Abdullahiyan, ‘nükleer’ müzakereleri sürdürmeye yönelik ‘girişimlerden’ bahsediyor

Abdullahiyan Umman'ın İran-Suudi Arabistan anlaşmasındaki rolüne övgüde bulundu

El-Busaidi, dün Maskat'ta Abdullahiyan ve beraberindeki heyeti kabul etti (Umman Haber Ajansı)
El-Busaidi, dün Maskat'ta Abdullahiyan ve beraberindeki heyeti kabul etti (Umman Haber Ajansı)
TT

Abdullahiyan, ‘nükleer’ müzakereleri sürdürmeye yönelik ‘girişimlerden’ bahsediyor

El-Busaidi, dün Maskat'ta Abdullahiyan ve beraberindeki heyeti kabul etti (Umman Haber Ajansı)
El-Busaidi, dün Maskat'ta Abdullahiyan ve beraberindeki heyeti kabul etti (Umman Haber Ajansı)

İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan yaptığı açıklamada, ülkesinin 2015 nükleer anlaşmasını yeniden canlandırma müzakerelerine ilişkin fikirler aldığını duyurarak, Umman Sultanı'nın yapıcı rolünden ve bu konudaki samimi niyetinden ötürü şükranlarını dile getirdi.
Abdullahiyan bölge seyahatinin devamı olarak Beyrut’a geçmeden önce dün (Çarşamba), Umman ziyaretinin ikinci gününde Ummanlı mevkidaşı ile görüştü. Görüşmenin ardından yaptığı açıklamada, Maskat'ın nükleer müzakerelerde ‘her zaman yapıcı bir rol oynadığını’ söyleyerek, ‘bu konuda gerekli istişareleri yaptıklarını’ kaydetti.
Umman Haber Ajansı'nın aktardığına göre Abdullahiyan, Umman Sultanlığı'nın İran'ın nükleer dosyası hakkında müzakerelerin canlanmasına ‘katkı sağlayacak’ ‘ciddi girişimleri’ olduğunu söyledi.
Umman Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Umman ve İran dışişleri bakanlarının görüşmelerinde, ortak çıkarlara yönelik bir dizi bölgesel ve uluslararası gelişmeyi ele aldıkları ve ‘bölgede güvenlik ve istikrarı pekiştirmeyi ve ihtilafları çözmeye yönelik diyaloğu ve barışçıl yolları teşvik etmeyi amaçlayan tüm çabalar için istişare ve desteğin’ devam ettiğini vurguladıkları belirtildi.
ABD'nin 2018 yılında çekildiğini açıklamasının ardından, taraflar arasında 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmayı eski haline getirmek için İran ve dünya güçleri arasında yapılan bir dizi müzakerede anlaşmaya varılamamıştı.
Abdullahiyan dün Maskat'ta Sultanlık Ofisi Bakanı Sultan bin Muhammed en-Numani ile bir araya geldi. İki bakan, ikili ilişkiler, bölgedeki son gelişmeler ve uluslararası düzeyde ortak çıkarları ilgilendiren konuları ele alıp görüş alışverişinde bulundular.
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin Umman Sultanlığı ziyaretine ve Umman Sultanı'nın yakında İran'a yapacağı ziyarete dikkat çeken Abdullahiyan, ‘üst düzey heyetlerin karşılıklı ziyaretinin, daha fazla hareket sağlamak, ilişkileri canlandırmak ve iş birliğini güçlendirme adına iki ülkede var olan enerjilerden yararlanmak için zemin hazırladığını’ vurgulayarak bunun devam edeceğini söyledi.
Abdullahiyan, Umman Sultanlığı'nın İran-Suudi Arabistan diyaloğunun yanı sıra bölgesel ve uluslararası diyalogları kolaylaştırmadaki rolüne değinerek, bu konudaki çabalarına övgüde bulundu.
Abdullahiyan ülkesinin, Umman'ın Yemen konusunda gösterdiği yapıcı çabalardan memnun olduğunu ifade ederek, bu yapıcı çabaların bölgede barışın güçlenmesine vesile olmasını umduğunu dile getirdi.
Abdullahiyan “İran İslam Cumhuriyeti, komşuluk politikası ve iyi komşuluk ilkesine saygı çerçevesinde, Suudi Arabistan ile ilişkilerin yeniden tesis edilmesini memnuniyetle karşılamakta ve bunun bölgenin çıkarlarına hizmet ettiğini düşünmektedir” dedi.
Abdullahiyan, bölgede ekonomik ilişkilerin ve karşılıklı yatırımların gelişmesinin, ülkeleri birbirine yakınlaştıran ve bölgede barış ve istikrarın sağlanmasına zemin hazırlayan bir unsur olduğunu söyledi.
Fars Haber Ajansı’na göre söz konusu görüşmede Sultanlık Ofisi Bakanı, iki ülke arasındaki mevcut ilişkilerden duyduğu memnuniyeti dile getirerek, iki ülkedeki üst düzey yetkililerin iradesi doğrultusunda iş birliğinin çeşitli düzeylerde artırılması gereğini vurguladı.
İran ile Suudi Arabistan arasındaki son anlaşmayı bölge için güven verici bir anlaşma olarak nitelendiren bakan, bölge ülkelerinin yakınlaşması doğrultusunda tüm insani yeteneklerin, kaynakların ve bilimsel ve teknik enerjilerin bölgenin kalkınması için kullanılmasını umduğunu dile getirdi.
İki taraf, görüşmelerde bölgedeki güvenlik gelişmelerini de ele aldı.
Umman Sultanlığı'na yaptığı ziyaretin sonunda gazetecilere açıklamalarda bulunan Abdullahiyan, “Bu ziyarette üzerinde mutabık kaldığımız konulardan biri de İran İslam Cumhuriyeti'nin transit geçiş açısından jeopolitik konumu göz önüne alındığında Umman'dan başlayıp İran üzerinden Orta Asya'ya geçen Aşkabat Transit Anlaşması'nı hızlı bir şekilde imzalayabilecek olmamızdır” dedi.
Abdullahiyan “Enerji alanında büyük ilerlemeler kaydettik. İş birliği artıyor. Ayrıca ticaret, ekonomi ve yatırım alanında çok güzel şeyler oldu. Bunları Umman Sultanı'nın yakında Tahran'a yapacağı ziyarette tamamlayabileceğimizi umuyoruz” şeklinde konuştu.
Şarku’l Avsat’ın İran kaynaklarından ulaştığı bilgilere göre İran Cumhurbaşkanı’ndan davet alan Sultan Heysem bin Tarık'ın önümüzdeki mayıs ayında Tahran'a gitmesini bekliyor. Reisi, Haziran 2022'de Maskat'a bir günlük bir ziyarette bulunmuştu.



