Lübnan: İran’ın Beyrut’taki açık diyaloğuna sadece Hizbullah müttefikleri katıldı

Lübnan muhalefeti İran’ın açık diyalog toplantısında yoktu

İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan Beyrut’a geldi (EPA)
İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan Beyrut’a geldi (EPA)
TT

Lübnan: İran’ın Beyrut’taki açık diyaloğuna sadece Hizbullah müttefikleri katıldı

İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan Beyrut’a geldi (EPA)
İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan Beyrut’a geldi (EPA)

İran’ın Beyrut Büyükelçiliği, İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan’ın Lübnan ziyareti vesilesiyle türünün ilk örneği olan açık diyaloga katılmaya, tüm siyasi çizgilerden bir dizi milletvekilini davet etti. Parlamento içindeki ayrışma sebebiyle meclisteki muhalif milletvekillerinin çoğu davete katılamadığı için özür diledi. 
Beyrut’un güney banliyösündeki karargahında diyaloğa ev sahipliği yapan İran Büyükelçiliği, Samir Caca liderliğindeki Lübnan Kuvvetleri Partisi (LKP) milletvekillerini davet etmedi. İran İsrail’in Haziran 1982’de Lübnan’ı işgali sırasında Beyrut’tan kuzey Lübnan’a giderken İranlı diplomatların kaybolmasından Caca’yı sorumlu tutuyor.
Ayrıca Elçilik, Milletvekili Mişel Muavvıd’ı da çağrının dışında tuttu. Cumhurbaşkanı adaylarından biri olarak kabul edilen ve seyahat nedeniyle katılamadığı için özür dileyen Milletvekili Nimet Efram’ı davet etmesinin aksine, cumhurbaşkanı adaylarını Abdullahiyan ile açık diyaloğa katılmaya davet etmemeye özen gösterdiği bahanesiyle davetten dışladı. Ondan önce, milletvekili Sami el-Cemil başkanlığındaki el-Ketaib Partisi ve bir dizi bağımsız milletvekilinin yanı sıra Milletvekili Kamil Şemun başkanlığındaki el-Vataniyyin el-Ahrar Partisi de özür diledi.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre toplantıya, hepsi Hizbullah müttefiki olan 25 davetliden 16 kişi katıldı. Katılamayan davetliler özellikle de Melham Halef özür diledi. Çünkü Halef’in önceliği anayasaya uygun olarak bugün cumhurbaşkanını seçmek. Hizbullah açısından Maruni Şahinler, İran politikasına ve İran’ın Lübnan’daki rolüne karşı çıkıyor. Bu da Tahran’ın muhalefet ekseniyle uyumlu bir parti olmasına ve hedeflediği rolü kaybetmesine neden oluyor. Bu nedenle, Lübnan’ı cumhurbaşkanı seçimini aksatan sarmaldan çıkarmak için Lübnan’a dost ülkeler arasında İran yer almıyor.
Öte yandan, İlerici Sosyalist Parti Genel Başkanı Velid Canbolad, diyalog çağrısında bulunanların başında durması nedeniyle Canbolad’ı temsilen Milletvekili Bilal Abdullah toplantıya katıldı. Kaynaklara göre Abdullahiyan, İran-Suudi Arabistan anlaşması ve bunun bölgenin istikrarı üzerindeki etkileri hakkında konuştu. Ülkesinin Lübnan’a güvenli bir şekilde ulaşmaya kararlı olduğunu, ancak Sezar Yasası’nın yardım sağlamasını engellediğini vurguladı. Cumhurbaşkanlığı konusunda kaynaklar, Abdullahiyan’ın eski Lübnan Devlet Başkanı Süleyman Franjiye isminden hiç bahsetmediğini, ülkesinin bir adayı olmadığını ve Lübnanlıların üzerinde anlaştıklarını desteklediğini söyleyerek doğruladı. Diyalogdaki diğer görüş ise Suudi Arabistan-İran anlaşmasının olumlu ortamından yararlanılması ve cumhurbaşkanı seçilmesi çağrısında bulunan Abdullah’tan geldi. Lübnan'ın bölgedeki çatışmalarda kullanılmasının reddedildiğini ya da onu Körfez başta olmak üzere herhangi bir ülke için kızgınlık platformuna dönüştürdüğünü vurguladı. Abdullah, “Lübnan’daki varlıklarının hem güvenlik hem de mali açıdan maliyetli hale gelmesi nedeniyle yerinden edilmiş kişileri geri döndürmek için Abdullahiyan’ı Suriye’ye müdahale etmeye çağıran savunma stratejisi geliştirme zamanı geldi” dedi.
Abdullahiyan, Abdullah’ın açıklaması hakkında yorum yapmazken, muhalefetin görüşmeden ayrılmasından rahatsız olduğu bildirildi.
Kaynaklara göre katılımın kalitesi, İran’ın Lübnanlıları açık bir diyalog içinde bir araya getirmeye yeteneği olmadığını ve büyük Hıristiyan güçlerinin boykotunun önünde durması ve ders çıkarmaya başlaması gerektiğini gösteriyor.
Bu nedenle, İran büyükelçiliği tarafından düzenlenen açık diyalog eksik kalıyor. İran, Lübnan’daki rolünü cilalamak istediği açık diyaloğu boykot etmeyi tercih eden muhalefete nüfuz edemediği sürece yönetici ve rakip rolünü oynayamıyor.



Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?

Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?
TT

Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?

Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?

