Kral Abdulaziz cüneyhinden Aramco kuponuna: Suudi Arabistan para biriminin hikayesi

Aramco kuponu (Şarku’l Avsat)
Aramco kuponu (Şarku’l Avsat)
TT

Kral Abdulaziz cüneyhinden Aramco kuponuna: Suudi Arabistan para biriminin hikayesi

Aramco kuponu (Şarku’l Avsat)
Aramco kuponu (Şarku’l Avsat)

Kurucu Kral Abdulaziz bin Abdurrahman, 1950’de ilk ulusal para birimi için Suudi cüneyhinin basılmasını emretti. Suudi cüneyhinin çıkarılmasının, Aramco’nun kurulmasına ve İkinci Dünya Savaşına kadar uzanan koşulları bulunuyor. Ardından ise ülkede kağıt üzerinden işlemlerin başlangıcı niteliğinde Aramco kuponu çıkarıldı.

O günlerde bir çalışanın aylık maaşı 10 ratl (4,5 kilogram) ağırlığı civarındaydı. 1932’de ise Aramco, para değerindeki Aramco kuponlarını çıkardı.

Suudi Arabistan Krallığı, Standard Oil of California (SOCAL) ile petrol arama yönünde imzaladığı anlaşmada, petrol gelirlerinden payına düşenin, yalnızca altın paralarla veya benzeri Amerikan ya da Fransız altın paralarıyla ödenmesini şart koşmuştu. Ancak 1945 ve ardından gelen yıllarda İkinci Dünya Savaşı nedeniyle İngiliz para biriminde kıtlığın yaşanması, Aramco'yu zora soktu. ABD'deki Philadelphia’da basılan madeni paralar, kalite açısından İngiliz para birimine benziyordu. Petrolün değerini Suudi devletine ödemek için bu paralara Aramco kuponu adı verildi.

Suudi para uzmanı Muhammed Amir el-Harbi, Şarku'l Avsat'a verdiği demeçte, “Aramco kuponları bir dolar ve dört dolar cinsindendi. Dolaşıma sokulmayan bu para birimi, daha sonra ise eritildi. Kral Abdulaziz, 1960’de emrettiği üzere Suudi cüneyhi basıldı. Bir Aramco çalışanının aylık ücreti yaklaşık 10 ratl gümüş ağırlığındaydı. Aramco, çalışanlarının maaşlarını ödemek için ayda 60 ton gümüşü taşımak, depolamak, korumak ve hazırlamak zorundaydı. Bu, çok sayıda tezgah ve çalışanın yanı sıra, bir kamyon filosu ve kamyonları para çantalarından yükleyip boşaltacak çok sayıda çalışan ile gerçekleştiriliyordu” açıklamalarında bulundu.

O dönemde çıkarılan Aramco kuponları, birkaç yıl süreyle kağıt para olarak kullanıldı. Harbi’nin ifade ettiğine göre bu kuponlar, 1952’de Kral Abdulaziz döneminde devlet tarafından basılan ve ‘hacı makbuzları’ adı verilen kağıt para birimlerine dönüştürüldü. Hacıların yükünü hafifletmek için çıkarılan bu para birimi, tüm krallığa yayılarak para birimi olarak kullanıldı.



Birleşik Arap Emirlikleri: Port Sudan'ın kararlarını tanımıyoruz

BAE Dışişleri Bakanlığı (WAM)
BAE Dışişleri Bakanlığı (WAM)
TT

Birleşik Arap Emirlikleri: Port Sudan'ın kararlarını tanımıyoruz

BAE Dışişleri Bakanlığı (WAM)
BAE Dışişleri Bakanlığı (WAM)

Birleşik Arap Emirlikleri, sözde “Port Sudan Otoritesi”nin diplomatik ilişkileri kesme kararını reddettiğini vurgulayarak, bu otoritenin Sudan'ın meşru hükümetini temsil etmediğini ve halkının iradesini yansıtmadığını belirtti.

BAE Dışişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada, Port Sudan Güvenlik ve Savunma Konseyi'nin yaptığı açıklamanın BAE ile Sudan ve iki ülke halkları arasındaki köklü ilişkilere etkisi olmayacağını vurgulayarak, kararı Uluslararası Adalet Divanı'nın Port Sudan'ın açtığı davayı reddetmesine bir tepki olarak nitelendirdi.

Bakanlık, bu makamın açıklamalarını barış çabalarından kaçma girişimi olarak değerlendirerek, Sudan'ın askeri iktidardan bağımsız, halkın çıkarlarını ön planda tutan sivil bir yönetime ihtiyacı olduğunu vurguladı.

Ayrıca, Birleşik Arap Emirlikleri'ndeki Sudanlıların bu kararlardan etkilenmeyeceğini vurgulayarak, Birleşik Arap Emirlikleri'nin Sudan halkına desteğinin devam edeceğini ve geçmişte de on yıllar boyunca Sudan'ın yanında yer aldığını ifade etti.