عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

Burkina Faso ordusu terör örgütlerine baskısını arttırıyor

Burkina Faso, 44 sivil hayatını kaybettikten sonra çok sayıda teröristi etkisiz hale getirdi

Özel bir tatbikat sırasında bir Burkina Faso ordusu askeri (Reuters)
Özel bir tatbikat sırasında bir Burkina Faso ordusu askeri (Reuters)
TT
TT

Burkina Faso ordusu terör örgütlerine baskısını arttırıyor

Özel bir tatbikat sırasında bir Burkina Faso ordusu askeri (Reuters)
Özel bir tatbikat sırasında bir Burkina Faso ordusu askeri (Reuters)

Burkina Faso ordusu, terör örgütleri üzerinde baskı uyguladığını ve ülkenin kuzeydoğusuna yayılmış olan ormanlık alanlardaki kamplarına yönelik düzenlediği askeri operasyon sırasında çok sayıda unsuru tutuklandığını duyurdu. Söz konusu operasyon, 44 sivilin hayatını kaybetmesiyle sonuçlanan iki köye düzenlenen saldırı da dahil olmak üzere ülkede artan terör saldırılarının ardından gerçekleştirildi.
Şarku’l Avsat’ın Burkina Faso Haber Ajansı’ndan aktardığına göre, bir güvenlik kaynağı, ordunun geçtiğimiz günlerde teröristlerin ülkenin kuzeydoğusundaki ormanlık alanlardaki kamplarına yönelik operasyonu sırasında çok sayıda unsurunu tutukladığını söyledi. Kaynak, unsurların ordunun bombardımanından kaçmaya çalışırken tutuklandığını belirtti. Aynı kaynağa göre, ormanlık alanlardaki terör kamplarına yönelik yoğun bombardımanla kuşatma altına alınan terör örgütlerinin üzerindeki baskı arttırıldı. Terör unsurlarının ‘ormanlardaki sığınaklarından teker teker sızarak çevre şehirlere girmeye çalıştıklarına’ dikkat çekildi. Ancak güvenlik kaynağı, ‘gelişmiş izleme yöntemleri sayesinde bu teröristlerin kimliklerinin tespit edildiğini, tutuklandığını ve soruşturmaya tabi tutulduğunu’ belirtti. Bununla birlikte, içlerinde çocuk savaşçılarında bulunduğuna ve yaşları 15 ile 17 arasında olduğuna da dikkat çekti.
Güvenlik kaynağı, yerel halktan ‘pazarlarda veya yerleşim yerlerinde gördükleri her türlü garip veya şüpheli kişiyi yetkili makamlara bildirmelerini’ talep etti.
Bu gelişmeler, cuma gecesi ülkenin kuzeydoğusundaki iki köyü hedef alan ve 44 sivilin ölümü ile sonuçlanan bir terör saldırısı düzenlendiğine ilişkin ordu tarafından yapılan resmi bir açıklamanın ardından geldi. Açıklama, Burkina Faso’nun 2015’ten bu yana artan terör saldırılarından en çok etkilenen eyaletlerinden biri olan Sahel bölgesinin Valisi Rudolph Surgo tarafından imzalanmıştı.  
Vali, Kurako ve Tondobe köylerini hedef alan ‘bu alçakça ve barbarca saldırının ilk sonuçlarının, 44 sivilin hayatını kaybettiğini ve yaralandığını gösterdiğini söyledi. Can kaybı sayısının hala geçici olduğuna ve artabileceğine işaret edilirken, Kurako köyünde 31, Tondobe köyünde 13 kişinin hayatını kaybettiği açıklandı.
Öte yandan AFP’ye göre Kurako köyü sakinleri perşembe öğleden sonra geç saatlerde köye çok sayıda teröristin saldırdığını belirtti. Ayrıca “Bütün gece silah sesleri duyduk. Cuma sabahı onlarca ölü insan bulduk” dediler. Yerel halk, terörist grupların birkaç gün önce büyükbaş hayvan çalmaya çalışırken unsurlarından iki kişinin öldürülmesinin intikamı olarak köye saldırdığına inanıyor. Bu saldırının, İbrahim Traore’nin Eylül sonunda askeri darbeyle iktidara gelmesinden bu yana en kanlı saldırı. Zira bu darbe, Traore’nin selefinin terörle mücadeledeki başarısızlığını daha da arttırdığı bir adım oldu. Bu bağlamda, ülkenin en kuzeyindeki Diu’da düzenlenen saldırının ardından 51 asker hayatını kaybetti.
Burkina Faso’daki yetkililer, son saldırının ardından yerel halka güvence mesajları vermeye çalıştı. Bölge valisi, kasabada istikrarı sağlamak için tedbirler alındığını bildirdi. Savunma ve güvenlik güçlerinin söz konusu saldırıyı gerçekleştiren silahlı terörist grupların etkisiz hale getirilmesiyle sonuçlanan bir saldırı başlattığına dikkat çekti.
Bununla birlikte Vali açıklamasını, yerel halka ‘savunma ve güvenlik güçleriyle iş birliği yapma ve kasabalarının savunmasına katılmak üzere vatanı savunmak için gönüllü olarak saflarına katılma’ çağrısında bulunarak sonlandırdı. Vali, yıllar önce Burkina Faso’daki yetkililer tarafından terör tehdidine karşı koymak ve yerel halkın bölgelerini güvence altına alınmasını sağlamak için oluşturduğu korucu milisleri öne çıkarmayı amaçladı. Burkina Faso, 2015’ten bu yana artan bir terörizm tehdidiyle yüzleşiyor. El-Kaide ve DEAŞ örgütleriyle bağlantılı gruplar, ülkenin topraklarının yaklaşık yüzde 40’ını kontrol altına alırken, ülke boğucu bir siyasi ve toplumsal krizden geçiyor. Bu şartlar altında ülke 2022 yılında iki askeri darbeye tanık oldu.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

