İran’da işçi grevleri yayılıyor

İran’da işçi grevleri: Tahran, doğal gaz şirketlerinden 4 bin işçiyi kovmakla tehdit ediyor

İran rejim lideri Rehber Hamaney ile yaptıkları bir görüşmede sloganlar atan işçiler (Hamaney’in web sitesi)
İran rejim lideri Rehber Hamaney ile yaptıkları bir görüşmede sloganlar atan işçiler (Hamaney’in web sitesi)
TT

İran’da işçi grevleri yayılıyor

İran rejim lideri Rehber Hamaney ile yaptıkları bir görüşmede sloganlar atan işçiler (Hamaney’in web sitesi)
İran rejim lideri Rehber Hamaney ile yaptıkları bir görüşmede sloganlar atan işçiler (Hamaney’in web sitesi)

1 Mayıs İşçi ve Emekçiler Bayramı’ndan iki gün önce, İranlı bir yetkili, ülkenin güneyindeki önemli bir enerji üretim bölgesinde aldıkları düşük ücretleri ve çalışma koşullarını protesto etmek için greve giden petrol ve doğal gaz sektöründen 4 bin işçiyi işten çıkarmakla tehdit etti.
İran'ın Pars Özel Ekonomik Enerji Bölgesi CEO'su Sehavat Esedi, bu bölgedeki petrokimya endüstrisinde ‘bir dizi mevsimlik işçinin sorunlu (çalışma) koşullarını gerekçe göstererek greve gittiğini’ duyurdu. Şarku’l Avsat’ın İran resmi haber ajansı IRNA’dan aktardığına göre, ‘yasal sürenin sona ermesinin ardından 4 bin işçinin yerine yeni işçiler alınacağını’ da sözlerine ekledi.
İran'ın birçok şehrinde petrol ve doğal gaz sektöründe faaliyet gösteren şirketlerde, kötüleşen yaşam koşulları ve düşük ücretler nedeniyle işçi grevleri yeniden başladı. İşçiler ayrıca barınma ve ulaşım şartlarının iyileştirilmesi talebinde bulundular. İran’ın İtimad gazetesi dünkü haberinde, son günlerde grevlere katılan işçi sayısının 10 bine ulaştığını belirtti.
Pars Özel Ekonomik Enerji Bölgesi, güney Buşehr eyaletinin güneydoğusunda yer alıyor ve Körfez sularındaki devasa Güney Pars sahasından petrol ve doğal gaz kaynakları çıkarmayı hedefliyor. İran'ın Katar ile paylaştığı dünyanın bilinen en büyük doğal gaz rezervi olan bu sahada yaklaşık 40 bin kişi çalışıyor.
Geçtiğimiz ekim ayında yetkililer, Güney Pars petrol ve doğal gaz sahasının bulunduğu Körfez'e bakan Buşehr eyaletinin Aseluye kentinde (güneydoğu) ücretlerinin ödenmemesini protesto eden işçileri gözaltına almışlardı.
İran rejimi lideri Rehber Ali Hamaney yaptığı bir konuşmasında, bazı işçi protestolarının ‘hükümete yardım etme’ ve ‘rejimi bilgilendirme’ açısından ‘yararlı’ olduğunu söyledi. Hamaney, işçi protestolarını ‘ücretlerin ödenmesindeki gecikmeye’, fabrikalardaki yatırımların yanlış yönetimine ve ‘işçilerin yolsuzluğa yakından şahit olmalarına’ bağladı.
İran'ın 2017'nin sonundan bu yana tanık olduğu benzeri görülmemiş halk protestolarının yanı sıra, düşük maaşları ve hayat pahalılığını kınayan öğretmenler, otobüs şoförleri ve petrol, çelik ve şeker kamışı şirketlerindeki işçiler tarafından başlatılan çeşitli grev dalgaları ülkeyi sarstı.
İşçilerle yaptığı bir görüşmede ülkedeki son grevlere değinen Hamaney, “Bu protestoların bir kısmı rejime ve hükümete yardım etmek ve rejimi bilgilendirmek içindi. Bazı durumlarda yargı organı gibi sorumlu kurumlar işin içine girince işçilerin haklı olduğunu gördüler” dedi.
Hamaney, işçileri rejime karşı çıkmaya kışkırtmakla suçladığı ‘düşmanların çabalarını’ bir kez daha gündeme getirdi. Fransız haber ajansı AFP’ye göre Hamaney “Neyse ki işçiler, kötü niyetli kişilerin protestoları ve mitingleri suistimal etmesine izin vermediler” dedi. Resmî medyanın aktardığına göre Hamaney ‘işçilerin kendileriyle düşman arasına bir sınır çizdiğini ve onların durumdan faydalanmalarına izin vermediğini’ kaydetti. Hamaney işçilerin ağzından konuşurken daha da ileri giderek “Düşmandan nefret ediyoruz ve rejimle dostuz” dedi.
Washington'un Tahran ile 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmadan çekilmesiyle 2018'den bu yana İran ekonomisi ABD yaptırımlarından, yüksek enflasyondan ve ulusal para biriminin (riyal) dolar karşısında erimesinden etkilendi.
Öte yandan Öğretmenler Sendikası Sözcüsü Muhammed Habibi'nin ailesini ziyaret eden bir grup sendika aktivistine güvenlik güçleri saldırdı. Öğretmen Sendikaları Koordinasyon Kurulu Telegram kanalından yaptığı açıklamada, güvenlik güçlerinin ziyarette bulunanları darp ettiğini ve bunun sonucunda kuruldan kadın bir üyenin kalp krizi geçirmesi üzerine hastaneye kaldırıldığını bildirdi.



