Suudi Şair Harz: 2030 Vizyonu Suudi Arabistan toplumu için dönüm noktasıdır

Suudi şair ve eleştirmen Muhammed el-Harz
Suudi şair ve eleştirmen Muhammed el-Harz
TT

Suudi Şair Harz: 2030 Vizyonu Suudi Arabistan toplumu için dönüm noktasıdır

Suudi şair ve eleştirmen Muhammed el-Harz
Suudi şair ve eleştirmen Muhammed el-Harz

Abir Yunus

Suudi şair ve eleştirmen Muhammed el-Harz, eleştirel eserlerinde kültürüne ve derin vizyonuna güvenerek, kendisi için eleştirel şair olmayı seçtiği için yazarken duygularını gizlemedi. Hayatın ayrıntılarında şiir peşinde koştuğu ve tefekkür için duraklamaların ardından Suudi kültür ortamını okumaya ve bu ortamın kültürel, entelektüel ve edebi açıdan geçirmekte olduğu dönüşümleri izlemeye yönelik eleştirel kaygılarıyla tanınıyordu. Düzyazı şiirini seçti ve onu hayatı anlamanın bir hazinesi ve motivasyonu olarak gördü. “Hasarlı Anılarla Bir Gömlek”, ‘Bana Benzeyen Bir Adam’, “Tüy Kadar Hafif, Acıdan Daha Derin” ve “Gurbetin Kanını Hatırlamayan Eski Elbiseler” adlı birçok şiir kitabı yayınladı. Ayrıca “Kimlik ve Bellek - Eleştirinin Biçim ve Yollarının Çeşitliliği” ve ‘Yazının ve Bedenin Şiirselliği’ gibi birçok eleştiri kitabı yayınladı. Ayrıca Suudi Arabistan'ın içinde ve dışında birçok toplantı ve festivale katıldı.

-Neden eleştiri üzerinde çalışmayı seçtiniz?

Seçim değildi, o an eleştirel söylemi dikkate almak gerekiyordu. Bu söylem, modern metnin güzelliklerini ve şiirselliğinin çeşitli yönlerini açığa çıkarıyordu. Ayrıca, şiir, şiirsellik, metin ve dünya meselesinde insan bilimlerinin ulaştığı büyük gelişimi de açığa çıkarıyordu. Ayrıca, en azından benim için çok önemli olan bir mesele daha vardı: Modern şairlerin çoğunun tercüme ettiği dünya şairlerinin şiirleri. O dönemde çeviriyi algılama sorunu, o dönemdeki çevrilen metnin estetiğini takdir etmekte zorlanan beğeniyi gölgeliyordu.

Bahsettiğim bu gözlemlere dayanarak eleştirel çalışma motivasyonum, modern metnin şiirselliğini anlamama çok yardımcı olacağı yönündeydi. Özellikle yakın zamanda arkadaşlarımdan şiirsel deneyimler edindim. Onlarla metinleri aracılığıyla derinlemesine iletişim kurmaya acil bir ihtiyaç vardı. Ancak, yine de eleştirel akademik teorinin mekanik ve katı kalıplarına kapılmamaya dikkat ettim.

“2030 Vizyonu sonrası aşama, Suudi toplumunun yakın tarihi boyunca tanıdığı en önemli olgu ve davranışlar açısından dünyayı sarsacak bir aşama olarak tanımlanabilir.”

Benzersiz bir deneyim

-Modern dönemde, Batı'da eleştirel ekoller biliniyordu ve birçok Arap eleştirmen, Batı eleştirel ekollerinin yöntemlerini ithal etti. Eşsiz bir eleştirel deneyim yaratmak için ne gibi temeller attığınız?

Bence şair ruh hali, eleştirel deneyimimi yönetiyor. Yani, herhangi bir güzel metin karşısında duygularımı bastırmıyorum ve onunla etkileşime giriyorum ve sonra ondan yazıyorum. Yaratıcı metinleri almanın bu yöntemi profesyonel eleştirmenler tarafından bilinmiyor. İşte ikisinin arasındaki farkı gördüğüm yer burası. Elbette, ben şair-eleştirmeni savunuyorum. Bence metni içten anlamak, yorumlamak ve geliştirmek için en uygun kişidir. Öte yandan, profesyonel eleştirmen metni dışardan anlama ve yorumlamada daha yeteneklidir. Bu, şiirsel metinlerin, yazarın diğer şairlerle olan ilişkisi bağlamında kültürel, edebi ve sosyal bağlamlara göre geliştiği anlamına gelir. Bu, şairin farkında olsun veya olmasın yaptığı bir gelişimdir.