'İlkel şifreli mesajlar’ savaş zamanlarında hayatta kalmak için kullanılmaya devam ediyor

Sinvar, tünellerin dışındaki dünya ile elle yazılmış şifreli mesajlar aracılığıyla iletişim kuruyor (Getty Images)
Sinvar, tünellerin dışındaki dünya ile elle yazılmış şifreli mesajlar aracılığıyla iletişim kuruyor (Getty Images)
TT
TT

'İlkel şifreli mesajlar’ savaş zamanlarında hayatta kalmak için kullanılmaya devam ediyor

Sinvar, tünellerin dışındaki dünya ile elle yazılmış şifreli mesajlar aracılığıyla iletişim kuruyor (Getty Images)
Sinvar, tünellerin dışındaki dünya ile elle yazılmış şifreli mesajlar aracılığıyla iletişim kuruyor (Getty Images)

İnci Mecdi

ABD Merkezî İstihbarat Teşkilatı’nın (CIA) El Kaide lideri Usame bin Ladin'i 11 Eylül 2001 saldırılarından sonra 2011 yılında İslamabad'da bulması ve Bin Ladin’in ABD Donanması Özel Hareket Kuvvetleri (Navy SEALs) tarafından öldürmesi neredeyse on yıl sürdü. El Kaide lideri Afganistan dağlarında ve ötesindeki ceplerde izini kaybettirmenin bir yolunu bulmuştu. Bazen videoların içine gizlenen mesajlar ve şifrelerle dünyanın en tehlikeli terör örgütünü oradan yönetti.

Ölümünden sonra Pakistan'daki gizli bir karargâhta bulunan mektuplarına göre Bin Ladin, dış dünyaya mesaj göndermek için çoğunlukla kuryeleri kullanıyordu. Çünkü şifreli e-postaların, takip edilmesini engellemeye yeteceğine inanmıyordu. Aynı geleneksel iletişim yöntemi, İsraillilerin Hamas Hareketi’nin bazı liderlerinin, son olarak da Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye'nin geçtiğimiz temmuz ayında İran'ın başkenti Tahran'da kaldığı konutta tasfiye edilmesine rağmen, neden Hamas lideri Yahya es-Sinvar'a ulaşamadıklarını açıklayabilir.

Elle yazılan mektup ve notlar

ABD merkezli gazete Wall Street Journal (WSJ), Sinvar'ın İsrail'in kendisini takip edememesi ve nerede saklandığını bulamaması için telefon görüşmeleri, cep telefonu mesajları ve diğer dijital iletişim araçları, hatta şifrelenmiş olanlar da dahil olmak üzere dış dünyayla iletişim kurmak için teknolojiyi kullanmaktan büyük ölçüde kaçındığını ve ‘tünellerde saklanırken Hamas’ın operasyonlarını yönetmek için karmaşık bir kod sistemi ve elle yazılan notlar’ kullandığını ortaya çıkardı.

