Bir İngiliz hükümdarının taç giyme töreninde şarkı söyleyecek ilk Afrikalı: Pretty Yende

Pretty Yende (Getty Images)
Pretty Yende (Getty Images)
TT

Bir İngiliz hükümdarının taç giyme töreninde şarkı söyleyecek ilk Afrikalı: Pretty Yende

Pretty Yende (Getty Images)
Pretty Yende (Getty Images)

Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığı habere göre Pretty Yende, uluslararası opera sahnelerinde yer aldıktan sonra 3. Charles'ın taç giyme töreni sırasında dünyanın dört bir yanından gelen milyonlarca insanın önünde şarkı söyleyecek.
38 yaşındaki şarkıcı, bir İngiliz hükümdarının taç giyme töreni sırasında Westminster Abbey'de solo şarkı söyleyen ilk Afrikalı olacağını söylüyor. Kral Charles’ın bizzat davet ettiği Yende, “Kendimi çok gururlu hissediyorum çünkü bu daha önce hiç olmamıştı. Sonraki nesiller İngiliz Kraliyet ailesi hakkında bir şeyler okuyacak ve orada Afrikalı bir kızın adının da yazılı olduğunu göreceksiniz” dedi.
1985'te Güney Afrika'nın doğusundaki bir kasabada ırkçılığın en yoğun yaşandığı dönemde doğan Yende, kiliseye giderken geleneksel Zulu şarkıları ve koroyla birlikte gospel müziği söylüyordu.
Ancak bir British Airways reklamında Leo Dulip'in opera eseri ‘Flower Duet’i duyması hayatını değiştirdi.
Yende, operanın ‘insanlığa bir armağan olduğunu ve bunda ilahi bir yan bulunduğunu’ ifade ederek, performansının daha fazla insanı operaya teşvik etmesini umduğunu da sözlerine ekledi.
Bazı eleştirmenler, İngiltere'nin sömürgeci geçmişini protesto etmek için taç giyme törenini boykot etmesi çağrısında bulundu ancak bu Yende’nin sahne tarzına uymuyor.
“Elime geçen her fırsatı, yeteneğimle uzlaşmak, iyileşmek, sevmek, neşe vermek, umut etmek ve gelecek için hayaller kurmak için bir fırsat olarak görüyorum” diyen Yende “Geçmişi değiştiremeyiz ama her nesil küçük bir eylemle yarın için umut verebilir” diyor.
İngiliz besteci Sarah Clas'ın ‘Kutsal Ateş’ adlı yeni eserini seslendirecek olan Yende, on yıldır dünyanın en prestijli opera sahnelerinde gösteriler düzenliyor.
Bir klasik müzik hayranı olan 3.Charles, bir yıl önce henüz Galler Prensi iken onu Windsor Kalesi'nde konser verirken izlemişti.
Yende, “Bu bir hayalin gerçekleşmesi, bu yeteneğe sahip olduğumu keşfettiğimde, yeteneğimi mümkün olduğunca çok insanla paylaşmak istedim" diyor.
Sosyal medyayı aktif olarak kullanan şarkıcı, büyük gün için heyecanlı olduğunu söylüyor ve ekliyor:
“Saatleri sayıyorum. Hazırlıklar iyi gidiyor ve büyük gün için sabırsızlanıyorum. Hayatımın bir daha asla eskisi gibi olmayacağını biliyorum.”



Amazon Nehir yunuslarının tuhaf idrar yapma şekli bilim insanlarını şaşkına çevirdi

Fotoğraf: (Wikimedia Commons)
Fotoğraf: (Wikimedia Commons)
TT

Amazon Nehir yunuslarının tuhaf idrar yapma şekli bilim insanlarını şaşkına çevirdi

Fotoğraf: (Wikimedia Commons)
Fotoğraf: (Wikimedia Commons)

Bilim insanları, Amazon nehir yunuslarının idrarını yaparken sergilediği yeni ve tuhaf davranış karşısında şaşkına döndü. Hayvan, idrarını yaparken göbeğini yukarı doğru çeviriyor ve bir başka erkek, burnuyla "aktif bir şekilde" idrar akışını takip ediyor.

