Suudi Arabistan'la İsrail arasında diplomatik ilişkilerin kurulması için yapılan görüşmeler ABD arabuluculuğunda devam ediyor.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jack Sullivan son üç ayda ikinci kez Suudi Arabistan'ı ziyaret ederken, New York Times gazetesi ABD'li yetkililerin Ortadoğu'daki siyasi durumu yeniden şekillendirmek için bölgenin iki büyük gücü arasında bir anlaşmaya zemin hazırlamaya çalıştığını yazdı.
İsrail'le normalleşme için Suudi Arabistan'ın çok ciddi talepleri olduğunu belirten gazete bunlardan birinin ABD'yle NATO benzeri bir ortaklık kurulması olduğunu yazdı.
İddiaya göre ABD'yle karşılıklı güvenlik anlaşması imzalanmasını isteyen Suudi yetkililer, bu anlaşmanın NATO'nun 5. maddesine benzer bir içerikte olmasını ve taraflardan birinin saldırıya uğraması durumunda diğerinin de uğramış sayılmasını talep ediyor.
Suudi Arabistan'ın bu talebi uzun süredir Amerikan siyasetinde bir tabu olarak görülüyor.
Riyad'ın bunun yanı sıra ülkede sivil bir nükleer program geliştirerek kendi uranyumunu zenginleştirme talebinde bulunduğu belirtildi. İsrail ve ABD'nin bu talebe de bölgede nükleer silahlanma yarışının önünü açacağı gerekçesiyle sıcak bakmadığı biliniyor.
Kral Selman müzakerelere müdahale etti
New York Times'a konuşan bir İsrail Savunma Bakanlığı yetkilisi ilk etapta İsrail'in Filistinlilere yönelik vereceği bir tavizin müzakerelerde yer almadığını ancak daha sonra Kral Selman'ın müdahale ettiğini söyledi.
İddiaya göre yönetimi büyük ölçüde oğlu Muhammed bin Selman'a bırakan Kral Selman, İsrail'le yapılacak bir normalleşme anlaşmasının İsrail'in Filistinlilere karşı atacağı net adımları da içermesini şart koştu.
Haberde İsrail Başbakanı Netanyahu'nun Batı Şeria'yı ilhak etmeme sözünün Riyad tarafından yeterli görülmediği ve bunun yerine sahada somut adımlar atılmasının istendiği belirtildi.
İsrailli yetkililer, kendilerinin görüşmelere taraf olmadığını vurguladı. Ancak Amerikan tarafının İsrail'e görüşmeler konusunda tam şeffaflık ve düzenli bilgilendirme vadettiği biliniyor.
ABD yönetimi Netanyahu hükümetinden emin değil
Biden yönetiminin görüşmelerde elde edilen ilerlemeden dolayı "ihtiyatlı bir iyimserlik" içinde olduğu belirtilirken, İsrail'deki aşırı sağ hükümetin Filistinlilere verilecek tavizleri onaylayacağından emin olmadığı kaydedildi.
Haber ABD yönetiminin böyle bir anlaşmanın gündeme gelmesi durumunda Binyamin Netanyahu hükümetinin dağılabileceğini düşündükleri belirtildi.
İsrail'le Suudi Arabistan arasında resmi diplomatik ilişkilerin tesis edilmesinin Netanyahu için büyük bir zafer olacağı düşünülüyor. İsrail lideri uzun bir süredir ülkenin 75 yıllık tarihinde düşman olarak görülen bölge ülkeleriyle ilişkileri normalleştirmek için adımlar atıyor.
İsrail yönetimi 2020'de Trump yönetiminin çabalarıyla varılan Abraham Anlaşmaları'yla birlikte, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Fas'la ilişkileri normalleştirme yoluna gitmişti.
Suudi Arabistan yönetimi o dönem anlaşmaya katılmayı reddetmişti.
Suudi Arabistan ve İsrail, İran'ın bölgedeki rolünden duydukları endişe nedeniyle bir süredir yakınlaşma sürecine girmişti.
Independent Türkçe, New York Times, Times of Israel
Mekke'de dün Hac sezonu için düzenlenen basın toplantısından (SPA)