Hamas, arabuluculara son ateşkes önerisini değişiklik yapmadan kabul etmeye hazır olduğunu bildirdi

Dün Gazze’de gıda yardımı almak için giderken İsrail’in üzerlerine açtığı ateşte öldürülenlerin cenazesi sırasında ağlayan Filistinli bir kadın (Reuters)
Dün Gazze’de gıda yardımı almak için giderken İsrail’in üzerlerine açtığı ateşte öldürülenlerin cenazesi sırasında ağlayan Filistinli bir kadın (Reuters)
TT

Hamas, arabuluculara son ateşkes önerisini değişiklik yapmadan kabul etmeye hazır olduğunu bildirdi

Dün Gazze’de gıda yardımı almak için giderken İsrail’in üzerlerine açtığı ateşte öldürülenlerin cenazesi sırasında ağlayan Filistinli bir kadın (Reuters)
Dün Gazze’de gıda yardımı almak için giderken İsrail’in üzerlerine açtığı ateşte öldürülenlerin cenazesi sırasında ağlayan Filistinli bir kadın (Reuters)

Mısır'ın başkenti Kahire'de ‘gergin’ olarak nitelendirilen bir atmosferde bir toplantı gerçekleşti. Bazıları bu toplantının Hamas Hareketi ile bazı Filistinli silahlı örgütler arasında ‘bariz anlaşmazlıklar’ olduğunu gösterdiğini söyledi. Zira Hamas’ın, İsrail'in Gazze Şeridi’ni işgal etme planını engelleyecek ve yaklaşık bir milyon Filistinliyi yeniden Gazze'nin güneyine göç etmeye zorlayacak bir anlaşmaya yönelik tutumu daha da değişti.