Ama bana göre şair eleştirmen bu araçlara ve bu gelişimi açıklayabilecek mantıksal dile sahiptir ve içeriden kastettiğim de budur. Profesyonel eleştirmen, işinin bir bölümünde, metinleri sosyal veya kültürel olgular olarak görecek şekilde teorinin peşinden koşma tuzağına düştüğüne -elbette bu vizyonla ilgilenen kültürel teoriler var-veya metnin sunduğu, teorinin nedenleriyle değil, metnin gerekçeleriyle bağlantılı estetiği hesaba katmadan, teorinin sınırlarını ve ufuklarını keşfetmeyle meşgul olduğuna inanıyorum. Profesyonel bir eleştirmenin çok takdir ettiğim ve çabasını saygıyla karşıladığım başka bir yönü daha var. Bu yöne, metinleri ve deneyimleri tarihsel bağlamına yerleştiren tarihçinin ruhu diyebiliriz. Bu sayede, anlama ve yorumlama için bize yeni ufuklar açılır. Konuyu uzatmamak için örnekler vermek istemiyorum.

Majalla

Eleştiri alanı

-Suudi kültür sahnesini konu alan çok sayıda eleştirel kitap yayınladıktan sonra bu sahneyi en çok farklı kılan şey nedir?

İki aşama; 2030 vizyonundan önce ve sonrası arasında fark var. İlk aşama, 30 yıldan fazla bir süreyi kapsayabilirdi. Kültür, ya şiir, öykü, roman ve basit tiyatro gibi edebiyat etkinlikleri olarak görülüyordu ve bu rolü resmî kurumlar sağlıyor ve destekliyordu. Ya da düşünce, toplum ve din gibi konulardaki etkinlikler olarak görülüyordu. Bu etkinlikler, ya bireysel çabalarla çalışan ve seminerler, medya platformları ve gazeteler aracılığıyla öne çıkan entelektüeller ve düşünürler tarafından gerçekleştiriliyordu. Ya da akademik dersler yoluyla öğrencilerine fikirlerini sunan akademisyenler tarafından gerçekleştiriliyordu. Her iki yönelimde de etkili düşünce akımlarının oluşmasına işaret eden belirtiler yoktu. Bu nedenle, bu iki yönelimden hiçbiri yönlendirici bir güce sahip değildi. Tabii ki, bu, kültürel manzarayı güçlü bir şekilde eğitim politikaları ve çıktılarıyla ilişkilendirmezsek. Bu politikalar ve çıktılar, bireyin kültürü, vatan, dünya ve öteki hakkındaki algılarını derinlemesine etkiledi.

2030 vizyonundan sonraki aşama, yakın tarihte Suudi toplumunun tanık olduğu en çarpıcı olay olarak tanımlanabilir. Vizyon stratejisi, derin ve zengin çeşitliliğe sahip miras, mirasın ve yenilikçiliğin tüm formlarında sanat, moda, tiyatro, müzik, yemek ve sinema vb. gibi daha önceden keşfedilmemiş toplumdaki güç kaynaklarını ortaya çıkardı. Bana göre en önemli özelliği, Suudi insanı hakkındaki klişeleri yıkmasıdır. Aynı zamanda, Suudi insanın dünyayla etkileşim içinde olduğu ve mümkün olduğunca katkıda bulunduğu bir görüntü yarattı.

Şiir için motivasyon

-Sizi şiir yazmaya iten şey nedir?

Geriye dönük bir tavrı ifade etme iradesi. Bu iradede birçok yön vardır, en önemlileri kaygı, kopma (tasavvufi anlamda değil) ve olağan günlük yaşam pratiğinden vazgeçmektir. Ben, bir olayı, durumu veya anlık bir tefekkürü ifade etmek için şimşek hızıyla yazan şairlerden değilim. Herkes, tıpkı diğer insanlar gibi üzüntü, sevinç, acı, yalnızlık, trajedi ve kayıp gibi duygulara maruz kalır. Her şair, psikolojik ve zihinsel hazırlığına, yeteneğine ve kültürüne göre şiirsel söylemi bu hazırlığa veya yeteneğe uygun olarak oluşturur. Ben, bu yaşam koşullarını deneyimlerken şok yaşayan şairlerden biriyim. Bu şok zaman içinde uzayabilir veya kısalabilir. Ancak, sonunda bellekte yerleştikten ve mekanizmalarıyla kazındıktan sonra metne dönüşür.