Netanyahu’dan Gazze Şeridi'ni tamamen işgal etme tehdidi... ‘Stratejik tuzak’ uyarıları arasında yeni bir iddia

Gazze Şeridi sınırındaki İsrail tankları (AFP)
Gazze Şeridi sınırındaki İsrail tankları (AFP)
TT

Netanyahu’dan Gazze Şeridi'ni tamamen işgal etme tehdidi... ‘Stratejik tuzak’ uyarıları arasında yeni bir iddia

Gazze Şeridi sınırındaki İsrail tankları (AFP)
Gazze Şeridi sınırındaki İsrail tankları (AFP)

Gazze Şeridi'ne karadan ve havadan yardım girişine izin verilmesine yönelik ani kararın ardındaki nedenlere ilişkin açıklamalar farklılık gösterse de, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu kararını verdi. Netanyahu, yaklaşık iki milyon Filistinlinin hayatını tehdit eden kıtlık uyarıları üzerine, savaşı durdurmak ve daha fazla yardımın girmesine izin vermek için, Gazze Şeridi'nin tamamını işgal etmeyi hedefleyen bir plan benimsedi.

İsrail medyası, Netanyahu'nun konuyla ilgili bir karar almak üzere bugün hükümetiyle bir toplantı yapacağını ve ayrıca ‘savaşın üç hedefini nasıl gerçekleştireceği’ konusunda orduya talimat vermek üzere güvenlik kabinesini toplayacağını bildirdi.

İsrail Başbakanı, ‘birlikte durmaya ve birlikte savaşmaya devam ederek savaşın tüm hedeflerini gerçekleştirmenin... düşmanı yenmenin, esirleri kurtarmanın ve Gazze Şeridi'nin bundan sonra İsrail için herhangi bir tehdit oluşturmamasını sağlamanın’ gerekliliğini vurguladı.

Netanyahu üzerindeki baskı artıyor

Analistler, Netanyahu'nun askeri gerginliği artırma eğiliminin, savaşın ilan edilen hedeflerine ulaşmak için belirli bir vizyonun olmadığına ve kararsızlığa işaret ettiğini düşünüyor. Bazı analistler ise Filistinli grupların son günlerde Gazze Şeridi'nde tutulan İsrailli esirlerin görüntülerini yayınlamasının ve bu esirlerden birinin kendi mezarını kazdığını söylemesinin, özellikle de aşırı sağcı bazı bakanların Gazze Şeridi'ne yardım girişine izin verdiği için onu eleştirmelerinin ardından, Başbakan üzerindeki baskıyı artırmış olabileceğini düşünüyor. Bunların başında elbette Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ve Maliye Bakanı Bezalel Smotrich geliyor. Onlar söz konusu kararı Hamas’a bir hediye olarak nitelendirdiler ve böyle bir karar alınmaması gerektiğini ifade ettiler.