Mısır, Katar ve ABD’nin arabuluculuğunda 31 Temmuz öncesinde yürütülen ateşkese yönelik müzakerelerde bulunan Hamas Siyasi Büro Başkanı Heniyye'nin öldürülmesinden ve Sinvar'ın Hamas’ın başına geçmesinden sonra Sinvar’ın, Heniyye ile nasıl iletişim kurduğuna dair soru işaretleri oluştu. WSJ’ye göre Sinvar mektuplarını el yazısıyla yazıyor ve Hamas'ın güvenilir bir üyesine iletiyor. O da mesajı, bazıları sivil de olabilen bir kuryeler zinciri ile yerine ulaştırıyor. Mektuplardaki yazılar genellikle şifreli oluyor. Farklı zamanlarda ve koşullarda farklı alıcılar için farklı kodlardan oluşuyor. Bu sistem, Sinvar ve diğer Hamas üyeleri tarafından İsrail hapishanelerinde kaldıkları sırada geliştirildi. Son olarak mektup, Gazze'deki bir Arap aracıya ya da telefonla yahut başka yollarla yurtdışındaki Hamas üyelerine ileten bir Hamas ajanına ulaşıyor.

WSJ’ye göre İsrail'in başta Hamas'ın askeri kanadının kurucularından Salih el-Aruri'yi Beyrut’ta düzenlediği suikast olmak üzere, Sinvar’ın yakın çevresinden kişileri bulup öldürmeyi başarmasından bu yana Sinvar'ın iletişim yöntemleri daha tedbirli ve karmaşık hale geldi. WSJ’ye konuşan Arap aracılara göre Aruri'nin ölümünden bu yana Sinvar neredeyse tamamen elle yazılan mektuplara ve sözlü iletişime geçti. Bazen ses kayıtlarını küçük bir yardımcı çemberi aracılığıyla dağıtıyor.

İsrail askeri istihbaratının Filistin işlerinden sorumlu eski başkanı Michael Milstein, İsrail ordusunun Sinvar'ı bulamamasının ana nedenlerinden birinin tüm şahsi hareketlerini çok sıkı bir şekilde koruması olduğuna inanıyor.

Gazze'de yaşayan Uluslararası Kriz Grubu (ICG) araştırmacısı Azmi Kişavi, Sinvar’ın Hamas’ın eski iletişim yöntemlerine geri döndüğünü söyledi. ICG’den başka araştırmacılar da Sinvar'ın Hamas üyeleri ve dış dünya ile iletişim kurmaya yönelik mevcut ilkel yaklaşımının, Hamas'ın ilk günlerinde kullandığı ve Sinvar'ın 1988 yılı ve sonrasında İsrail hapishanelerinde tutukluyken bizzat benimsediği bir sisteme dayandığını söyledi.

Sinvar hapse atılmadan önce İsrail'le iş birliği yaptığından şüphelenilen kişileri yakalamak üzere Hamas'ın Mecd adlı iç güvenlik teşkilatını kurmuştu. Mecd, İsrail hapishanelerinde de çalışmalarını sürdürdü. İsrail casusuna dönüşen eski bir Hamas üyesi tarafından yazılan ‘İbn Hamas’ (Hamas’ın oğlu) adlı kitaba göre Mecd’in hapishanelerde ‘es-Sevaid’ adı verilen ve şifreli mesajları bir koğuştan diğerine dağıtan ajanları vardı.

Yine aynı kitapta, es-Sevaid’lerin el yazısıyla yazılmış mektupları ekmeğin içine sarıp top haline getirip kuruttuktan sonra beyzbol oyuncuları gibi bu ekmek toplarını hapishanenin bir koğuşundan diğerine fırlatarak ‘Özgürlük savaşçılarından mektup var!’ diye bağırdıkları yazıyor.

Sabit telefon

Aralarında CIA Başkanı William Burns'ün de bulunduğu ABD'li üst düzey yetkililer, haziran ayında İsrail ve Hamas'ı ateşkese varmaya zorlamak için Ortadoğu'ya gittiler. Burns, Katar’ın başkenti Doha'da Katar Başbakanı Muhammed bin Abdurrahman bin Casim es-Sani ve Mısır İstihbarat Başkanı Abbas Kamil ile görüşmeler yaptı. Ardından Hamas yetkililerine bir anlaşma yapmaları için baskı uygulamak üzere Heniyye ile bir araya geldi.

