Yemen’de çatışmayı sona erdirmeye yönelik iyimserlik hakim

Sana dün heyetler arasında düzenlenen toplantılara ev sahipliği yaptı. (Twitter)
Sana dün heyetler arasında düzenlenen toplantılara ev sahipliği yaptı. (Twitter)
TT

Yemen’de çatışmayı sona erdirmeye yönelik iyimserlik hakim

Sana dün heyetler arasında düzenlenen toplantılara ev sahipliği yaptı. (Twitter)
Sana dün heyetler arasında düzenlenen toplantılara ev sahipliği yaptı. (Twitter)

Yemenliler, uluslararası taraflar ve Birleşmiş Milletler (BM) çevreleriyle birlikte Suudi Arabistan-Umman heyetinin Sana’da Husi grubun liderleriyle görüşmesi,  BM himayesinde çatışmanın sona erdirilmesi ve Yemen- Yemen haritasına ulaşması konusunda iyimser.
Yemenli kaynaklar bu haritanın, havalimanları ve limanlar üzerindeki kısıtlamaların kaldırılmasını, maaşların ödenmesini ve petrol ihracatının iadesinin sağlanması için insani genişleme ile ateşkesin yenilenmesini ve altı ay veya daha uzun süre ateşkesin istikrarının sağlanmasını içereceğini aktardı. BM Özel Temsilcisi Hans Grundberg, Yemen'in Suudi Arabistan -Umman hamleleriyle kalıcı barışı sağlamaya her zamankinden daha yakın olduğunu söyledi.
AP’nin haberine göre Grundberg, açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
“Bu, yakalanması ve üzerine inşa edilmesi gereken bir an ve çatışmayı sürdürülebilir bir şekilde sona erdirmek için Birleşmiş Milletler'in himayesinde kapsamlı bir siyasi süreci başlatmak için gerçek bir fırsat.”

Heyetler arası görüşme dün Sana'da düzenlendi. (Twitter)

Husi medyasına göre Suudi Arabistan'ın Yemen Büyükelçisi Muhammed Al Cabir, Riyad heyetine, Albay Seyf el İsmaili de Umman heyetine başkanlık  ederken her iki heyet de önceki gün Sana’ya vardı. Taraflar, Sana'da Husilerin Yüksek Siyasi Konsey Başkanı Mehdi el-Meşat ile görüştü.
Şarku’l Avsat’a konuşan Yemenli kaynaklara göre Suudi Arabistan ve Umman heyetlerinin ziyaretinde, sekiz yılı aşkın süredir devam eden Yemen ihtilafına son verilmesine güvenilen anlaşmanın son rötuşları yapılıyor.
Yemen Başkanlık Konseyi ve meşru hükümet, sürdürülebilir bir barışa ulaşmak için uluslararası ve bölgesel düzeyde atılan tüm adımları memnuniyetle karşılarken Yemen sokağı, Husilerin, grubun başlattığı savaş nedeniyle milyonlarca Yemenlinin çektiği acıya son verme fırsatını değerlendireceğini umuyor.
Uluslararası gözlemciler, anlaşmanın son rötuşlarının ardından önümüzdeki günlerde duyurulmasını beklerken, Husilere karşı çıkan Yemenli çevreler, grubun daha önceki anlaşmalardan kaçma deneyimleri göz önüne alındığında Husi grubunun gerçek barışa ulaşma konusundaki ciddiyetsizliği konusundaki endişelerini gizlemedi.
SABA haber ajansı, Meşat’ın Umman ve Suudi heyetlerini memnuniyetle karşıladığını belirterek, ‘Umman Sultanlığı'nın yürüttüğü arabuluculuk çabaları, bakış açılarını yakınlaştırmadaki olumlu rolü ve barışı sağlamaya yönelik çabaları’ için teşekkürlerini dile getirdi.
Husi ajansı, Suudi Büyükelçi’nin Ummanlı kardeşlere "Yemen'e barış getirme çerçevesindeki önemli rolleri ve büyük çabaları ve barış ve istikrarı destekleme konusundaki istekleri için teşekkür ettiğini” aktardı.

