Saudi Aramco hisselerinin yüzde 4’ünü Sanabel Investment’a devretti

Suudi Arabistan, Kamu Yatırım Fonu'nun varlıklarını en üst düzeye çıkarmak ve ülkenin gelir kaynaklarını çeşitlendirmek için hamlelerini yoğunlaştırıyor (Şarku’l Avsat)
Suudi Arabistan, Kamu Yatırım Fonu'nun varlıklarını en üst düzeye çıkarmak ve ülkenin gelir kaynaklarını çeşitlendirmek için hamlelerini yoğunlaştırıyor (Şarku’l Avsat)
TT

Saudi Aramco hisselerinin yüzde 4’ünü Sanabel Investment’a devretti

Suudi Arabistan, Kamu Yatırım Fonu'nun varlıklarını en üst düzeye çıkarmak ve ülkenin gelir kaynaklarını çeşitlendirmek için hamlelerini yoğunlaştırıyor (Şarku’l Avsat)
Suudi Arabistan, Kamu Yatırım Fonu'nun varlıklarını en üst düzeye çıkarmak ve ülkenin gelir kaynaklarını çeşitlendirmek için hamlelerini yoğunlaştırıyor (Şarku’l Avsat)

Suudi Arabistan Başbakanı ve Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, Saudi Aramco’nun devlete ait hisselerinin yüzde 4’ünün Kamu Yatırım Fonu’na (PIF) ait olan Saudi Arabian Investment Company’ye (Sanabel Investments) devrinin tamamlandığını duyurdu.
Aynı zamanda Ekonomik ve Kalkınma İşleri Konseyi Başkanı ve PIF Yönetim Kurulu Başkanı olan Muhammed bin Selman, bu devir işleminin, Suudi Arabistan’ın 2030 Vizyonu doğrultusunda ulusal ekonomiyi canlandırmak, çeşitlendirmek ve yatırım fırsatlarını genişletmek için uzun vadeli girişimlerinin bir devamı olduğunu belirtti.
Veliaht Prens, bu adımın aynı zamanda PIF’in güçlü mali konumu ve kredi notunu sağlamlaştırmaya yardımcı olacağını da vurgulayarak, devletin şirket hisselerinin yüzde 90,18’ine sahip olarak, Suudi Aramco’nun en büyük hissedarı olmaya devam edeceğini söyledi.
Veliaht Prens dün yaptığı açıklamasında, “PIF, yeni girişimler başlatma, yeni stratejik ortaklıklar kurma, teknolojileri ve bilgiyi yerelleştirme ve yerel pazarda doğrudan ve dolaylı iş fırsatları yaratma çabalarını sürdürüyor” ifadelerini de kullandı.
Diğer yandan Saudi Aramco, hisselerinin yüzde 4’ünü Sanabel Investmens’e devrettikten sonra devletin Saudi Aramco'da yüzde 90,18 ile en büyük hissedar olarak kalmaya devam ettiğini açıkladı.
Suudi Arabistan'ın Suudi Menkul Kıymetler Borsası'nın (Tadawul) internet sitesinde yer alan açıklamada, devir işleminin ihraç eden şirketin toplam hisse sayısını etkilemeyeceği, devredilen hisselerin şirketin diğer hisse senetlerine benzer adi hisseler olduğu belirtildi. Açıklamada, devir işleminin şirketin iş, strateji, temettü politikası veya yönetim çerçevesi üzerinde herhangi bir etkisinin olmayacağı vurgusu yapıldı.
Şarku’l Avsat’a konuşan uzmanlar ise, PIF’ın varlıklarını maksimize etmeye yönelik adımın önemine atıfta bulunarak, Suudi Arabistan’ın 2030 Vizyonu duyurusundan bu yana tanık olduğu değişimle birlikte, büyük kalkınma ve sürdürülebilir yatırım projeleri yoluyla ülkenin gelir kaynaklarını çeşitlendirmek için sağlam bir ekonomik temel haline geldiğini bildirdi.