Colin P. Clarke

Lübnan ve Suriye’nin bazı bölgelerinde salı günü gerçekleştirilen eş zamanlı bir saldırıda, Lübnan’daki Hizbullah Hareketi tarafından kullanılan yüzlerce çağrı cihazı peş peşe patladı. Saldırıda en az 10 kişi öldü, binlerce kişi yaralandı.

Birçok kişi saldırının neden şimdi düzenlendiğini ve saldırının zamanlamasının daha geniş bir anlamı olup olmadığını merak ediyor.

İsrail, ABD'nin daha geniş çaplı bir operasyonun, bölgede topyekûn bir savaşa yol açabileceği yönündeki uyarılarına rağmen, Hizbullah’ın saldırılarını önlemenin savaştaki hedeflerinden biri olduğunu açıkladı. Çağrı cihazı saldırısı İsrail'in Lübnan'da Hizbullah'a karşı yürüteceği uzun vadeli bir askeri harekatın başlangıcı olabileceği gibi, İsrail ile İran'ın vekilleri arasında uzun süredir devam eden gölge savaşının son gizli operasyonu da olabilir. İsrail, saldırıyı fark edilmeden gerçekleştirilebileceği zaman aralığı sınırlı olduğu için de böyle bir saldırı düzenlemiş olabilir.

İsrail'in istihbarat servisi Mossad için bu saldırı, 7 Ekim 2023 tarihinde Hamas'ın İsrail'e yönelik saldırısında yaşanan başarısızlıklar nedeniyle ciddi şekilde zedelenen itibarını iyileştirme yolunda atılan sağlam bir adım olabilir. Saldırı aynı zamanda bir casus romanından fırlamış gibi görünüyor. Mossad'ın böylesine büyük ve dramatik bir operasyonu nasıl gerçekleştirebildiğine dair çok sayıda hipotez ortaya atıldı. Patlayıcıların çağrı cihazlarına üretim aşamasında mı yoksa tedarik süreci sırasında mı yerleştirilmiş olabileceğini henüz bilmiyoruz.

Hizbullah, İsrail'in siber saldırılarına karşı önlem amacıyla çağrı cihazları gibi eski iletişim araçlarını kullanıyordu. Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah’ın alternatif iletişim araçları kullanmaya çağırdığı Hizbullah üyeleri 7 Ekim saldırısının ardından cep telefonu kullanmaktan büyük ölçüde kaçındılar.

Bazı kişiler cihazlara sızan kötü amaçlı yazılımın pillerin aşırı ısınmasına ve sonunda patlamasına neden olduğunu düşünüyor. Oysa saldırı titiz bir planlama ve ayrıntılara gösterilen özenle dikkatlice organize edildi. Saldırının anlık etkisi ne olursa olsun, ortaya çıkan tablo Hizbullah'ın paranoyasını arttıracak ve Mossad'ın gelecekte yapabileceklerine karşı daha fazla temkinli olmasına yol açacak. Hizbullah'ın bu saldırının ardından iç güvenlik aygıtında bir revizyona gidebilir, operasyonel güvenliğindeki boşlukları gözden geçirebilir ve üyelerinin yeteneklerini arttırmaya çalışabilir. Tüm bunlar aynı zamanda Hizbullah içinde kan dökülmesine yol açabilir ve içeride bir casus avı başlayabilir. Bu da İsrail istihbaratı için bir başka kazanç olacaktır.

Saldırı, titiz bir planlama ve ayrıntılara gösterilen özenle dikkatlice organize edildi.

Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye’ye geçtiğimiz temmuz ayı sonlarında Tahran'da düzenlenen suikastta olduğu gibi çağrı cihazı saldırısının arkasındaki nedenlerden biri de Mossad'ın prestijini yeniden kazanma konusundaki kararlılığıydı. İsrail istihbaratı 7 Ekim 2023 saldırısından önce her şeye gücünün yetebileceği yönünde güçlü bir imaja sahipti. Mossad efsaneleri, Steven Spielberg yönettiği Münih ve Netflix yapımı Kaos gibi popüler casusluk filmleriyle ekranlara taşınmıştı.

İsrail'in hedef odaklı suikastlarında, geçtiğimiz ocak ayında Beyrut'ta Hamas'ın Siyasi Büro Başkan Yardımcı Salih el-Aruri, temmuz ayı sonlarında yine Beyrut'ta Hizbullah’ın üst düzey komutanlarından Fuad Şükür ve Şükür’den kısa bir süre sonra da İsmail Heniyye öldürüldü.

dfv fdev
Patlayan çağrı cihazlarından birinden geri kalanlar Beyrut'ta sergilendi, 18 Eylül (AFP)

İsrail'in gizli operasyonlarının Mossad'ın imajını iyileştirmenin yanı sıra daha pratik bir etkisi de var. Saldırı büyük olasılıkla Hizbullah'ın komuta ve kontrol merkezini yok etti. Bu da öngörülebilir gelecekte Hizbullah için büyük iletişim sorunlarına yol açacak. Dahası, salı günü gerçekleşen saldırıda yüzlerce Hizbullah üyesi yaralandı. Bazılarının parmaklarının ya da ellerinin koptuğu ya da geçici de olsa sahadan uzaklaşmalarına neden olan başka yaralanmalar gibi fiziksel bozukluklara sebep olduğu şüphesiz.

Yemen'deki Husiler, Irak ve Suriye'deki milisler ve İran'ın diğer vekilleri daha fazla önlem almaya başlayacaktır. Bu durum söz konusu grupların birbirleriyle iletişim kurma şekillerinde değişikliklere yol açarak koordinasyon düzeylerini doğrudan etkileyebilir ve saldırı düzenleme kabiliyetlerini engelleyebilir.