“Profesyonel eleştirmen teorinin peşinden koşma tuzağına düşer ve metinleri toplumsal ya da kültürel olgular olarak görür ya da metnin ne önerdiğine bakmaksızın teorinin sınırlarını ve ufuklarını keşfetmeyle meşgul olur.”

Düzyazı şiiri

-Dikey şiirle başlayıp düzyazı şiiriyle bitirdiniz, düzyazı şiiri size ne kazandırdı?

Şiir hakkında konuşmaktan hoşlandığım metafor, elime geçen ve ne kadar çok kilidini açmaya çalışsam da açmakta zorlandığım, içi altın ve elmasla dolu sıkıca kilitli bir sandığa benzemesidir. Şiir, yoldaki işaretler gibi, yolunu kaybetmemesi için yol gösteren hazır özelliklere sahip değildir. Bu hazine hayali olabilir ve sadece hayalde var olabilir. Ancak, şiir bana edebi araştırma ve bilgi merakı için bir yol yarattı ve metni, insanı ve dünyayı anlama çabamda güçlü bir motivasyon oldu.

- Şiir yazarken içinizdeki eleştirmeni kontrol ediyor musunuz, yoksa onu serbest mi bırakıyorsunuz?

Şair ve eleştirmen kimliğim, yazım anında içimde nerede biter, nerede başlar bilmiyorum. Kalem ve cetvelle bir çizgi çizip, işte bu iki kimlik arasındaki sınırdır demem mümkün değil. Bu konuda sadece şunu söyleyebilirim: Bakma ve yazma deneyiminin birikimi, hangisinin baskın olacağını belirler. Bu sınırlara tam olarak inanmasam da mesele nihayetinde deneyimin birikimi ve onun kendini aşma yeteneğiyle ilgilidir. Örneğin, şiirsel başlangıçlarımda, özellikle ikinci derleme ‘Tüy Kadar Hafif, Acıdan Daha Derin’de, nazı metinlerde saf şiirselliğin bazı özelliklerine rağmen, koleksiyonun atmosferi çoğunlukla anlatıya çekilen eleştirel yönelimli bir felsefi bakışa dayanıyordu. Ancak, bu tür atmosferler sonraki kitaplarımda tamamen ortadan kalktı. Eleştirel yön ve hassasiyet, şiirsel yazmaya fayda sağlamak için bütünleştirildi. Bu, dediğim gibi, deneyimin birikimine dayanmaktadır.

Majalla

-Şiir alanında ilerledikçe dille nasıl baş ediyor ve onu rahatlıkla kullanabiliyor musunuz?

Her dilin tarihsel yüklerle dolu olduğunu, her kelimenin içinde anlamlar, yorumlar ve açıklamalarla dolu bir tarih olduğunu öğrendim. Bu yüklerden kopmak ve onları şiirsel yazmanın farklı bağlamlarına yerleştirmek, beni başlangıcından beri sürrealist şiire çeken şeyler oldu. Buradan hareketle, kelimeleri anlamlarının farklı bir ufkuna yerleştirmeye çalışarak metinler yazdım. Bu, dediğim gibi dili biçimlendirmede kolaylık sağladı. Ancak, şiirsel dili dilsel bir beceri olarak görmenin yarattığı gizem, dilsel düşünme ve kültürel bellek labirentine soktu.

Ancak daha sonra dilin Heidegger'in dediği gibi ‘varoluş evi’ olmasının anlamını ve dilin, bu otoritenin gücü ne olursa olsun, hayatta varoluşumuzu sağlamamızı sağlayan otorite olduğunu anladım. Dolayısıyla şiiri yazarken dile başvurma çabam, dile dair bu derin anlayışla bağlantılıdır. Ayrıca metinde dile başvurduğunuzda, öncelikle dil de dahil olmak üzere çevrenizdeki şeylerle baş etme tarzınıza başvurursunuz. Roland Barthes "Stil sizin hayatınızdır" dememiş miydi?

Şiirin acısı

Bir röportajınızda ‘Şiir bir iç ağrıdır’ demiştiniz. Peki acı veren duyguları gizli yerlerinden kurtarıp onları şiirde açığa çıkan bir zafere yönlendiren şey nasıl acı olabilir? Şiir mi acıdır, yoksa acı mı şiir yazmanın motivasyonudur?