Cidde Üniversite’sinde ekonomi profesörü olan Dr. Salim Bacaca Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Saudi Aramco'nun toplam hisselerinin yüzde 4'ünün Sanabel Investment'a devri, Kamu Yatırım Fonu'nun varlıklarını küresel olarak ileri pozisyonlara geçmesini arttırdığını söyledi.
Bacaca, atılan bu adımın Suudi ekonomisinin büyümesinin sağlanmasında, yaşam kalitesinin yükseltilmesinde, çeşitli geleneksel ve modern sektörlerde kapsamlı ve sürdürülebilir kalkınma kavramına ulaşılmasında önemli bir ayağı temsil eden PIF’ın stratejisiyle uyumlu olduğunu söyledi.
Şarku’l Avsat’a konuşan ticaret hukuku profesörü Dr. Usame el Ubeydi ise, Aramco hisselerinin yüzde 4'ünün Sanabel Investment'a devredilmesinin, Sanabel Investment'ın işinin büyümesinin yanı sıra Suudi Arabistan’ın  stratejik hedeflerine ulaşmasına katkıda bulunmaya yardımcı olan yatırım felsefesiyle daha cazip getiriler elde etme hedefine yaklaştırdığını  aktardı.
Prosedürün PIF’ın petrol dışı GSYİH’ya katkısını 1,2 trilyon riyal (320 milyar dolar) değerle hızlandırdığına dikkati çeken Ubeydi, varlıklarının büyüklüğünün 2025 yılı sonuna kadar doğrudan ve dolaylı olarak 4 trilyon riyali (1,06 trilyon dolar) aşarak, 1,8 milyon istihdam yaratabileceğini vurguladı.
Sanabil Investment, özellikle risk sermayesi sınıflarına, büyüme stratejilerine ve küçük satın alma anlaşmalarına yatırım yaparak iş yaşam döngüsünün yanı sıra büyüme ve başarıya giden yolculuğunda gelecek vaat eden fırsatları bulmaya ve onları desteklemeye odaklanıyor.
Uluslararası derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings son, Suudi Arabistan milli petrol şirketi Saudi Aramco'nun notunu A’ya yükselterek, şirket ile hükümet arasındaki yakın bağlar göz önüne alındığında, not yükseltmesinin Suudi Arabistan'ın notunun yakın zamanda yükseltilmesinden sonra geldiğini belirtti.
Fitch Rating, Saudi Aramco’nun  kapsamlı üretim operasyonlarına ek olarak, temettü dağıtımı öncesi güçlü serbest nakit akışları, muhafazakar mali ve net nakit politikaları ile desteklenen mali durumunun gücüne dikkat çekti. Aramco, daha düşük bir üretim maliyeti ve mansap ve petrokimya projelerindeki yatırım genişlemesi karşılığında büyük rezervlere sahip.
Diğer yandan dün yüzde 1 yükselen Suudi Aramco hisseleri, Suudi ana pazar endeksini yükselterek önemli bir atılım kaydetti. Aramco, yüzde 0,6 yükselişle 68 puan kazanarak 11.033 puanla günü kapattı. Toplam ticaret değeri yaklaşık 4,8 milyar riyal (1,2 milyar dolar) olan şirket, Kasım 2022’den bu yana en yüksek kapanışı kaydediyor.
Ana borsa ise geçtiğimiz Mart ayından bu yana başlattığı yükseliş dalgasını dünkü işlemlerde de tamamlamayı başardı ve yüzde 10'luk büyüme oranıyla bin puanın üzerine çıktı.



