anda çekilme konusunda herhangi bir açıklaması olmadığını’ söylemesinden saatler sonra geldi.

Cuma akşamı sekiz ABD'li ve Iraklı yetkili, iki ülkenin Uluslararası Koalisyon güçlerinin Irak topraklarından çekilmesine ilişkin bir plan üzerinde anlaşmaya vardığını doğruladı. Yetkililer tarafından yapılan açıklamada, “Söz konusu plan, yüzlerce koalisyon gücünün Eylül 2025'e kadar, geri kalanının da bir sonraki yılın sonuna kadar Irak'tan ayrılmasını içeriyor” denildi.

Sudani'nin ofisi tarafından yayınlanan ve Ocak 2024'te Uluslararası Koalisyon yetkilileriyle yapılan bir toplantı fotoğrafı (AFP)Sudani'nin ofisi tarafından yayınlanan ve Ocak 2024'te Uluslararası Koalisyon yetkilileriyle yapılan bir toplantı fotoğrafı (AFP)

Adının açıklanmaması kaydıyla konuşan Iraklı yetkili, “Hükümet, Uluslararası Koalisyon’un misyonlarını sona erdirmeye ve Uluslararası Koalisyon’un parçası olan ülkelerle ikili ilişkilere geçmeye kararlı” dedi.

Yetkili, “Bölgede son dönemde yaşanan gerginlik, Dışişleri Bakanlığı tarafından geçen ay yapılan açıklamada da belirtildiği üzere, görüşmelerin nihai sonuçlarının açıklanmasını geciktirdi” ifadesini kullandı.

Yetkili sözlerini şöyle sürdürdü: “Plan geçen hafta Başbakan ile Uluslararası Koalisyon misyonunun komutanı arasında görüşüldü ve misyonun ikili ilişkiler çerçevesine aktarılması ele alındı.”

Şarku’l Avsat'a konuşan bir hükümet kaynağı ise kısa süre önce açıklanan anlaşmanın yeni bir anlaşma olmadığını, Irak-ABD Yüksek Askeri Komitesi toplantıları sırasında üzerinde mutabık kalınan bir çerçevenin parçası olduğunu söyledi.

Reuters'e göre anlaşma, iki ülke liderliğinin onayını ve duyurulması için bir tarih belirlenmesini bekliyor. Reuters üst düzey bir ABD'li yetkilinin şu sözlerini aktardı: “Bir anlaşmaya vardık ve şimdi tek mesele bunun ne zaman duyurulacağı.”

Iraklı kaynak, ‘Ocak 2024'te Irak hükümetinin Uluslararası Koalisyon’un görevlerini sona erdirmek için siyasi bir karar aldığını ve Irak ile Uluslararası Koalisyon ülkeleri arasında Ortak Yüksek Askeri Komite'nin kurulduğunu açıkladığını’ belirtti.

Kaynağa göre komite, takvimi belirlemek için temel vizyonlar üzerinde fikir birliğine vardığı ortak bir diyalog başlattı. Ancak bölgedeki gerilimin artması ortak duyuruyu erteledi. Her şeye rağmen diyaloglar yine de devam etti ve çekilme takviminin netleştirilmesi konusunda bir anlaşmayla sonuçlandı.

Irak ile ABD ve Uluslararası Koalisyon’un geri kalanı arasındaki ikili ilişkinin ‘Irak güvenlik güçleriyle eğitim, uzmanlık ve bilgi alışverişine’ kayması bekleniyor.

ABD Başkanı Joe Biden, Nisan 2024'te Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile yaptığı görüşme sırasında (AFP)  Ortaklığa geçişABD Başkanı Joe Biden, Nisan 2024'te Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile yaptığı görüşme sırasında (AFP)

Ortaklığa geçiş

Irak Başbakan Danışmanı Hüseyin Allavi Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, ‘Sudani’nin ABD Başkanı Joe Biden ile zirve toplantısında yürüttüğü diyalogların, Ortak Yüksek Askeri Komite'nin Uluslararası Koalisyon’un görevlerini sona erdirme, görevlerin sona erdirilmesi için takvim belirleme ve Uluslararası Koalisyon’un tüm ülkeleriyle ilişkileri ikili ortaklığa devretme sonuçlarını takip ettiğini’ söyledi.

Allavi, “İki ülke, DEAŞ'a karşı 10 yıllık ortak eylemin ardından görevlerin ortaklık ve iş birliğine devredilmesine ilişkin takvimi onaylamak için bir toplantı düzenlemek üzere” dedi.

Karada ise Irak güçleri ülkenin çeşitli bölgelerinde DEAŞ unsurlarını takip etmeye devam etti. Ortak Operasyonlar Komutanlığı'nın bugün yaptığı açıklamaya göre Irak uçakları, Diyala operasyonları bölgesindeki Hamrin dağlarında bir DEAŞ mevzisini hedef alarak üç teröristi öldürdü.

Açıklamada, “İstihbarat servisinden bir keşif gücü saldırı bölgesini inceledi ve patlayıcı kemerler, el bombaları, silahlar, lojistik malzemeler, cep telefonları ve çeşitli teçhizat buldu” denildi.