Analistler: Körfez, Doğu ve Batı arasında merkeze dönüştü

Suudi Arabistan Enformasyon Bakanı Selman Dusari medya merkezini denetledi.

Analistler: Körfez, Doğu ve Batı arasında merkeze dönüştü
TT

Analistler: Körfez, Doğu ve Batı arasında merkeze dönüştü

Analistler: Körfez, Doğu ve Batı arasında merkeze dönüştü

Suudi Arabistan Enformasyon Bakanı Selman Dusari, Cidde'de 100'ü aşkın yerli ve yabancı medya çalışanının katılımıyla düzenlenen organizasyonda Körfez ve Orta Asya Zirvesi Medya Merkezi’nde incelemelerde bulundu.

Bakan, yaklaşık 12 stüdyo, prodüksiyon merkezi ve muhabirlerin kullanımına yönelik teknik ve lojistik ekipmanların yanı sıra Suudi Arabistan Radyo ve Televizyon Kurumu tarafından sağlanan çeşitli imkanlarla donatılan medya merkezini ziyaret etti.

Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) Sekreterliği'nin medya kanadı için özel bir platform kuruldu. Platformun amacının tüm medya kuruluşlarındaki medya uzmanlarının kariyerleri boyunca Körfez’in en önde gelen kanallarını inceleyebilmesi ve ortak Körfez eyleminin başarılarını belgeleyen en son medya yayınlarını görmelerini sağlamak olduğu belirtildi.

(foto altı) Körfez ve Orta Asya Zirvesi sırasında medya merkezi içinde bulunan medya mensupları (Şarku’l Avsat)
Körfez ve Orta Asya Zirvesi sırasında medya merkezi içinde bulunan medya mensupları (Şarku’l Avsat)

Sekretarya, uzman ekibi aracılığıyla KİK’in sağlam bağlantısını sembolize edecek şekilde “Körfezimiz Birdir” sloganı altında, medya platformunun kurucu devletlerinin renklerinden hareketle kanalın tasarımını yapmaya çalıştı.

Medya merkezindeki uzmanlar, siyasi analistler aracılığıyla bilgi aktarımı konusunda büyük bir harekete tanıklık etti. Suudi Arabistan ve diğer Körfez ülkelerinin Orta Asya ile yürüttüğü bu zirveden tahmin edildiği üzere birtakım anlaşmalar yapılmasının beklendiği de aktarıldı.

Bu bağlamda Kuveytli uzman ve Siyaset Bilimci Prof. Dr. Ayed el-Muna, Şarkul Avsat’a şunları söyledi: “Körfez ve Orta Asya Zirvesi, Suudi Arabistan'ın bir bütün olarak Körfez bölgesinin yararına, diğer ülkelerle geniş ölçekte yeni resmi bağlantılar ve ilişkiler kurmak için attığı harika girişimlerden biridir.”

(foto altı) Körfez ve Orta Asya Zirvesi için hazırlanan medya merkezinin bir bölümü (Şarku’l Avsat)
Körfez ve Orta Asya Zirvesi için hazırlanan medya merkezinin bir bölümü (Şarku’l Avsat)

El-Muna sözlerini şöyle sürdürdü: “Bugün burada 1991'den sonra Sovyetler Birliği kisvesinden çıkan ve kendilerini geliştirmeye talip, tarımsal ve endüstriyel anlamda çok büyük kabiliyetlere sahip olan ve bunlara yatırım yapmak isteyen beş ülke bulunuyor. Bu ülkelerle takas edebileceğimiz özelliklerimiz var ve mutlaka ortak faydalar ortaya çıkacaktır.”

El-Muna, “Bu ülkeler öyle çok büyük değiller. Öyle ki yüz ölçümleri toplamda 4 milyon kilometrekaredir. Ancak bu devletler aslında servet sahibi devletlerdir. Onlarla iş yapmaya ve kendilerine sunulan fırsatlardan da yararlanmaya talipler” dedi.

El-Muna, “İster hizmetlerde, ister teknolojide veya gıda maddelerinde olsun, Batı ülkeleriyle olan ilişkilerimizde olduğu gibi tek bir kaynağa veya belirli bir tarafa güvenmemenin bir yolu olduğunu düşünüyorum. Dostların sayısının artmasıyla gelirler çoğalır ve tek bir tarafa dayanma arzusu ortadan kalkar” ifadelerini kullandı.

El-Muna, Körfez’in dünyanın merkezi ve arabulucusu haline geldiğine dikkat çekerek, bu durumun aynı zamanda bölgemizi dünyada söz sahibi olmaya talip kılan Suudi Arabistan'ın harika genç zihniyetinin de bir sonucu olduğunu vurguladı.

