Lübnan’daki Suriye Sosyal Milliyetçi Partisi lideri, Hardan’ı partiden ihraç etti

Esad Hardan (Merkezi Ajans)
Esad Hardan (Merkezi Ajans)
TT

Lübnan’daki Suriye Sosyal Milliyetçi Partisi lideri, Hardan’ı partiden ihraç etti

Esad Hardan (Merkezi Ajans)
Esad Hardan (Merkezi Ajans)

Lübnan’daki Suriye Sosyal Milliyetçi Partisi lideri Rabih Banat’ın, eski parti lideri Esad Hardan’ı ihraç etme kararı almasıyla parti saflarında yeniden anlaşmazlık çıktı.
İki taraf arasındaki anlaşmazlıklar, Hardan’ın tanımayı kabul etmediği ve Banat’ın zaferiyle sonuçlanan son parti kongresine dayanıyor. Seçimler, parti içinde bir bölünmeye yol açtı ve parti ‘Hardan kanadı’ ile ‘Banat kanadı’ olarak ikiye bölündü.
Parti daha önce Hardan’ın partiden ayrıldığını açıklamasının ardından dün (Perşembe) yeni bir açıklama yaparak, parti yasasına göre nihai sayılan bir kararla, Hardan’ın partiden ihraç edildiğini ve sekreterlik rütbesinin elinden alındığını belirtti. Bu, iki tarafın destekçileri arasında birkaç gün önce Beit Meri ve Beit Şebab’daki parti merkezlerinde silahlı çatışmalara yol açılmasından sonra alındı.
Edinilen bilgilere göre, Hardan’ın destekçileri, Beit Şebab’da partiye ve Banat grubuna ait ofisleri bastı. Bu durum, iki taraf arasında silahlı çatışmalara yol açtı ve ordunun müdahale edip çatışmayı sakinleştirmesi ile sonuçlandı.
Suriye Sosyal Milliyetçi Partisi Medya Başkanı yaptığı açıklamada, “Parti ofislerinden biri, iki kez silahlı bir grup tarafından tahrip edildi. Ancak başarısız oldular ve amaçlarına ulaşamadan geri çekildiler” dedi.
Hardan Kanadı, Banat Kanadı’nın açıklamasına yanıt vererek, Hardan Kanadı’nın açıklamasını ‘kanunen cezalandırılması gereken suçlar için çocukça bir gerekçe’ olarak nitelendirdi.
Hardan Kanadı dün yaptığı açıklamada, “Taklitçi çetenin verdiği böyle bir karar, sebat ve direniş güçlerine yönelik şiddetli saldırı zamanında, Sekreter Esad Hardan’ı hedef alan ABD yaptırım kararı bağlamına dahil olması dışında hiçbir değeri yoktur” ifadelerine yer verildi. Ayrıca, ‘çetenin kararı, taklit, sahtecilik ve kalpazanların kullanımına ek olarak kanunen cezalandırılabilir bir suç teşkil eder” ifadeleri de yer aldı.
Lübnan medyasının aktardığına göre Banat Kanadı tarafından yapılan bir açıklamada “Hardan parti kuruluşuna isyan etti ve defalarca anayasal ve idari ihlallerde bulundu. Parti disiplin kurulu, hakkında ihraç ve sekreterlik rütbesini alma kararı verdi ve parti Yüksek Kurulu da kararı onayladı ve geri dönülmez bir karar oldu” ifadelerine yer verildi.



Sudan'da iki hükümet... Çözüm mü, bölünme mi?

Geçtiğimiz temmuz ayında Omdurman'daki bir çarşı (AFP)
Geçtiğimiz temmuz ayında Omdurman'daki bir çarşı (AFP)
TT

Sudan'da iki hükümet... Çözüm mü, bölünme mi?

Geçtiğimiz temmuz ayında Omdurman'daki bir çarşı (AFP)
Geçtiğimiz temmuz ayında Omdurman'daki bir çarşı (AFP)

Sudan'da iki hükümetin varlığı, iç ve dış çevrelerde akıllardan uzak bir ihtimal değildi. Bu senaryo, Sudan ordusu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında savaşın patlak vermesinden yaklaşık bir yıl sonra, barışçıl bir çözüm için herhangi bir vizyon veya işaretin ufukta görünmemesi nedeniyle, olası birkaç senaryodan biri olarak ortaya atıldı.

ABD Barış Enstitüsü (USIP) Nisan 2024'te, Kenya'nın başkenti Nairobi'de, savaşa karşı olan geniş bir yelpazedeki siyasi ve sivil güçlerin katılımıyla bir çalıştay düzenledi. Çalıştayda savaşın gidişatı ve nereye varacağı değerlendirildi ve olası senaryolar incelendi.

