Mısır, Kahire’de Seyyide Zeynep Mahallesi’nde bulunan Sebil Ahmed Efendi yapısını ve Halife mahallesinde bulunan Abbasi halifeleri kubbesini restore ederek yeniden açtı. Eski Eserler Yüksek Konseyi Genel Sekreteri Dr. Mustafa Veziri’ye göre son zamanlarda birçok eski İslami, Kıpti ve Yahudi eserinin açılışı yapıldı. Veziri dün yaptığı basın açıklamasında ‘bakanlığın, Mısır'a gelen turistlerin genel olarak arkeolojik anıtların ve özel olarak da İslam yapılarının keyfini çıkarması için yeni arkeolojik alanlar, özellikle dünya çapında seçkin bir turizm merkezi olarak öneminden dolayı Tarihi Kahire kapsamında yer alanları, açmaya istekli olduğunu’ belirtti.
Mısır Eski Eserler Bakanı Yardımcısı Hişam Samir yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Sebil Ahmed Efendi Selim’in ve Abbasi halifelerinin kubbesinin restorasyon çalışması, 100 arkeolojik yapının kurtarılması projesi kapsamında gerçekleştirildi. Sebilin restorasyonu, duvarların işlenmesini, hasarlı taşları değiştirmeyi, yeni katmanları kaldırmayı, ahşap zeminleri ve tavanları işlemeyi, dekoratif unsurları ve yazılı metinleri korumayı, onarmayı ve mermer işleri restore etmeyi kapsıyordu.”
Samir ayrıca restorasyon kapsamında metal kanallı pencerelerin işlenmesine ek olarak genel alanın rehabilite edildiğini ve anıtın tüm iç alanlarındaki elektrik ve aydınlatma ağının verimliliğinin artırıldığını belirtti. Cephelerin aydınlatılması ve dış avlu (peyzaj) yapıldıktan sonra anıtın korunması için Seyyide Zeynep Mahallesi’nin özgünlüğünü ifade etmek üzere bölgenin bir kültür yüzü olması için bir duvar yapıldığını kaydetti. Böylece bölge sakinlerinin estetik bir değişim, yeni bir görsel bakış açısı ve bölgede farklılık yaşamış olacaklarını vurguladı.
Sebil Ahmed Efendi. (Mısır Turizm ve Eski Eserler)
Sebil, Osmanlı Valisi Kara Mehmed Paşa döneminde nakibüleşraf olan Ahmed Efendi Selim tarafından H. 1111/ M. 1699 yılında yapılmıştır.
Dikdörtgen bir kapıdan girilen ve dikdörtgen bir mekandan oluşan sebilin planlanmasında yerel Memlük modeli örnek alınmış. Sol tarafı sebil odasına, sağ tarafı, küttab odasına (medrese) çıkan merdivenlere sahip. Sebil odasının üstünde Kur'an-ı Kerim dersleri ile hat ve yazı öğretimine ayrılmış bir medrese bulunuyor. Eski Eserler Yüksek Kurulu'nda İslami, Kıpti ve Yahudi eski eserlerinden sorumlu Dr. Ebu Bekir Ahmed Abdullah'ın açıklamasına göre sokak her iki cepheden de görülüyor ve her cephe, sekizgen bir merkezi sütuna oturan iki kemerden oluşuyor.
Abbasi halifeleri kubbesinin restorasyon çalışmaları ise yapısal destek, havalandırma ve taş duvarların işlenmesi ile ahşap kapıların restorasyonunu kapsıyor. Ayrıca taş duvarların ıslahını, tuzların giderilmesini, yazı bantlarının, sıvalı pencerelerin, tavanın ve ayrıca elektrik ve kubbedeki aydınlatma sisteminin restorasyonu ve ıslahını da içeriyor.
Antik kubbe, Eyyubi Sultanı Sâlih Necmüddîn Eyyûb’un eşi Şecerüddür tarafından H. 640- MS 1241 yıllarında yaptırıldığı için büyük bir tarihi öneme sahip. Bu, Mısır'ın en güzel türbe kubbelerinden biri olarak kabul ediliyor.
Kubbenin inşa tarihini gösteren herhangi bir yazılı metni bulunmuyor. Bir kenarı yaklaşık dokuz buçuk metre uzunluğunda kare bir plana sahip ve üzerinde özgünlüğü ve sonraki dönemlerde yenilenmemiş olması nedeniyle özel bir önem taşıyan küresel üçgenlerden oluşan bir geçiş bölgesi yer alıyor. Kubbenin kenarları vitrayla kaplanmış alçı pencerelerle dekore edilmiş. Ayrıca yeşil, kırmızı, altın rengi ve siyah ile uyumlu şekilde yapılan sıva üzerine suluboya ile süslenmiş. Ebubekir Ahmed Abdullah’ın aktardığına göre türbe kubbesinde iki Abbasi halifesi için sekiz tabut ve çok sayıda mezar taşı, Abbasi halifelerinin altı oğlu ve torunları için dokuz mezar taşı bulunuyor. Bunun yanı sıra Zâhir Rüknüddîn es-Sâlihî el-Bundukdârî’nin oğullarından biri için de bir mezar taşı var.
Sebil Ahmed Efendi. (Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı)
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı tarafından 2015 yılında başlatılan 100 arkeolojik yapının kurtarılması projesi, risk altındaki arkeolojik yapıların restorasyonu ve etkinliğinin artırılmasını, arkeolojik ve turistik ziyaretlerin yoluna konulabilmesini hedefliyor. 2021 yılında Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı, proje kapsamında Kahire'nin El-Darb El-Ahmar bölgesinde ‘Rukıyye Dudu Sebili’ni açtı.
Tarihi Kahire Bölgesi, Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi'nin (Icomos) tavsiyesi üzerine 1979'da Dünya Mirası Listesi'ne alındı. Kent, uluslararası yasalar ve anlaşmalar ışığında yeniden yaşatılması ve korunması gereken bir insanlık mirası olarak görülüyor.
Tarihi Kahire kapsamındaki arkeolojik yapılar, doğal, çevresel, ekonomik faktörler, kaçak yapılaşma, trafik ve ulaşım sorunları nedeniyle birikmiş birçok sorundan muzdarip.
Proje yetkililerine göre Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı, geçtiğimiz yıllarda 100 arkeolojik yapının kurtarılması projesi kapsamında onlarca eski yapının restorasyonunu tamamladı.