Umman heyetinin başkanı, ülkesinin bölgede barışı tesis etmek, bakış açılarını yakınlaştırmak ve barış çarkını ileriye taşımak için elinden gelen her şeyi yapmak konusundaki hassasiyete atıfta bulundu.
Görüşmeye Husilerin Müzakere Heyeti Başkanı Muhammed Abdusselam ve gruptaki askeri yetkililer katılırken, tanınmayan darbe hükümetinin Dışişleri Bakanı Hişam Şeref ise tlantıya katılmadı.
Husi grubunun liderlerinin, uluslararası veya bölgesel arabulucular tarafından sunulan önerileri onaylamak için her zaman liderleri Abdulmelik el-Husi'den yeşil ışık ve nihai izin bekliyor.
Reşad el-Alemi başkanlığındaki Yemen Başkanlık Konseyi, önerilen barış haritasını görüşmek üzere daha önce konseyin tüm üyeleriyle Riyad'da bir araya geldi. Yemenli kaynaklar, Konseyin önerilerle ilgili gözlemlerini sunduğunu bildirdi.
Yemenli gözlemciler, özellikle İran'ın Husilere silah tedarikini durdurma taahhüdü ile Suudi Arabistan-İran arasındaki ilişkileri yeniden tesis etme anlaşmasının Yemen krizi üzerinde derin bir etkisi olacağına inanıyor.
İran Dışişleri Bakanlığı dün Yemen kriziyle ilgili son İran pozisyonunda, bölgede meydana gelen değişikliklerin, sürdürülebilir bir siyasi sürece hazırlık olarak Yemen'de ateşkesin sürekli olarak sağlanmasına yardımcı olacağını umduğunu bildirdi.
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani düzenlediği basın toplantısında, Tahran'ın Yemen'de kalıcı barışın sağlanması olasılığına açık ve Lübnan'daki mevcut krizin çözümü için çabalara katılmaya hazır olduğunu vurguladı.
Husi grubu son altı ay boyunca Sana Havaalanı’ndan uçuşların işletilmesi ve Hudeyde Limanı’na yakıt sevkiyatı akışı da dahil olmak üzere yürürlükte olan ateşkesi yenilemeye yönelik tüm uluslararası çabalara karşı çıktı.

 



Netanyahu'nun tehditlerinin ardından İsrail Gazze'de saldırılarını arttırdı

Gazze'nin güneyinde İsrail saldırısında öldürülen yakınlarının cenazeleri başında ağlayan Filistinliler (AP)
Gazze'nin güneyinde İsrail saldırısında öldürülen yakınlarının cenazeleri başında ağlayan Filistinliler (AP)
TT

Netanyahu'nun tehditlerinin ardından İsrail Gazze'de saldırılarını arttırdı

Gazze'nin güneyinde İsrail saldırısında öldürülen yakınlarının cenazeleri başında ağlayan Filistinliler (AP)
Gazze'nin güneyinde İsrail saldırısında öldürülen yakınlarının cenazeleri başında ağlayan Filistinliler (AP)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun Hamas üzerindeki askeri baskıyı iki katına çıkarma tehdidinin ve hükümetindeki bakanların Hamas’ın Filistinli tutukluların serbest bırakılmasını ve savaşın sona erdirilmesini öngören kapsamlı bir anlaşmaya varma talebini reddederek Gazze Şeridi'nin tamamını işgal etme çağrılarının ardından İsrail işgal güçleri, Gazze Şeridi'ndeki saldırılarını arttırarak dün daha fazla can kaybına neden oldu.

Filistinli tıbbi kaynaklara göre dün şafak vaktinden bu yana Gazze Şeridi'nin farklı bölgelerine düzenlenen çok sayıdaki hava saldırısı, topçu bombardımanı ve insansız hava aracı (İHA) ile açılan ateş sonucunda 30'dan fazla Filistinli hayatını kaybetti.

Aynı istatistiklere göre kurbanların çoğu Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus ile Gazze şehrinin doğusundaki Şucaiyye ve et-Tuffah mahallelerindendi.

Gazze'deki Filistin Sağlık Bakanlığı tarafından dün yapılan açıklamada, 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana İsrail tarafından Gazze Şeridi’ne düzenlenen bombardımanlarda ölenlerin sayısının 51 bin 201'e, yaralananların sayısının ise 116 bine yükseldiği bildirildi.