Çalıştayda 3 senaryo ortaya kondu; İlki, savaşın, çatışmanın iki tarafından biri olan Sudan ordusu veya HDK’nin askeri zaferiyle sona ermesi idi. Ancak bu seçenek, savaşın niteliği ve dış müdahalelerin açıkça ortaya çıkması nedeniyle dışlandı.

frgty6u7
Sudan ordusu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında Hartum'da yaşanan çatışmalarda ağır hasar gören bina (AFP)

İkinci senaryo, müzakere ve savaştı. Bu senaryoda, sahadaki güç dengesinde radikal bir değişiklik ya da ‘zayıf denge’ meydana gelir ve müzakere masasında savaşın durdurulması yönünde bir adım atılır. Her iki taraf da çatışmalardan yorgun düşmüş olsa da, ordu ve İslamcı müttefiklerinin, düşmanlıkları durdurmayı ve sivilleri koruyarak insani yardım ulaştırmayı amaçlayan Cidde Platformu’na defalarca ret cevabı vermeleri nedeniyle, bu seçenek o dönemde mümkün olmadı.

Çalıştayda yapılan uzun tartışmaların ardından odaklanılan üçüncü senaryo, Sudan'da iki hükümetin varlığıdır. Bu senaryo en olası olanıdır ve ülkedeki çatışmaların şiddetini azaltabilir ve taraflar arasında müzakere masasına oturmak için yollar açabilir.

Geçtiğimiz hafta, Sudan Kurucu İttifakı, HDK Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) başkanlığında, ülkenin batısındaki Güney Darfur eyaletinin başkenti Nyala'yı merkez alan paralel bir hükümet kurduğunu duyurdu. Ancak, ülkeyi bölünmeye maruz bırakma korkusuyla, resmi devlet kurumları dışında herhangi bir otorite kurulmasına bölgede önceden karşı çıkılmıştı.

Siyasi analist Mahir Ebu’l Cuh, Port Sudan ve Nyala'da meşruiyet için çekişen iki hükümetin varlığının artık bir gerçek olduğunu ve her ikisinin de meşru olmadığını, bu nedenle herhangi bir yasal tanıma olmaksızın ele alınacağını söyledi.

dfrgty6
Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan, askerleriyle birlikte daha önceki bir Hartum ziyareti sırasında (Arşiv – Sudan ordusu sayfası)

Ebu’l Cuh, “Arap ve Afrika ülkeleri Sudan'ın bölünmesini istemiyor ve bölünmeye izin vermeyecek. Böylece bölgede parçalanmanın önü açılmayacak” ifadelerini kullandı.

Ebu’l Cuh, “Port Sudan'da ordunun liderliğindeki fiili hükümetin para birimi ve kimlik belgelerinin değiştirilmesi ve kontrol ettiği bölgelerde lise sınavlarının yapılmasıyla ilgili olarak attığı adımlar, HDK’yi bir ittifak kurmak ve paralel bir otorite oluşturmak için gerekçeler ve mazeretler bulmaya itti” dedi.

Siyasi analist Ebu’l Cuh, uluslararası toplumun ‘Sudan'da iki hükümetin varlığının çatışmanın sonucu olduğunu; nedeni olmadığını, çözümün her iki tarafın da varlığında yattığını ve bunun bölgesel ve uluslararası tarafların çıkarlarına uygun olduğunu anladığını, bu nedenle her iki hükümetle de muhatap olunmasının muhtemel olduğunu’ belirtti.

Ebu’l Cuh, ABD, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Mısır'dan oluşan dörtlünün ertelenen toplantısının amacının ‘bölge ülkelerinin endişelerini ve çıkarlarını uzlaşma formülüyle ele almak, bunları krizin çözümüne katkıları çerçevesinde değerlendirmek ve ateşkesle başlayıp Sudan'da demokratik federal sivil yönetimin yeniden tesis edilmesiyle devam etmek’ olduğunu bildirdi.

Ebu’l Cuh, HDK’nin ‘taktiksel’ bir çerçeve içinde ‘iki hükümetin varlığı’ senaryosunu hedeflediğini ve bunun amacının ‘müzakerelerin (eğer gerçekleşirse) fiili durum olarak iki otorite arasında veya her iki tarafın askeri liderleri arasında yapılması’ olduğunu söyledi.

Siyasi ve askeri analist Hüsameddin Bedevi ise Sudan'da iki hükümetin varlığının, uluslararası toplumun barışçıl çözüm şansını artıracağını düşündüğü bir senaryo olduğunu, ancak aynı zamanda düşmanlığın ileri aşamalarına ve çatışmanın uzamasına yol açabilecek olumsuz sonuçlar doğurabileceğini ifade etti.

Bedevi, “Silahlı çatışmanın devam etmesi ve uluslararası aktörlerin çekişmeleri, tarafları kontrol haritasını genişletmeye ve kendi sosyal çevrelerini temsil eden bölgelerde askeri varlık göstermeye itti” dedi.

Bedevi, “Her iki taraf da uluslararası meşruiyet arıyor ve kontrolündeki bölgelerde sivilleri koruduğu mesajını dünyaya iletmeye çalışıyor” diye konuştu.

Diğer yandan Darfur Bölgesi Valisi ve Sudan Kurtuluş Hareketi lideri Mini Arko Minawi, HDK tarafından ilan edilen paralel hükümetin bir veya iki yıl devam etmesi halinde fiili bir hükümet haline geleceğini ve uluslararası alanda tanınacağını, insani yardımların ulaştırılmasını kolaylaştırmak için ateşkesin dayatılacağını söylemişti.