Her ikisi de bu acıyı farklı derecelerde güçlendirir. Bu, öncelikle ‘ağrı’ kelimesini nasıl anladığımıza ve yorumladığımıza bağlıdır. Bu kelime, bizim anlayışımızda genellikle manevi acıyı ifade eden kelime ailesine yakındır.

Doğrudur, şiirin bir işlevi, bizi ruhumuzda kökleşmiş olan psikolojik bastırılmışlıklardan ve duygulardan kurtarmaktır. Ancak, şiir, bir yandan şairin ruhundaki kırılganlığı da derinleştirebilir. Özellikle, şair psikolojik ve fiziksel yapısında ve aile yapısında kırılgansa, bu onu mutsuzluğa ve intihara götürebilir. Bu kırılganlığı yaşayan ve sonunda intihar eden birçok büyük şair örneği vardır.

Ayrıca, şiirin doğumuyla ilişkili bir tür acı vardır, tıpkı bir annenin bebeğini doğurmasıyla ilişkili olduğu gibi. Şiirin doğumunda, fiziksel ve duygusal bir acı ile karşılaştırılan mecazi bir acı ve acı vardır. Ancak, sonunda, bu acı her ikisi için de varoluşsal bir sevince dönüşür.

Majalla

- Düzyazı şiirinin yayılmasının düzyazıyı en iyi duruma getirdiğini düşünüyor musunuz?

Kesinlikle değil, şiirden farklı bir tür olarak kabul edilmese de şiirsel bir tarzda yazılmış birçok düzyazı örneği vardır. Örneğin, Halil Cibran, Orhan Mîsâr, Nizar Kabbani ve Hüseyin Merdan gibi yazarlar, düzyazılarını farklı üsluplarla geliştirdiler. Ancak, bu yazarlar şiir yazmadıklarını iddia etmediler. Dahası, düzyazı hem geleneksel hem de serbest şiirin gelişimiyle birlikte gelişti. Geleneksel şiirde, içerik daha önemli bir rol oynarken, serbest şiirde, anlam ve ritim daha önemli hale geldi. Ancak, şiirsel düzyazıyı savunan ve onun için teoriler geliştiren şairler üzerinde durduğumuzda, bu teorilerin, şiirsel düzyazı yazmaya başlayan sonraki şairler üzerindeki etkisinin, şiirin gelişimine pek yardımcı olmadığını görüyoruz. Bunun en önemli nedenlerinden biri, şairin, teoride belirtilenleri uygulamakla meşgul olmasıdır. Bu da şairin yazımdaki macerasını sınırlandırarak, şiiri daha geniş bir alana götürmesini engeller. Oysa teori, temelde yazımdaki özgürlüğü ve onu sınırlayan her türlü kısıtlamadan kurtulmayı savunur. Bununla birlikte, bu durumun, çağdaş Arap edebiyatında şiirsel düzyazı tarihinin tamamına uygulandığını söylemek mümkün değildir. Ancak, bu durum, bu edebiyatı diğer dünya edebiyatlarından ayıran dikkat çekici bir olgudur.

“Bu göstergeler, kültür sahnemizin sadece ulusal düzeydeki aydınlara, yazarlara ve düşünürlere değil, Arap dünyası düzeyinde de geniş ufuklar açacağı konusunda bizi iyimser kılıyor.”

Biyografi

-Otobiyografinizi yazma konusunda nereye ulaştınız ve bu otobiyografiyi yönlendiren fikirler neler?

Birinci bölümünü bitirdim. Aslında, bunlar bir dizi temadır ve her tema, belirli bir bölümü kapsar. Hayatımdaki denizin hikayesi var. Arap Körfezi ile ayrılan iki şehir arasında yaşadım: Bahreyn'deki el-Ahsa ve Muharrek. Baba teması ve mekan teması da var. Şu anda yayınlamak için acele ettiğimi sanmıyorum.

- Bir eleştirmenin gözüyle Suudi Arabistan'daki kültürel hareketin geleceğini nasıl görüyorsunuz?

Mevcut göstergeler, sahnemizin yıl boyunca etkinlikler, faaliyetler, festivaller ve diyaloglarla dolup taşan bir arı kovanına benzediğini gösteriyor. Devlet kurumlarının sahneyi Arap dünyasının en etkili ve etkileyici sahnesi haline getirmek için sınırsız desteğini de göz ardı etmemek gerekir. Bu göstergeler, sahnemizin yalnızca ulusal düzeyde değil, aynı zamanda Arap dünyasının geri kalanında da entelektüeller, yazarlar ve düşünürler için geniş ufuklar açacağına dair iyimser olmamızı sağlıyor.

Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli Al Majalla dergisinden tercüme edilmiştir.



BM, İsrail'in Katar'a yönelik saldırısını kınadı: Uluslararası hukukun şok edici ihlali

Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk (EPA)
Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk (EPA)
TT

BM, İsrail'in Katar'a yönelik saldırısını kınadı: Uluslararası hukukun şok edici ihlali

Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk (EPA)
Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk (EPA)

Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk bugün yaptığı açıklamada, İsrail'in geçtiğimiz hafta Katar'daki Hamas liderlerine yönelik saldırısının bölgesel barış ve istikrarı tehdit ettiğini belirterek, ‘yargısız infazların sorumlularının hesap vermesi’ gerektiğini vurguladı.

Volker Türk, BM İnsan Hakları Konseyi'nde saldırıyla ilgili oturumun açılışında yaptığı konuşmada şunları söyledi: “İsrail'in 9 Eylül'de Doha'daki müzakerecilere yönelik saldırısı, uluslararası hukukun şok edici bir ihlali, bölgesel barış ve istikrara yönelik bir saldırı ve dünya çapındaki arabuluculuk ve müzakere süreçlerinin bütünlüğüne yönelik bir darbedir.”

Katar, BM İnsan Hakları Konseyi'nden Doha'ya yönelik bombardıman için İsrail'i sorumlu tutmak üzere adımlar atmasını istedi.

Diğer yandan dün düzenlenen Doha Zirvesi’nde liderler, Katar devletine, güvenliğine, istikrarına, egemenliğine ve vatandaşlarının emniyetine koşulsuz desteklerini yinelediler. İsrail'in, Katar'ın egemenliğine açık bir ihlal, uluslararası hukuka bariz bir aykırılık ve bölgesel barış ve güvenliğe ciddi bir tehdit olarak gördükleri acımasız saldırısını kınayarak, Katar ile birlik içinde olduklarını ifade ettiler.

Doha'da düzenlenen olağanüstü Arap Birliği - İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Zirvesi, tüm Arap ve İslam ülkelerine yönelik bir saldırı eylemi olan İsrail'in hain saldırısına karşı Katar ile dayanışmayı vurguladı. Ayrıca Katar'ın, BM Şartı hükümlerine uygun olarak, güvenliğini, egemenliğini, istikrarını ve vatandaşlarının emniyetini sağlamak için bu saldırganlığa yanıt vermek üzere atacağı tüm adım ve önlemlerde yanında olunacağı taahhüt edildi.

Nihai bildiride, Gazze Şeridi'nde ateşkesi sağlamak, savaşı sona erdirmek ve rehineleri serbest bırakmak için kilit arabulucu rolünü üstlenen Katar'ı hedef almanın, tehlikeli bir adım ve barışı yeniden tesis etmek için yapılan diplomatik çabalara yönelik bir saldırı olduğu belirtildi. Bildiride, “tarafsız bir arabuluculuk merkezine yönelik bu tür bir saldırganlık, Katar devletinin egemenliğini ihlal etmekle kalmayıp, uluslararası arabuluculuk ve barış sağlama çabalarını da baltalamaktadır ve bunun tüm sorumluluğu İsrail'e aittir” vurgusu yapıldı.


Doha Zirvesi ve İsrail saldırganlığına karşı Katar'a koşulsuz destek

TT

Doha Zirvesi ve İsrail saldırganlığına karşı Katar'a koşulsuz destek

Doha Zirvesi ve İsrail saldırganlığına karşı Katar'a koşulsuz destek

Dün Katar’ın başkenti Doha’da yapılan İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) ve Arap Birliği Olağanüstü Ortak Zirvesi’ne katılan liderler Katar’a, güvenliğine, istikrarına, egemenliğine ve vatandaşlarının güvenliğine koşulsuz desteklerini vurguladılar. İsrail'in acımasız saldırısını kınadıklarını ve buna karşı durma konusundaki ortak tutumlarını ifade eden liderler, İsrail’in Katar’a yönelik saldırısını Katar'ın egemenliğine yönelik açık bir ihlal, uluslararası hukukun bariz bir ihlali ve bölgesel barışa ve güvenliğe yönelik ciddi bir tehdit olarak değerlendirdiler.

İİT ve Arap Birliği Olağanüstü Ortak Zirvesi’nde, tüm Arap ve İslam ülkelerine yönelik bir saldırı niteliği taşıyan İsrail'in hain saldırısına karşı Katar ile dayanışmayı ve Katar'ın Birleşmiş Milletler (BM) Şartı ile güvence altına alınan güvenliğini, egemenliğini, istikrarını ve vatandaşlarının ve sakinlerinin güvenliğini korumak için bu saldırıya yanıt olarak aldığı tüm önlemlerin ve attığı adımların desteklendiği vurgulandı.