El-Muna, zirvenin şahit olacağı anlaşma ve mutabakat muhtırası ile ilgili olarak şu ifadeleri kullandı: “İmzalamaktan daha önemlisi, üzerinde anlaşma sağlanan hususları uygulama arzusunun olmasıdır. Öyle düşünüyorum ki bölgemizle ilişki içerisinde olanlar uygulamaya hevesliler. Çünkü dünya üzerinde bizim bir ağırlığımız ve Suudi Arabistan'ın uluslararası bir konumu ve önemi var. Dünyanın her tarafından elçilerin Suudi Arabistan’a gelmesi de bunu gösteriyor. Dün Türkiye Cumhurbaşkanı, daha öncesinde Japonya Cumhurbaşkanı ve bunların dışındakiler örnek olarak verilebilir. Bugün bu bölge dünyanın önemli gördüğü bir noktadır. Dolayısıyla herkesin ilgi göstermesinin garipsenecek bir tarafı yok.”

El-Muna, “Bugün diğer devletler Körfez ile yakın ilişkiler kurmak istiyorlar. Böylece bizim zenginliğimizden yararlanmak istiyorlar. Biz de onların sahip olduğu insan gücü ve uzmanlıktan yararlanıyoruz. Şahsen 2030 Vizyonu ve diğer Körfez vizyonları aracılığıyla sürdürülen bu amansız çabayla, bu bölgenin sadece Arap dünyasında değil, Ortadoğu'da da en büyük ağırlığa sahip olması gerektiğine inanıyorum” dedi.

(foto altı) Cidde'deki Körfez ve Orta Asya Zirvesi’ni izlemeye ayrılan medya merkezindeki prodüksiyon odasının bir kısmı (Şarku’l Avsat)
Cidde'deki Körfez ve Orta Asya Zirvesi’ni izlemeye ayrılan medya merkezindeki prodüksiyon odasının bir kısmı (Şarku’l Avsat)

“Orta Asya’da bulunan süper güçlerin onlara el uzatma mücadelesi verdiğine, ancak KİK ülkelerinin birçok seçici özelliği olduğuna” dikkat çeken el-Muna, “KİK ülkeleri dini yönden birbiriyle bağlantılıdır. Biz, karışmak için ilişki kuranlar gibi değiliz. Biz ilişki kurarız ancak karşı tarafın iç işlerine burnumuzu sokmayız. İç işlerini diğer ülkelere bırakarak sadece ortak menfaatler için ilişki kurarız. Bu da bizden başkasında olmayan bir şeydir. Bizim asıl amacımız faydaların dolaşıma sokulması olduğu için herhangi bir şey şart koşmadan diğerlerinin liderine ve değerlerine saygı gösteririz” ifadelerini kullandı.

Siyasi danışman ve analist Dr. İsa el-Amiri, Suudi Arabistan'ın KİK ülkelerinin liderleriyle görüşerek Körfez toplumunun ve ülkelerin ilerlemesi için onlarla istişare edip petrole tamamen bağımlı olmamakla ilgili söylediklerinin yanı sıra Veliaht Prens Muhammed bin Selman'ın 2030 Vizyonu aracılığıyla her zaman ve sonsuza dek dünyanın gözünü kamaştırdığını söyledi. El-Amiri, “Petrol yerin altından çıkabileceği gibi yıllar içinde bitebilir de. Bu nedenle gelir kaynaklarını çeşitlendirmek önemlidir. Bugün bu beş ülkenin (C5) birikimleri ve doğal kaynakları var, ancak fonları azalıyor” dedi.

El-Amiri, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bugün, Suudi Arabistan’ın Körfez kardeşleri hakkında üstlendiği rol, doğalgaz, hayvansal zenginlik gibi doğal kaynaklardan istifade ederek gelir kaynaklarını çeşitlendirmek, diğer körfez devletleriyle ekonomi, entegrasyon ve istişare köprüleri kurarak onlara katkıda bulunmaktır.”

Bu beş ülkenin Rusya'dan ayrılarak bağımsız hale geldiğini, fakat göz önüne çıkan zenginliklerinin bir kısmının dünyanın birçok ülkesini ve süper güçlerini bu ülkelere çektiğini ifade eden el-Amiri, “Suudi Arabistan'ın liderliği ve KİK ülkeleri ile farklı yollardan birtakım anlaşmalar yapılması Orta Asya ülkeleriyle buluşmanın başladığına işaret ediyor” dedi.



Suudi Arabistan Savunma Bakanı Tahran'ı ziyaret ederek Pezeşkiyan ve Bakıri ile görüştü

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a gelişinde İranlı yetkililer tarafından resmî törenle karşılandı. (AP)
Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a gelişinde İranlı yetkililer tarafından resmî törenle karşılandı. (AP)
TT

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Tahran'ı ziyaret ederek Pezeşkiyan ve Bakıri ile görüştü

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a gelişinde İranlı yetkililer tarafından resmî törenle karşılandı. (AP)
Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a gelişinde İranlı yetkililer tarafından resmî törenle karşılandı. (AP)

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, İran'a gerçekleştirdiği resmi ziyaret kapsamında dün Tahran'da İran Dini Lideri Ali Hamaney ve Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile bir araya geldi.