Ancak askeri gerilimin ardındaki gerçek neden ne olursa olsun, yerel medya İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir'in bu öneriye karşı çıktığını bildirdi. Yisrael Hayom gazetesi, ordudaki önemli bir kaynaktan, Genelkurmay Başkanı'nın Gazze Şeridi'nin tamamen işgal edilmesine karşı çıktığını ve bunu ‘stratejik bir tuzak’ olarak gördüğünü aktardı.

İsrail Yayın Kurumu da güvenlik güçlerinin, esirlerin zarar görmesinden endişe duydukları için ordunun daha önce faaliyet göstermediği bölgelerde çatışmanın genişlemesine karşı çıktıklarını belirtti. Ancak Netanyahu'nun isteği tartışmaya açık olmayan bir şekilde kesin görünüyor. Yerel basında yer alan haberlere göre Netanyahu, Zamir'e “Eğer bu sana uymuyorsa, görevinden istifa etmelisin” şeklinde kesin bir mesaj gönderdi. Bu durum, birkaç saat içinde yapılacak toplantı öncesinde siyasi ve güvenlik düzeylerinde derin anlaşmazlıklar ve bölünmeler olduğunu gösteriyor.

İsrail'in en etkili gazetecilerinden ve karar alma çevrelerine yakın isimlerden Amit Segal, Başbakanlık Ofisi’nden bir kaynağın “Karar verildi... Gazze Şeridi'ni işgal edeceğiz” dediğini aktardı.

dfrgty
İsrail'in Gazze Şeridi'ne düzenlediği hava saldırıları sonucu yükselen dumanlar (Reuters)

Segal'ın aktardığına göre yetkili, “Hamas, tam bir teslimiyet olmadan esirleri serbest bırakmayacak. Şimdi harekete geçmezsek esirler açlıktan ölecek ve Gazze Şeridi Hamas’ın kontrolü altında kalacak” ifadelerini kullandı.

Şarku’l Avsat’ın Jerusalem Post’tan aktardığına göre, savaşın genişlemesi, halihazırda Gazze Şeridi'nin yaklaşık yüzde 75'ini kontrol eden ordunun geri kalan bölgeleri de kontrol altına almasına ve esirlerin tutulduğu düşünülen yerlerde operasyonlar düzenlemesine yol açacak.

İsrail ordusu uyarıyor

New York Post gazetesine göre İsrail ordusu, Gazze Şeridi'nin tamamen işgal edilmesinin, yoğun nüfuslu sivil bölgelerde ve çatışmalardan etkilenmemiş az sayıdaki şehirde askeri varlığın sürdürülmesinin, Hamas hareketinin kalan hücrelerini aramak ve yerlerini belirlemek için yıllar alacağı konusunda uyarıda bulundu.

Böyle bir adım, esirlerin hayatını tehlikeye atabilir. Çünkü son zamanlarda Hamas'ın üyelerine, ellerinde bulunan esirleri İsrail askerleri yaklaşırsa öldürme emri verdiği yönünde haberler çıktı.

Bu gelişmeler ve görüş ayrılıkları, Netanyahu'yu sert bir şekilde eleştirmesiyle tanınan Başsavcı Gali Baharav-Miara'nın görevden alınması için oybirliğiyle alınan kararın ve İsrail Yüksek Mahkemesi'nin bu kararı daha sonra dondurmasının ardından, siyasi ve hukuki bir krizin ortasında geliyor.

sdfrgty
İsrail'in Gazze Şeridi'ne düzenlediği hava saldırıları sonucu meydana gelen yıkımdan (AP)

Diğer yandan Knesset Dışişleri ve Savunma Komitesi, Komite Başkanı Yuli Edelstein'in görevden alınmasına ilişkin kararı onayladı. Bu karar, Netanyahu'nun hükümette kalması için bunu şart koşan Haredi (Ultra-Ortodoks Yahudi) partilerinin talebine yanıt olarak alındı. Edelstein, zorunlu askerlikle ilgili bir yasa tasarısı sunmakta ısrarcıydı ve bu partiler bunu şiddetle reddediyordu.

Netanyahu’nun son açıklamalarının, Hamas’a baskıyı artırarak hareketi yeniden müzakere sürecine çekmeye ve bazı taleplerinden vazgeçirmeye yönelik bir hamle olabileceği yorumları yapılırken, çok sayıda uzman İsrail ordusunun Gazze Şeridi’nde askeri operasyonlarını daha da yoğunlaştırma kapasitesini sorguluyor. Savaşın 23’üncü ayına yaklaşılmasına rağmen Netanyahu’nun hedeflerinin hâlâ hayata geçirilememiş olması, bu kapasiteye dair soru işaretlerini artırıyor.