Zirveden çıkan ortak bildiride, Gazze’de ateşkesin sağlanması ve savaşın sona erdirilmesi, rehinelerin ve tutukluların serbest bırakılması için kilit arabulucu rolünü üstlenen Katar'ın hedef alınmasının, tehlikeli bir tırmanış ve barışı yeniden tesis etmeye yönelik diplomatik çabaların saldırıya uğraması anlamına geldiği belirtildi. Ayrıca nötr bir arabuluculuk merkezine yönelik bu tür bir saldırganlığın, Katar’ın egemenliğini ihlal etmekle kalmayıp, uluslararası arabuluculuk ve barış sağlama çabalarını da baltaladığı ve bunun tüm sorumluluğunun İsrail'e ait olduğu kaydedildi.

cdghy
Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamad Al Sani, Doha'da düzenlenen İİT ve Arap Birliği Olağanüstü Ortak Zirvesi’nin açılış konuşmasını yaparken (EPA)

Zirve, geçtiğimiz perşembe günü BM Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) acil toplantısından çıkan ve İsrail'in Katar’a saldırısının uluslararası barış ve güvenliği ihlal eden bir eylem olarak oybirliğiyle kınayan açıklamadan duyulan memnuniyet ifade edildi. Doha ile dayanışmanın ve Mısır ve ABD ile birlikte bölgedeki arabuluculuk çabalarında oynamaya devam ettiği hayati rolünün desteklendiği ifade edilen zirvede, BM Şartı ilkeleri uyarınca Katar'ın egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı duyulması gerektiği belirtildi.

Liderler, İsrail'in saldırganlığı, devam eden uygulamaları ve soykırım, etnik temizlik, açlık ve kuşatma suçları ile yayılmacı yerleşim ve siyasi faaliyetlerinin bölgede barış ve barış içinde bir arada yaşama şansını zedelediğini ve İsrail ile normal ilişkiler kurma yolunda elde edilen tüm kazanımları, mevcut ve gelecekteki anlaşmalar da dahil olmak üzere, tehdit ettiğini vurguladılar.

Uluslararası hesap verebilirliğin yokluğu ve uluslararası toplumun İsrail'in tekrarlanan ihlallerine sessiz kalmasının, İsrail'i saldırılarına devam etmeye ve uluslararası hukuku ve uluslararası meşruiyet kararlarını açıkça ihlal etmeye teşvik ettiğini belirten liderler, bunun, cezasızlık politikasını sürdürdüğünü, uluslararası adalet sistemini zayıflattığını ve kurallara dayalı uluslararası düzeni yok etme tehdidi oluşturarak bölgesel ve uluslararası güvenlik ve barışa doğrudan bir tehdit oluşturduğunu ifade ettiler.

dfrgt
Suudi Arabistan Veliaht Prensi dün Doha'da düzenlenen İİT ve Arap Birliği Olağanüstü Ortak Zirvesi’nde ülkesinin heyetine başkanlık etti (SPA)

İsrail’in Katar’a saldırısının BM üyesi olan bir Arap ve İslam devletine karşı açık bir saldırı ve aşırı sağcı İsrail hükümetinin saldırganlığını ortaya koyan ve suç siciline eklenen tehlikeli bir tırmanış olduğunu belirten liderler, bölgesel ve uluslararası istikrar ve güvenliğe doğrudan tehdit oluşturan, bölgede yeni bir gerçeklik dayatma planlarına karşı durulması ve mücadele edilmesi gerektiğini vurguladılar. Ayrıca, İsrail'in tekrarlanan saldırılarına ve devletlerin egemenliğine, güvenliğine ve istikrarına yönelik süregelen ihlallerine son verilmesi çağrısında bulundular.

Ortadoğu'da adil, kapsamlı ve kalıcı bir barışın, Filistin meselesini göz ardı ederek veya Filistin halkının haklarını görmezden gelerek ya da şiddet uygulayarak ve arabulucuları hedef alarak değil, Arap Barış Girişimi ve ilgili uluslararası kararlara bağlı kalarak sağlanabileceğini yeniden teyit ettiler.