Suudi Arabistan-Türkiye ilişkilerinde ekonomik ısınma

Görsel: Shutterstock
Görsel: Shutterstock
TT

Suudi Arabistan-Türkiye ilişkilerinde ekonomik ısınma

Görsel: Shutterstock
Görsel: Shutterstock

Turki el-Harbi

Suudi Arabistan-Türkiye ilişkilerinde son yıllarda yaşanan soğukluk, iki ülke arasındaki ticaret hacmini kısıtladı. Ancak 2023 yılına gelindiğinde ilişkiler eski haline dönerken daha da iyiye gitmesi için bir başlangıç noktası oluşturdu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğindeki hükümet, iki ülke arasındaki ihracat hacminin azalmasının ardından özellikle yükselen enflasyon ve Türk lirasındaki gerileme çerçevesinde Suudi Arabistan'a yönelik düşmanca tutumunu bir kenara bıraktı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan geçtiğimiz yıl Riyad'a yaptığı ziyaret sırasında, iki ülke arasındaki bağların güçlendirilmesinde en önemli faktör olan ekonomik faktörü temel alarak ilişkileri güçlendirmeye çalıştı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu girişiminde, Türk milliyetçiliğinin ve Araplar üzerindeki üstünlüğünün geri gelmesinin yanı sıra Türkiye'yi turizm ya da iş için ziyaret eden Arapları, özellikle de Körfez ülkelerinden gelenleri dışlama çağrısında bulunan aşırı sağcı partilerin yönlendirdiği ırkçı bir akımla karşı karşıya.

Pozitif iş birliği ve iyimserlik

Dünya son aylarda münferit olaylara tanık oldu. Türkiye’deki bu aşırı sağcı partiler, Türkiye'nin Suudi Arabistan ile kısa sürede inşa ettiği güven ve dayanışmayı yok etme riski oluşturuyor.

Riyad, döviz rezervlerini arttırmak amacıyla geçtiğimiz yıl TCMB’ye 5 milyar dolarlık bir mevduat sağlayarak Türkiye'nin ekonomik toparlanmasına katkıda bulundu.

Ankara, gerek Suudi Arabistan'ın stratejik konumuna duyduğu ihtiyaçtan gerek Ortadoğu ve Afrika'nın en zengin ülkelerinden biri ve güvenilir bir dost olmasından dolayı Riyad'ın Türk ekonomisinin gidişatı üzerindeki etkisinin boyutunu, özellikle de bu yıl yavaş yavaş toparlanmaya başladığı ekonomik kriz sırasında net bir şekilde anladı.

Riyad, döviz rezervlerini arttırmak amacıyla geçtiğimiz yıl Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’na (TCMB) 5 milyar dolarlık bir mevduat sağlayarak Türkiye'nin ekonomik toparlanmasına katkıda bulundu. TCMB, 24 Temmuz'da söz konusu mevduatı kapatarak Suudi Arabistan Kalkınma Fonu'na iade etti.

Suudi Arabistan, Türkiye'nin ilişkileri geliştirme girişimini olumlu karşıladı. Sonuncusu geçtiğimiz temmuz ayında Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan'ın ziyareti olmak üzere, aralarında bakan ve yatırımcıların da bulunduğu kalabalık bir heyeti Türkiye'ye gönderdi. Ziyaret sırasında, iki ülke arasında çeşitli alanlarda ve bölgesel ve uluslararası konularda iş birliğini derinleştirmek amacıyla bir koordinasyon konseyi kurulmasına yönelik bir mutabakat zaptı imzalandı.

dcdev
Suudi Arabistan Savunma Bakan Yardımcısı Halid bin Hüseyin el-Bayari, Cidde'de Baykar Genel Müdür Haluk Bayraktar ile İHA üretimi ve teknoloji transferi anlaşmasının belgelerini değiş tokuş ederken, 18 Temmuz 2023 (Suudi Arabistan Savunma Bakanlığı)

En önemlisi geçtiğimiz şubat ayında düzenlenen ve her iki ülkeden bin 240'tan fazla işadamının katıldığı Suudi Arabistan-Türkiye İş Forumu olmak üzere, Suudi Arabistan'ın uluslararası şirketlerle yaklaşık 1 trilyon 800 milyar dolarlık yatırım fırsatları belirlediği çeşitli etkinlikler düzenlendi. Suudi Arabistan Yatırım Bakanı Halid bin Abdulaziz el-Falih, bu yatırım alanlarının en büyük faydalanıcısının Türk şirketleri olacağını söyledi.