Hamas’tan ve Hamas dışındaki Filistinli kaynaklar, Şarku’l Avsat’a Halil el-Hayya'nın liderliğindeki müzakere heyetinin Mısır ve Katar'daki arabuluculara, Hamas’ın 60 günlük ateşkes önerisine geri dönmeye hazır olduğunu bildirdiğini açıkladı. Önerinin arabulucular tarafından güncellenen son versiyonunda, İsrail güçlerinin yeniden konuşlandırılacağı yerlerin belirlenmesi ve İsrailli 10 rehinenin serbest bırakılması, bu aşamanın uygulanmasının ardından nihai aşama ile ilgili müzakerelerin başlaması teklif edildi.

dy6u7
Gazze’de bir yemek dağıtım noktasından yiyecek almaya çalışan Filistinliler (AP)

Kaynaklara göre Hamas, topu İsrail'in sahasına attı ve öneriyi kabul etmek için seçeneklerini belirlemesini istedi. Hamas, hiçbir değişiklik yapmadan öneriyi kabul ettiğini açıklamıştı. Hamas’ın arabuluculara yeni tutumunu resmi olarak bildirmiş olması, çekilme konusunda yaptığı değişikliklerden ve üyeleri ile askeri kanadından Filistinli tutukluların serbest bırakılmasına ilişkin bazı konulardan ve taleplerinden geri adım attığı anlamına geliyor.

Kaynaklar, Hamas’ın bu tutumunun sebebinin Filistinli grupların baskısı nedeniyle değil, İsrail'in Gazze şehrini işgal etme ve sakinlerini yeniden yerinden etme planını durdurma gerekliliğini hissetmesi nedeniyle aldığını belirtiyor. Bu plan, Gazze şehrinin ve kuzeyinin İsrail'in tam kontrolü altına girmesini, yani sonunda şehrin tamamen boşaltılmasını ve belki de İsrail'in aşırı sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich'in açıkladığı yeni planlar kapsamında Gazze ve Batı Şeria'yı kapsayan geniş bir İsrail planı çerçevesinde yeniden yerleşim yerleri inşa edileceği anlamına geliyor.

dfgthy
Gazze şehrindeki yemek dağıtım noktasından sıcak yemek almaya çalışan Filistinli bir kız çocuğu (AP)

Kaynaklara göre Türkiye, Katar ve Mısır'ın ABD'ye müzakere heyetinin yeni tutumunu bildirdiğini ve buna bağlı olarak müzakerelerin yeniden başlatılması için baskı yapma yönünde bir hareketlilik olduğunu belirtiyor. İkinci aşamada da kapsamlı bir anlaşma ile savaşın tamamen durdurulması hedefleniyor.

Özellikle İsrail ve ABD, tüm rehinelerin serbest bırakılması, Hamas’ın ve diğer Filistinli silahlı örgütlerin silahsızlandırılması, Hamas'ın savaşın ertesi günü siyasi sahneden çıkarılması ve Gazze'yi yönetmek için alternatif bir güç aranması gibi maddelerin olduğu yeni bir plan üzerinde anlaşmışken İsrail'in Hamas'ın yeni tutumuna nasıl tepki vereceği bilinmiyor.

İsrail televizyon kanalı Kanal 12, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'ya, Hamas'ın derhal kısmi bir anlaşmaya varmaya hazır olduğunu gösteren resmi bir belge sunulduğunu bildirdi. Kanal 12, güvenlik teşkilatlarının yetkililerinin ve hükümetindeki bazı kesimlerin, rehinelerin hayatlarını etkileyebilecek daha fazla askeri plan yapma olasılığına karşı bu seçeneği desteklediklerini de aktardı.