Bu bağlamda, uluslararası topluma ve özellikle BMGK’ya, İsrail’in Filistin topraklarındaki işgalini sona erdirmek için yasal ve ahlaki sorumluluklarını üstlenmeleri ve bunun için bağlayıcı bir zaman çizelgesi belirlemeleri çağrısında bulundular.

Liderler, İsrail'in 1967'de işgal ettiği topraklardan Filistin halkını herhangi bir bahane veya isim altında yerinden etme girişimlerini kınadılar. Bunu insanlığa karşı bir suç, uluslararası hukuk ve uluslararası insani hukukun açık bir ihlali ve tamamen ve kesinlikle kabul edilemez bir etnik temizlik politikası olarak değerlendirdiler.

frgty
Dün Doha'da düzenlenen İİT ve Arap Birliği Olağanüstü Ortak Zirvesi’nden bir kare (SPA)

Arap ve İslam ülkeleri, Gazze Şeridi’nin yeniden inşa planının hem siyasi hem de teknik yönleriyle uygulanması ve bunun mümkün olan en kısa sürede gerçekleştirilmesi gerektiğini vurguladılar. Uluslararası bağışçılara gerekli desteği sağlamaları çağrısında bulunan liderler, bağışçı ülkeleri ateşkesin sağlanmasının ardından Kahire'de düzenlenecek Gazze’nin yeniden inşasına ilişkin konferansa aktif olarak katılmaya çağırdılar.

Zirvede İsrail'in Katar'ı veya herhangi bir Arap ya da İslam ülkesini tekrar hedef alacağına dair devam eden tehditlerinin, uluslararası barışı ve güvenliği tehdit eden bir provokasyon ve tehlikeli bir tırmanış olduğu, tamamen ve kesin olarak reddedildiği vurgulanırken uluslararası topluma, bu tehditleri en güçlü şekilde kınamaya ve bunları durdurmak için caydırıcı önlemler alması çağrısı yapıldı.

Uluslararası toplumun, İsrail'in Doğu Kudüs dahil Batı Şeria'daki saldırganlığını ve yasadışı yerleşim uygulamalarını durdurmada başarısız olmaya devam etmesinin ciddi sonuçları olacağı uyarısı yapılan zirvede, İsrail’in başta Lübnan ve Suriye olmak üzere bölge ülkelerine karşı devam eden saldırılarının uluslararası hukukun ve devlet egemenliğinin açıkça ihlali olduğu vurgulandı.

Liderler, İsrail’in uluslararası insani hukuk ve Cenevre Sözleşmelerini açıkça ihlal ederek Filistin halkına karşı abluka, açlık, gıda ve ilaçtan mahrum bırakmayı silah olarak kullanarak daha önce eşi ve benzeri görülmemiş bir insani felakete yol açan politikalarını kınadılar. Bu uygulamaların tam anlamıyla bir savaş suçu olduğunu vurgulayan liderler, uluslararası toplumun bu uygulamalara son vermek ve işgal altındaki Filistin topraklarının tüm bölgelerine insani yardımın acil, güvenli ve sınırsız bir şekilde ulaştırılmasını sağlamak için acil eylemde bulunması gerektiğini belirttiler.

rgthy
Dün Doha'da düzenlenen İİT ve Arap Birliği Olağanüstü Ortak Zirvesi’nden bir kare (QNA)

İsrail’in işgali altındaki Filistin topraklarının herhangi bir bölümünü ilhak etme kararının feci sonuçları olacağı konusunda uyaran liderler, bunun Filistin halkının tarihi ve yasal haklarının açık bir ihlali olarak ele alınması gerektiğini vurguladılar. Liderler, böyle bir kararın aynı zamanda BM Şartı'nın, uluslararası hukuk ilkelerinin ve ilgili Birleşmiş Milletler kararlarının ihlali anlamına gelir ve bölgede adil ve kapsamlı bir barışın sağlanmasına yönelik tüm çabaları baltalayacağının altını çizdiler.

Arap Birliği Konseyi'nin bakanlar düzeyinde ‘Bölgede Güvenlik ve İşbirliği için Ortak Vizyon’u onaylamasını memnuniyetle karşılayan liderler, bu bağlamda, kolektif güvenlik kavramını ve Arap ve İslam devletlerinin ortak kaderininin yanı sıra ortak zorluklar ve tehditlerle mücadele etme gerekliliğini ve bu amaçla gerekli uygulama mekanizmalarını geliştirmeye başlamanın önemini vurguladılar.