İsrail, Hamas'ın tünellerde sabit hatlı bir telefon sistemi kurduğunu en az on yıldır biliyor. Şarku’l Avsat’ın Indepenedent Arabia’dan aktardığı analize göre İsrail’in Hamas ile arasında 2018 yılında günlerce sürecek bir çatışmaya yol açan başarısız operasyonu, İsrail ordusunun Hamas’ın telefon ağına girme girişimiydi.

Arabulucular, Gazze Şeridi’ndeki mevcut savaşın başlarında İsrail ile Hamas arasında İsrail'in Gazze Şeridi'ni işgalini önleyecek bir rehine anlaşması yapmaya çalışıyorlardı. Hamas'ın silahlı kanadı İzzettin el-Kassam Tugayları’nın üyeleriyle görüşmek ve şifreli mesajlar iletmek üzere Gazze'ye haberciler gönderdiler.

WSJ’ye konuşan aracılar, Sinvar'ın Hamas'ın sabit hat ağındaki aracılarla tünellerde telefon görüşmeleri yaptığını, gün ve saati belirlemek için kodlar kullandığını söylediler. Aracıların aktardığına göre telefon görüşmelerinin ayarlanması için Sinvar, mesajlarda takma isimlerin yanı sıra bazen gerçek kimliğini gizlemek için hapishanede birlikte kaldığı kişilerin isimlerini de kullandı.

İletişim kurmanın yaygın yolları

Gözlemcilere göre son yirmi yılda teröristler ve organize suçlular için mevcut seçeneklerin sayısı arttı. Tabii ki sıradan, yasalara saygılı vatandaşların birbirleriyle iletişim kurma olanakları da dijital teknolojideki büyümeye paralel olarak gelişti. Ancak radikal teröristler, izlenebilir bir 'dijital ayak izi' bırakmanın ve asıl göndericinin kimliğinin tespit edilmesini tehlikelerinin tamamen farkındalar. ABD istihbaratının, mesaj ve verileri elden teslim eden kuryelere güvenen Usame bin Ladin'in izini bulması da bu yüzden bu kadar uzun sürdü.

Dijital olsalar da anonim olarak satın alınabilen, cep telefonuna takılan, bir kez kullanılıp atılan ucuz ve yasal sim kartları gibi iletişim kurmanın yaygın yolları da var. Bu sim kartları Rusya ve Çin'deki şirket yöneticileri tarafından da cep telefonlarının hacklenmesine karşı bir önlem olarak kullanılıyor. Bununla birlikte sosyal medyada, sohbet odalarında ve oyunlarda da şifreli dil kullanılabilir. Bu yüzden e-oyun oynayanlar arasındaki yazışmalarda mesajları gizlemenin giderek yaygınlaşan bir yolu olarak karşımıza çıkıyor.

Terör eylemlerinin planlayıcıları da hedeflerini müzakere ederken kod ya da metaforlar kullanarak iletişim kurarlar. Örneğin, ABD’de gerçekleşen 11 Eylül saldırısının planlayıcılarından Muhammed Atta ve Remzi bin eş-Şibh, Dünya Ticaret Merkezi'nden ‘İmara’ (mimari), ABD Savunma Bakanlığı’ndan (Pentagon) ‘funun’ (sanat) ve Beyaz Saray'dan ‘siyase’ (siyaset) olarak bahsetmişlerdir.

Uydu telefonları, Mısır'daki 25 Ocak devrimi sırasında, hapishaneden kaçan Müslüman Kardeşler Teşkilatı (İhvan-ı Müslimin) üyelerinin iletişim kurmak için Thuraya mobil uydu telefonları kullandıkları söylentisiyle gündeme gelmişti. Bu telefonlar şifreleme teknolojisine sahip olsa da gizli dinlemeye karşı savunmasız bir yapıya sahip. Terör örgütlerinin liderleri, uzak ve az nüfuslu bölgelerde bile bu telefonların kullanımına karşı uzun zamandır temkinli davranıyor. Ancak gözlemcilere göre bu telefonlar, terör örgütlerinin liderleri arasında popüler bir iletişim aracı olmaya devam ediyor ve takip edilmelerini zorlaştırıyor.