Yeni bir teknik

Şarku’l Avsat muhabiri, dün gece, Gazze şehrinin doğusunda yer alan Zeytun, Şecaiyye ve et-Tuffah mahallelerinin her noktasını vuran İsrail’in saldırılarının yoğunluğu açısından zor geçtiğini, özellikle et-Tuffah Mahallesi ve Yafa Caddesi çevresi ile Gazze şehrinin orta kesimlerine yakın bölgelerden çok sayıda insanı kaçmaya zorladığını bildirdi.

İsrail, 18 Mart'ta çatışmaların yeniden başlamasından bu yana İsrail askerleri arasında yaşanan ilk ölümcül olay olan, Hamas üyeleri ile İsrail askerleri arasında et-Tuffah Mahallesi’nin doğusunda yaşanan çatışmalarda bir İsrail askerinin ölmesi ve dört askerin yaralanmasından bir gün bu bölgelere saldırdı.

İsrail askerleri coğrafi olarak, ateşle korudukları, ancak asker bulundurmadıkları kuzeybatı bölgeleri dışında Refah şehrinin tamamını karadan kontrol ediyorlar. Refah şehrini Han Yunus'tan ayıran ve ‘Morag Koridoru’ olarak bilinen bölgede konuşlanmış durumdalar.

sdfgthy
Dün Gazze’nin kuzey yakınlarında İsrail’e ait askeri bir aracı taşıyan bir tır (Reuters)

İsrail kara kuvvetleri, Gazze Şeridi'nin kuzeyini orta kesimlerden ve güneyden ayıran Netzarim Koridorunda konuşlu olsa da bölgede tam kontrol sağlanmış değil, Reşid sahil yolu halen açık durumda. İsrail kara kuvvetleri aynı zamanda Şucaiyye ve et-Tuffah mahallelerinin dış bölgelerinde de konuşlu ve buradaki operasyonlar, kuzeydeki Beyt Hanun ve Beyt Lahiye semtlerinin dış mahallelerindeki diğer askeri birlikler gibi yavaş ve temkinli bir şekilde yayılıyor.

Operasyonlarında yeni bir taktiksel yaklaşım benimseyen İsrail güçleri, bir yandan Hamas'ı yavaş ilerleyen kara operasyonlarıyla baskı altına almayı hedeflerken, diğer yandan da bomba ya da patlayıcıları tespit etmek amacıyla geriye kalan binaları ve evleri havaya uçurmak için patlayıcı robotlar kullanıyor.

Öte yandan İsrail güçleri, Gazzelilerin evlerine dönmelerini engellemek için onların evlerini yıkmayı ve buraları yaşanmaz alanların ve belki de gelecekte girmelerinin yasak olduğu tampon bölgelerin bir parçası haline getirmeyi amaçlıyor.

Hamas'a baskı

Başta Netanyahu olmak üzere İsrailli yetkililer, Hamas üzerinde baskı kurmak amacıyla operasyonları yoğunlaştırmayı planladıklarını açıkladılar. Netanyahu cumartesi akşamı yaptığı açıklamada, İsrail güçlerine Hamas üzerindeki baskıyı her zamankinden daha fazla arttırmaları talimatını verdiğini ve İsrail'in mutlak zafer elde edene kadar savaşmaya devam etmekten başka çaresi olmadığını söyledi. ‘Katiller’ dediği kişilere teslim olmayacağını ve herhangi bir dikteye boyun eğmeyeceğini vurgulayan Netanyahu, Hamas tarafından ‘kapsamlı anlaşma’ olarak adlandırılan anlaşma kapsamında yeniden belirlenen koşulları reddettiğini belirtti.