Ayrıca, iki devletli çözümün uygulanması ve bağımsız bir Filistin devletinin kurulması konusunda BM Genel Kurulu tarafından kabul edilen New York Deklarasyonu'nu, Filistin halkının başta, 4 Haziran 1967 sınırları içinde, başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız bir devlet kurma hakkı olmak üzere meşru haklarına yönelik uluslararası desteğin açık bir ifadesi olarak memnuniyetle karşılayan liderler, deklarasyonun kabulüne katkıda bulunan Suudi Arabistan ve Fransa'nın çabalarını övdüler.

Zirvede uluslararası barış ve güvenliğin sağlanması için temel referans noktası olarak uluslararası meşruiyete ve ilgili BM kararlarına bağlı kalmanın önemi vurgulandı.


Doha Zirvesi Bildirisi’nde Katar'la koşulsuz dayanışma ve saldırının yaygın olarak kınanması vurgusu

Doha'da düzenlenen İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT)-Arap Birliği Olağanüstü Ortak Zirvesi Dışişleri Bakanları Toplantısı'ndan bir kare (Türkiye Dışişleri Bakanlığı)
Doha'da düzenlenen İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT)-Arap Birliği Olağanüstü Ortak Zirvesi Dışişleri Bakanları Toplantısı'ndan bir kare (Türkiye Dışişleri Bakanlığı)
TT

Doha Zirvesi Bildirisi’nde Katar'la koşulsuz dayanışma ve saldırının yaygın olarak kınanması vurgusu

Doha'da düzenlenen İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT)-Arap Birliği Olağanüstü Ortak Zirvesi Dışişleri Bakanları Toplantısı'ndan bir kare (Türkiye Dışişleri Bakanlığı)
Doha'da düzenlenen İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT)-Arap Birliği Olağanüstü Ortak Zirvesi Dışişleri Bakanları Toplantısı'ndan bir kare (Türkiye Dışişleri Bakanlığı)

Kaynaklar, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT)-Arap Birliği Olağanüstü Ortak Zirvesi Dışişleri Bakanları Toplantısı'nda tartıştıkları taslak nihai bildirinin, İsrail'in geçtiğimiz salı günü Katar'a düzenlediği saldırılarını şiddetle kınadığını söyledi.

Kaynaklara göre taslak bildiri, bir araya gelen devletlerin Katar’la sarsılmaz dayanışma içinde olduklarını teyit ederken Katar topraklarındaki bir yerleşim bölgesini hedef alan saldırıyı, ‘açık bir saldırganlık eylemi ve uluslararası hukukun ciddi bir ihlali’ olarak değerlendirerek kınadı. Bildiride ayrıca, İsrail’in düzenlediği saldırıların bölgesel ve uluslararası barışı ve güvenliği tehdit eden bir tırmanış oluşturduğu ve bunun tüm Arap ve İslam ülkelerine yönelik bir saldırı olduğu vurgulandı.

Bildiri, bu ülkelerin Doha'nın egemenliğini ve güvenliğini savunmak için aldığı tüm önlemlere koşulsuz destek verdiklerini yeniden teyit etti.

İsrail’in saldırısının Gazze'deki savaşı sona erdirmek ve tutukluları serbest bırakmak için Katar'ın arabuluculuk çabalarını baltalamayı amaçladığı vurgulanan bildiride barış için yapılan diplomatik çabaların başarısızlığından İsrail'in tam olarak sorumlu tutulduğu belirtildi. İsrail'in saldırısının ‘mevcut ve gelecekteki anlaşmaları tehdit ettiği’ ifade edilen bildiride, uluslararası topluma saldırıyı durdurmak için acil önlemler alması çağrısında bulunulurken, Arap Barış Girişimi'ne bağlı kalınmasını vurgulandı. Bununla birlikte Katar, Mısır ve ABD'nin arabuluculuk çabalarındaki rolünü ve Suudi Arabistan ile Fransa'nın ‘iki devletli çözümü’ destekleyen çabaları övüldü.

Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al-i Sani'nin dün gerçekleşen zirvede yaptığı konuşmadan, Doha'nın kendi topraklarına yönelik saldırıyı kınamak, uluslararası toplumu İsrail'i Gazze Şeridi'nde yürüttüğü savaşı durdurmaya zorlamak ve Filistin devletinin kurulmasını desteklemek amacıyla ‘gerçekçi’ bir yanıt hazırlamaya çalıştığı anlaşıldı. Katarlı yetkili, ülkesinin Gazze Şeridi'nde ateşkesin sağlanması için Mısır ve ABD ile arabuluculuk rolünü sürdüreceğini de duyurdu.