T.C. Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi ve Suudi Arabistan Genel Dış Ticaret Dairesi: Türkiye'nin Suudi Arabistan'a ihracatı 2022 yılında sadece 800 milyon dolarken 2023 yılında yüzde 100'ün üzerinde bir artışla 2,6 milyar dolara ulaşırken, Riyad ile Ankara arasındaki ticaret hacmi 7 milyar dolara yükseldi.

Ticaret Bakanı Ömer Bolat tarafından gelecek yılın ‘Suudi Arabistan'la altın yıl’ olarak nitelendirdiği açıklamalarından da anlaşıldığı üzere Ankara, Riyad'la ilişkilerin gelecekte daha da güçleneceği konusunda iyimser. Bolat'a göre iki ülke, ticaret hacmini kısa vadede 10 milyar dolara, uzun vadede ise 30 milyar dolara çıkarmayı hedefliyor.

Türkiye ile iş birliğinin güçlendirilmesi sadece Suudi Arabistan ile sınırlı kalmayıp, Türkiye ile stratejik ortaklık geliştirme sürecine katılan komşu Körfez ülkelerini de kapsıyor. Bu çerçevede ilk adım olarak geçtiğimiz temmuz ayında iki ülke arasında serbest ticaret anlaşması için müzakereler başlatıldı. Anlaşmanın başarılı olması halinde hem mal hem de hizmetlerden oluşan yerli ürünler için ek bir avantaj sağlayacak ve bunların hem Türkiye hem de Körfez ülkelerindeki yerel pazarlara akışı kolaylaşacak. Ayrıca yatırımların teşvik edilmesine ve korunmasına katkıda bulunacak ve böylece iki taraf arasındaki ticari alışveriş oranı da aratacak.

Bayraktar, iki ülke arasındaki bağları güçlendiriyor

Ankara son yıllarda insansız hava aracı (İHA) sektöründe uzmanlaştı ve Bayraktar İHA üretimi Türkiye'nin en önemli sektörlerinden biri haline geldi. Baykar şirketi tarafından üretilen Bayraktar İHA’nın etkinliği, birden fazla alanda test edildi.

Suudi Arabistan Savunma Bakanlığı geçtiğimiz yıl Baykar şirketi ile İHA üretiminde kullanılan sistemlerin ve teknolojinin transfer edilerek İHA endüstrisinin yerelleştirilmesini içeren bir satın alma sözleşmesi imzaladı.

İki ülke arasında derinleşen ilişkiler çerçevesinde Suudi Arabistan Savunma Bakanlığı ve Baykar şirketi, geçtiğimiz yıl, İHA üretiminde kullanılan sistemlerin ve teknolojinin Suudi Arabistan devletine ait savunma şirketi Suudi Arabistan Askeri Sanayii’ne (SAMI) transfer edilerek İHA endüstrisinin yerelleştirilmesini içeren bir satın alma sözleşmesi imzaladı. Sözleşmeye iki ülke arasında savunma alanında yapılan diğer anlaşmalar eşlik etti.

xascdfve
Görsel: Al Majalla

SAMI CEO’su Velid Ebu Halid'e göre bu tür sözleşmeler, Suudi Arabistan 2030 Vizyonu çerçevesindeki savunma harcamalarının yüzde 50'sinin yerelleştirilmesi hedefine katkıda bulunuyor.

Türkiye'de bir milyon Suudi turist

Diğer taraftan turizm, özellikle Türk lirasının değer kaybettiği bir dönemde Türkiye’nin gelirlerinin büyük bir bölümünü oluştururken turistler ülkeye döviz girişinin önemli bir kaynağı olmaya devam ediyor.

Suudi Arabistan dünyada Türkiye'ye en çok turist gönderen ülkeler arasında birinci sırada, Arap dünyasında ise ikinci sırada yer alıyor. Türkiye Turizm ve Kültür Bakanlığı'na göre Türkiye'ye gelen Suudi turist sayısı geçtiğimiz yıl yüzde 70 artışla 784 bini geçti.

*Bu makale Şarku’l Avsat tarafından Londra  merkezli Al Majalla dergisinden çevrilmiştir.