Belgeye göre Hamas üç hafta önce müzakerelerin çökmesine neden olan tutumunu değiştirdi. Güvenlik teşkilatlarının başındaki isimler, Hamas’ın son teklifle ilgili tutumunu değiştirmesiyle ortaya çıkan yeni fırsatın değerlendirilmesi gerektiğini vurguladılar.

hyu7
Gazze’ye havadan yapılan gıda yardımları (DPA)

İsrail gazetesi Yedioth Ahronoth, arabulucuların İsrail'e Hamas'ın şu an kısmi bir anlaşmaya hazır olduğu mesajını ilettiğini ve Tel Aviv'i son zamanlarda çöken müzakerelere yeniden dönmeye çağırdığını bildirdi. Hamas’ın tutumundaki değişiklik göz önüne alındığında İsrail içinde farklı görüşler olduğunu belirten Gazeteye göre bir tarafta Hamas’ın Gazze'yi işgal planını durdurmaya çalıştığını ve bunun siyasi bir manevra olduğunu diğer tarafta İsrail'in kısmi bir anlaşma için müzakereleri ertelememesi gerektiğini, bunun 10 kaçırılan kişinin serbest bırakılmasına ve olağanüstü koşullara maruz kalmadan kurtarılmasına yol açabileceğini ve hayatlarının fiilen tehlikede olduğunu düşünenler de var.

İsrail Ulusal Güvenlik Konseyi Başkanı Tzachi Hanegbi ve aralarında MOSSAD Başkanı David Barnea’nın da bulunduğu güvenlik teşkilatlarının liderleri, kısmi anlaşma fikrini desteklerken İsrail’in müzakere heyeti başkanı ve Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer ise bu fikre karşı çıkıyor. Dermer’in görevinden istifa edebileceğine dair haberler basında yer aldı.

İsrail'deki tahminlere göre Hamas kısmi bir anlaşma için müzakerelere hazırsa, bu konuda kararı İsrail'in Güvenlik İşleri İçin Küçültülmüş Bakanlar Kurulu (KABİNET) verecek.

Sahadaki son durum

İsrail'in Gazze Şeridi’ne yönelik karadan ve havadan askeri operasyonları devam ederken, kara kuvvetleri Gazze şehrinin güneyindeki Zeytun ve Sabra mahallelerinin bazı bölgelerinde daha fazla ilerleme kaydetti. Bu bölgelerdeki evlerin ve binaların yıkılmasına devam edilirken, Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus’un merkezi, güneyi ve kuzeyi de aynı şekilde hedef alındı.

dfrgthy
Gazze şehrinde İsrail'in bombardımanına maruz kalan ve yerinden edilmiş kişilerin kaldığı bir okulu inceleyen Filistinliler (Reuters)

İsrail, Zeytun ve Sabra mahallelerinde gizli bir operasyon başlattı. Birkaç gün sonra cuma akşamı resmi olarak operasyonun başladığını duyurdu. Bu operasyon, Gazze şehrini işgal etmek ve onu Gazze Şeridi'nin orta ve güney bölgelerinden ayırmak amacıyla başlatılmış gibi görünüyor.

Cumartesi şafak vakti ile öğleden sonra saatleri arasında, Han Yunus ve Gazze şehrinde yerinden edilmiş kişilerin çadırlarını da hedef alan bir dizi hava saldırısında en az 20 Filistinli öldürüldü. Gazze Şeridi'nin kuzey ve orta kesimlerinde ise yardım bekleyen yaklaşık 9 kişi öldürüldü.

Öte yandan gazeteci Merve Muslim’in ve onunla birlikte öldürülen 5 kardeşinin cesetleri et-Tuffah mahallesindeki evlerinin İsrail tarafından bombalanmasından 44 gün sonra enkazdan çıkarıldı.

Gazze Şeridi’ndeki insani durum ise her geçen gün daha da kötüleşiyor. Bölgeye gelen insani yardımların yağmalanmaya devam etmesi ve bu yardımların güvenli bir şekilde dağıtılmaması nedeniyle durum giderek zorlaşıyor.

Diğer taraftan Gazze’deki Sağlık Bakanlığı'nın verilerine göre son 24 saat içinde açlık ve yetersiz beslenme nedeniyle biri çocuk 11 kişi daha hayatını kaybetti, Böylece Gazze Şeridi’nde açlık ve yetersiz beslenme nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 108’i çocuk olmak üzere 251'e yükseldi.