Tunuslu gazetecilerden adli soruşturmalara tepki

Tunus Parlamentosu, medyanın katılımıyla iç yönetmelik maddelerini tartışmaya başlıyor.

Tunus Parlamentosu, medyanın katılımıyla iç yönetmelik maddelerini tartışmaya başlıyor.
Tunus Parlamentosu, medyanın katılımıyla iç yönetmelik maddelerini tartışmaya başlıyor.
TT

Tunuslu gazetecilerden adli soruşturmalara tepki

Tunus Parlamentosu, medyanın katılımıyla iç yönetmelik maddelerini tartışmaya başlıyor.
Tunus Parlamentosu, medyanın katılımıyla iç yönetmelik maddelerini tartışmaya başlıyor.

Tunus Gazeteciler Sendikası dün, güvenlik servisleri tarafından sorgulamaya alınan gazeteci Monia Arfaoui ve Muhammed Boughalleb’e destek vermek amacıyla başkentin merkezinde bir protesto düzenledi. Medya alnının önde gelen isimleri, sivil toplum örgütleri, gazeteciler, aktivistler ve muhaliflere karşı kışkırtma ve karalama kampanyalarının ve adli işlemlerin artışını kınadı.
Arfaoui ve Boughalleb şu an Diyanet İşleri Başkanlığı’nın haklarındaki şikayetler nedeniyle yargılanıyor. Gazeteci Arfaoui yazılarındaki ve blogundaki paylaşımlarda, Diyanet İşleri’nin davranış biçimini eleştirmesinin ardından Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından yapılan iki şikayet sebebiyle daha önce 24 ve 31 Mart tarihlerinde iki kez duruşmaya katıldı.
Boughalleb de Diyanet İşleri Bakanlığı’nın hukuki kovuşturmaya tabi bir otomobili kendi menfaati için kullandığına dair yaptığı bir yorum sebebiyle 7 Nisan’da mahkeme önüne çıktı. Şarku’l Avsat’ın edindği bilgilere göre Boughalleb’in yorumları Tunus kamuoyunda büyük bir tartışma başlattı.
Gazeteci hakaret ve yalan haber yaymakla suçlandı. Ancak basında çıkan haberlerde, Diyanet İşleri Bakanlığı’nın gerçekten de Tunus gümrüğü tarafından el konulan özel bir aracı yasa dışı şekilde kullandığı belirtildi. Bakanlık söz konusu otomobilin Gümrük Müdürlüğü’ne iade edildiğini doğruladı. Gözlemcilere göre bu açıklama, kendisine yöneltilen suçlamalara karşı Boughalleb için bir masumiyet belgesi olarak kabul edildi.
Diğer taraftan yeni Tunus Parlamentosu dün, parlamento çalışmalarını düzenleyen iç yönetmelik taslağının bölümlerini tartışmaya başladı. Bunun öncesinde parlamenterler arasında, özellikle parlamentonun çalışma sistemiyle konular olmak üzere, medyanın parlamento oturumlarına katılıp katılmaması da dahil olmak üzere kapsamlı tartışmaları ve anlaşmazlıkları ele alındı. Meclis Başkanı İbrahim Buderbala, parlamento binası önünde düzenlenen gösterilerin ardından, çarşamba günü itibariyle basın mensuplarının katılımına izin verdi. Buderbala açıklamasında şunları söyledi:
“14 Ocak 2011’den sonra medya önemli bir kazanım elde etti. Herkes basın özgürlüğüne sahip ama koordinasyon sağlanmazsa birçok sorun çıkar. Bu nedenle alınması gereken düzenleyici tedbirler var.”
Buderbala ayrıca bazı medya kuruluşlarının Nahda Hareketi lideri Raşid Gannuşi başkanlığındaki feshedilmiş parlamentonun çalışmalarında karışıklık yarattığını, Gannuşi’nin içinde bulunduğu durumun ve Tunus halkının buna karşı çıkmasının nedeninin de bu olduğunu sözlerine ekledi. Bu bağlamda, medyanın feshedilen parlamentonun çalışmalarını aşağılamasına dikkat çekti.
Temsilciler Meclisi önceki gün, oturumların düzenlenmesi ve 146 evet oy ile iç yönetmelik taslağına ilişkin geçici hükümlerin belirlenmesine yönelik bir karar taslağını onayladı. Tunus Parlamentosu, birbirini izleyen oturumlarda iç yönetmeliğin 13 bölüme dağılan 171 faslını tartışacak ve bunları oylama yoluyla onaylayacak. Yeni parlamentonun iç yönetmelik taslağı, önceki prosedür kurallarına kıyasla bir dizi değişiklik taşıyor. Zira parlamentonun işleyişini denetleyen ayrıca milletvekili dokunulmazlığı ile parlamento oturumlarında temsilcilerin bulunması konusu başta olmak üzere üyeler arasındaki ilişkiyi tanımlayan bölümler bulunuyor.
İç Yönetmelik Komitesi üyeleri parlamenter blokların oluşumu ile ilgili olarak, parlamento bloğunun 15 milletvekilinden oluşmasını ve üye sayısı 10 milletvekilinin altına düşmedikçe feshedilmemesini, ayrıca bir parlamenter bloktan diğerine geçmek anlamına gelen ‘parlamento turizmi’ denen durumun yasaklanmasını önerdi. Yeni iç yönetmelik taslağı, 11 daimi komitenin kurulmasını ele alırken, daha önceki yönetmelik kurallarında yer alan 9 komiteden oluşan özel komitelerin kurulmasına dair bir madde içermiyordu.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.