Netanyahu hükümetindeki aşırı sağcı bakanlar bu konuşmayı överken, Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, Gazze'deki askeri operasyonların sürdürülmesi ve yoğunlaştırılması, herhangi bir müzakerenin kabul edilmemesi ve Gazze Şeridi'nin tamamen işgal edilerek askeri yönetimin kurulması için çalışılması çağrısında bulundu. Buna karşın İsrailli gazeteciler ve analistler, İsrail için askeri ve ekonomik risklere değindiler.

dfgthyu
İleri karakol kurmak için Gazze'ye geçmeye çalışan radikal Yahudi yerleşimciler, Şubat 2024 (DPA)

İsrail askerleri, Gazze Şeridi'nin yüzde 30 ila 40'ını etkin bir şekilde kontrol ediyor. Bu durum yerleşimcilerin liderlerini ve onları destekleyen bakanları, 2005 yılında boşaltılan Gazze Şeridi'nde yerleşim inşaatlarının yeniden başlatılması çağrısında bulunmaya teşvik ediyor.

Giderek kötüleşen insani kriz

İsrail'in İbranice yayın yapan haber sitesi Walla, İsrail ordusunun, Hamas'ın gücünü zayıflatmak ve yönetimini sarsmak amacıyla, Gazze'deki bölgeleri daha ufak bölgelere ayırmak amacıyla daha büyük operasyonlara hazırlandığını bildirdi. Walla’nın aktardığına göre bu çerçevede sivil şirketler tarafından işletilen ve doğrudan sivillere gıda yardımı dağıtacak merkezlerin kurulması da söz konusu.

İsrail, Hamas'a baskı uygulamak için sivilleri yerlerinden ederek ve evlerini yıkarak operasyonlarında açıkça sivilleri hedef alıyor. Ayrıca ablukayı sıkılaştırarak ve yardım ve ticari ürünlerin girişini engelleyerek onları açlığa mahkum ediyor.

Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı’na (UNRWA) göre 90 binden fazlası kendisine ait 115 barınakta olmak üzere, yaklaşık 420 bin kişi yeniden başlayan saldırıların ardından yerinden edilmiş durumda ve askeri operasyonlar ve insani yardım girişinin engellenmesi sonucunda insani koşullar hızla kötüleşiyor.

Öte yandan Dünya Gıda Programı (WFP) tüm tarafları sivillere öncelik vermeye ve Gazze Şeridi'ndeki insani yardım çalışanlarını korumaya çağırdı. WFP, İsrail tarafından Gazze Şeridi’nde yürütülen savaş nedeniyle insani acıların daha da arttığını vurguladı.

WFP tarafın dün yapılan açıklamada şu ifadeler yer aldı:

Gazze'deki aileler bir sonraki öğünlerinin nereden geleceğini bilmiyorlar. WFP tüm taraflara sivillerin ihtiyaçlarına öncelik vermeleri, insani yardım çalışanlarının korunmasını sağlamaları ve Gazze'ye derhal yardım girmesine izin vermeleri çağrısında bulunuyor.

sdfgrthy
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Nuseyrat Mülteci Kampı’nda ücretsiz gıda dağıtım noktasının önünde bekleyen Filistinliler, 12 Nisan 2025 (AFP)

Gazze Elektrik Kurumu (GEDCO) tarafından dün yapılan açıklamada ise Gazze Şeridi'nde yaklaşık 18 aydır elektrik kesintisi yaşandığı ve bu süre zarfında Gazzelilerin 1,88 milyar kilowatt saatten (kWsa) fazla elektriği kullanmaktan mahrum kaldığını bildirdi.

Bu uzun süreli kesinti, başta sağlık, su ve sanitasyon olmak üzere hayati öneme sahip alanları çöküşün eşiğine getirdi. Çünkü temel altyapıyı çalıştıracak enerji kaynağı yok ve kötüleşen insani durumla birleştiğinde salgın hastalıklar ve yetersiz beslenme riski artıyor.

İsrail, 2 Mart'ta Gazze'ye tam bir abluka uygulayarak ateşkesle birlikte yeniden başlayan uluslararası yardımların girişini engelledi. Ayrıca Gazze’nin başlıca deniz suyunu tuzdan arındırma tesisine giden elektriği de kesti.

Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (OCHA), bu hafta insani durumun savaşın başlamasından bu yana geçen 18 ayın en kötü halinde olduğu uyarısında bulundu. Gazze'ye herhangi bir malzemenin geçişine izin verilmesinin üzerinden bir buçuk ay geçtiğini vurgulayan OCHA, bu durumun bugüne kadarki en uzun süreli tedarik kesintisi olduğunun altını çizdi.