Genellikle boto diye bilinen bu enteresan yunus, kuzeni şişe burunlu yunustan çok daha az utangaç ve sık sık eğlenceli hareketler sergiliyor.

Önceki çalışmalar botonun diğer yunus türlerine göre yabancı nesnelerden daha az korktuğunu, balıkçıların küreklerini tuttuğunu ve sopalar, kil, kayalar, kütükler ve kaplumbağalarla oynadığını gösteriyor.

Kanadalı biyologlar, botoların idrar yapmayla ilgili düzinelerce "tuhaf davranış" örneğini belgeledi. 

Çalışmamız, havadan idrar yapmanın deniz memelilerinde nadiren görülen ya da nadiren gözlemlenen bir davranış olmasına rağmen, botolarda nispeten yaygın olduğunu gösteriyor.

Araştırmacılar yunusların neden bu davranışı sergilediğinden emin değil ancak eş seçimine katkı sağlamak adına kokuyla işaret bırakma hareketiyle ilgili olabileceğinden şüpheleniyorlar.

Yeni çalışmanın ortak yazarı Claryana Araújo-Wan, New Scientist'e yaptığı açıklamada, "Daha önce hiç görmediğimiz bir şey olduğu için gerçekten şoke olduk" dedi.
 

zxscdfrgt
Amazon yunusunun havadan idrar yapma​sı (Claryana Araújo-Wang)​​​​​​

Botoların 2014'le 2018 arasında gerçekleştirdiği 36 "havadan idrar yapma" vakasını belgeleyen çalışmada, davranışın seyri, süresi ve sosyal bağlamı kaydedildi.

Belgelenen vakaların üçte ikisinde alıcı yunuslar var. Behavioural Processes adlı hakemli dergide yayımlanan çalışmada, "Havadan idrar yapma, bir botonun yavaşça sırt üstü pozisyona geçmesi, penisini suyun üzerine çıkarması ve idrarını havaya bir akış halinde püskürtmesiyle başlıyor" ifadeleri kullanılıyor. 

'Alıcı' bir erkek ortamda bulunduğunda ya rostrumuyla (yunusların burun çıkıntısı -çn.) idrar akışına yaklaşıyor, bazen onu takip ediyor ya da akışın suyla temas ettiği yerde kalıyor.

Bu olayların çoğu yaklaşık 10 saniye sürüyor ve idrar yapanlarla alıcı hayvanlar erkek oluyor. Çalışmada, yunusun burnundaki kılların idrar akışlarını tespit eden bir kimyasal sensör görevi görüyor olabileceği teorisi öne sürülüyor.

Bu tuhaf davranış bir iletişim kurma biçimi olabilir.

Araştırmada, "Genellikle diğer erkeklerin varlığında gerçekleşen havadan idrar yapma, fizyolojik atık giderme ihtiyacının ötesinde sosyal veya iletişimsel işlevlere hizmet ediyor" deniyor.

Karada yaşayan memeliler, bölgelerini işaretlemek, hakimiyet kurmak ve fiziksel durumlarını ilan etmek için idrar kullanmalarıyla bilinse de bu tür davranışları su ortamında gözlemlemek çok daha zor.

Dişli balinalar, dişsiz balinalar ve yunuslar gibi deniz memelilerinde koku alma duyusuna katkı sağlayacak vücut yapıları da olmadığından veya büyük ölçüde küçüldüğünden, idrarın kimyasal iletişim için kullanılması genellikle beklenmiyor.

Ancak son çalışmalar, yunusların hem havada hem de sudaki idrar ve dışkı bileşenleri gibi koku ve salgıları tespit edebildiğini gösteriyor.

Araştırmacılar, botonun dokunma unsurlarını "dokunsal" bir duyuda birleştiren "kısmi" bir koku kullandığından ve bunun koklamaktan ziyade hissedilerek türün diğer üyelerinin fizyolojik durumunu değerlendirmeyi sağladığından şüpheleniyor.

Bu hipotezi test etmek için daha fazla çalışma yapılmasını umuyorlar.

Yeni çalışmada, "Sinyallerin alınıp verildiği davranışsal bağlamı anlamak, aktarılan bilgiyi bağlamsallaştırmaya ve potansiyel işlevini aydınlatmaya katkı sağlar" diye yazıyorlar.

Independent Türkçe