Prens Halid bin Selman, X platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda, Hamaney ile görüştüğünü ve kendisine İki Kutsal Caminin Hizmetkârı Kral Selman bin Abdulaziz'in yazılı bir mesajını ilettiğini belirterek, Dini Lider’le ortak ilgi alanlarına giren konuları ele aldıklarını ve iki ülke arasındaki ikili ilişkileri gözden geçirdiklerini söyledi.

Şarku’l Avsat’ın Tesnim haber ajansından aktardığına göre Hamaney görüşme sırasında “Suudi Arabistan ile ilişkiler her iki ülke için de faydalı… Birbirimizi tamamlayabiliriz” ifadelerini kullandı.

Tesnim, Hamaney ile yapılan görüşmeye İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri'nin de katıldığını belirtti.

Prens Halid bin Selman, dün Tahran'a varışında Bakıri ile bir araya geldi. İran haber ajansları Bakıri'nin Pekin Anlaşması'nın imzalanmasından beri Suudi Arabistan ile ilişkilerin artarak geliştiğini söylediğini aktardı. Bakıri, Tahran ve Riyad'ın bölgesel güvenliğin sağlanmasında önemli bir rol oynayabileceğini ve ülkesinin Suudi Arabistan ile savunma ilişkilerini geliştirmeye hazır olduğunu ifade etti. Tesnim'e göre Bakıri, “İran, Suudi Arabistan'ın Gazze Şeridi ve Filistin konusundaki tutumunu takdir ediyor” dedi.

Ziyareti değerlendiren siyasi çevrelere göre Prens Halid bin Selman'ın ziyareti, her iki ülkeyi de ilgilendiren boyutları olan bölgesel ve uluslararası gelişmelerin ortasında gerçekleşiyor.

Suudi Arabistan Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Prens Halid bin Selman'ın resmi bir ziyaret için İran’a geldiği ve bu ziyaret sırasında iki ülke arasındaki ikili ilişkiler ve ortak ilgi alanlarına giren konuların ele alınacağı bir dizi görüşme gerçekleştireceği belirtildi.

Suudi siyasi analist Abdullatif el-Melhem, Suudi Arabistan Savunma Bakanı’nın İran ziyaretinin, Suudi yönetiminin Pekin Anlaşması’na bağlılık çerçevesinde iki ülke arasındaki ilişkileri güçlendirme ve geliştirme, ortak çıkarlarını gerçekleştirmek ve iki ülke arasındaki ikili ilişkilerin pekiştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla Riyad ile Tahran arasındaki koordinasyon ve iş birliği düzeyini yükseltme isteğini yansıttığını düşünüyor.

 Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün Tahran'da İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile bir araya geldi. (EPA)Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün Tahran'da İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile bir araya geldi. (EPA)

Şarku’l Avsat'a konuşan el-Melhem, Suudi liderliğinin bölgede barış ve refahı sağlamaya çalıştığını, bölgeyi çatışmalar evresinden istikrar ve güvenlik evresine taşımayı hedeflediğini ve bölge halklarının daha iyi bir refah, zenginlik ve ekonomik entegrasyon geleceğine yönelik özlemlerini gerçekleştirmeye odaklandığını söyledi. Suudi Arabistan ve İran arasındaki ikili ilişkilerin gelişmesinin, Suudi Arabistan Veliaht Prensi'nin ‘bölgede barış, güvenlik, istikrar ve refahın sağlanması ve halkların özlemlerinin gerçekleştirilmesi’ için yürüttüğü çabaların meyvelerinden biri olduğunu belirtti. Ziyaretin Suudi Arabistan'ın uluslararası ve bölgesel taraflarla iş birliği ve eşgüdüm içerisinde bölgenin güvenlik ve istikrarını arttırmaya yönelik devam eden diplomatik çabalarının bir parçası olması bekleniyor.

Bir dizi toplantı

Ziyaret, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman ile bölgedeki gelişmeleri ele aldıkları ve ortak ilgi alanlarına giren bir dizi konuyu gözden geçirdikleri bir telefon görüşmesi gerçekleştirmesinden iki haftadan kısa bir süre sonra gerçekleşti. İkili istişarelerin yanı sıra Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı pazartesi günü İranlı mevkidaşıyla yaptığı telefon görüşmesinde bölgedeki gelişmeleri ve bu konuda sarf edilen çabaları ele aldı.

Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman ve İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Arif'in Kasım 2024'te İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) – Arap Birliği Zirvesi kapsamında gerçekleştirdikleri görüşmeden (SPA)Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman ve İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Arif'in Kasım 2024'te İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) – Arap Birliği Zirvesi kapsamında gerçekleştirdikleri görüşmeden (SPA)

Suudi Arabistan Savunma Bakanı'nın Tahran ziyareti kapsamında bölgedeki son gelişmelerin ele alınması ve bölgesel ve uluslararası gelişmeler hakkında görüş alışverişinde bulunulması bekleniyor. Söz konusu ziyaret öncesinde bir dizi gelişme yaşandı. ABD-İran görüşmelerinin ilk turu geçtiğimiz cumartesi günü Umman'ın başkenti Maskat'ta gerçekleştirilirken, Suudi Arabistan ve ABD tarafları geçtiğimiz hafta beş istasyonda bir dizi siyasi ve güvenlik istişaresinde bulundu.

Ziyaret, 1979'dan bu yana bir Suudi savunma bakanının İran'a yaptığı ikinci ziyaret olması bakımından tarihi bir önem taşıyor.

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, Pekin Anlaşması ve 10 Mart'ta Çin'in himayesinde iki ülke arasındaki tarihi uzlaşma ve ilişkilerin yeniden başladığının duyurulmasının ardından İran'ı ziyaret eden en önde gelen Suudi yetkililerden biri.

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün Tahran'da İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüştü. (AP)Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün Tahran'da İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüştü. (AP)

Pekin Anlaşması’nın ardından iki ülkeden bir dizi üst düzey yetkili karşılıklı ziyaretlerde bulundu. Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan Haziran 2023'te Tahran'a ilk ziyaretini gerçekleştirdi. Bu ziyaret sırasında ‘iki ülke arasındaki ilişkilerin normal olduğunu ve iki ülkenin İslam kardeşliği ve iyi komşuluk bağlarıyla birleşmiş, bölgenin önemli ülkeleri olduğunu’ vurgulayan Prens Faysal bin Ferhan, “Bu ilişkiler bağımsızlık ve egemenliğe tam ve karşılıklı saygı, içişlerine karışmama, uluslararası hukuk ilkeleri, Birleşmiş Milletler Şartı ve İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Şartı gibi açık bir temele dayanmaktadır” dedi.

Pekin'deki anlaşmanın ardından bir dizi İranlı yetkili benzer şekilde Suudi Arabistan'ı ziyaret etti. Bu isimler arasında eski Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Ali Bakıri Kani ve şimdiki Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi'nin yanı sıra Kasım 2023'teki İİT-Arap Birliği Zirvesi'ne katılmak üzere eski İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve 2024 İİT-Arap Birliği Zirvesi'ne katılmak üzere Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Arif yer alıyordu.

Pekin Anlaşması taahhütleri

Pekin Anlaşması'nı takip etmek üzere kurulan Suudi Arabistan-Çin-İran Üçlü Ortak Komitesi, ilki Aralık 2023'te Çin'in başkenti Pekin'de, diğeri ise Kasım 2024'te Riyad'da olmak üzere iki toplantı gerçekleştirdi. Bu toplantılarda iki ülke, Pekin Anlaşması'nı tüm maddeleriyle uygulama kararlılıklarını ve Birleşmiş Milletler Şartı, İİT Şartı ve devletlerin egemenliği, bağımsızlığı ve güvenliğine saygı da dâhil olmak üzere uluslararası hukuka bağlı kalarak ülkeleri arasında iyi komşuluk ilişkilerini geliştirme çabalarını sürdürdüklerini vurgularken, Çin de Suudi Arabistan ve İran'ın Pekin Anlaşması'nı geliştirme yönünde attıkları adımları desteklemeye ve teşvik etmeye devam etmeye hazır olduğunu ve Pekin Anlaşması'nın tümüyle uygulanması konusundaki kararlılığını açıkladı.

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Mecid Taht Revançi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, İran ve Suudi Arabistan'ın büyüyen ve istikrarlı bir bölgede barış ve huzuru tesis etme niyetinde olduğunu, bunun da ‘mevcut tehditlerin üstesinden gelmeyi amaçlayan ikili ve bölgesel iş birliğinin sürdürülmesini ve geliştirilmesini’ gerektirdiğini belirtti. “İran-Suudi Arabistan eylemleri kalkınma, barış, bölgesel ve uluslararası güvenlik çerçevesinde ikili ve çok taraflı uluslararası iş birliğinin başarılı bir modelini taçlandırmaktadır” diyen Revançi, iki tarafın tarihi ve kültürel bağlar ve iyi komşuluk ilkesi temelinde çeşitli siyasi, güvenlik, ekonomik, ticari ve konsolosluk alanlarında iş birliğini geliştirmeye devam ettiğini bildirdi.