Suudi Arabistan Veliaht Prensi, İran Dışişleri Bakanı ile bölgesel gelişmeleri görüştü

TT

Suudi Arabistan Veliaht Prensi, İran Dışişleri Bakanı ile bölgesel gelişmeleri görüştü

Suudi Arabistan Veliaht Prensi, İran Dışişleri Bakanı ile bölgesel gelişmeleri görüştü

Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ile İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi bugün (Çarşamba) Riyad'da bir araya gelerek bölgesel gelişmeleri ve bu yöndeki çabaları ele aldı.

Şarku’l Avsat’ın Suudi Arabistan Haber Ajansı SPA’dan aktardığına göre İki ülke arasındaki ikili ilişkilerin ele alındığı toplantıya Suudi Arabistan tarafından Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan ve Devlet Bakanı, Kabine Üyesi ve Milli Güvenlik Danışmanı Dr. Musad el-Aiban katıldı. İran tarafında ise toplantıya Tahran'ın Riyad Büyükelçisi Ali Rıza Enayati ve İran Dışişleri Bakanlığı'ndan üst düzey yetkililer katıldı.

xz cfdb
Prens Muhammed bin Selman Çarşamba günü Riyad'da Abbas Arakçi ile görüşürken (SPA)

Suudi Dışişleri Bakanı bugün (Çarşamba) Başkent Riyad'da İranlı mevkidaşıyla yaptığı görüşmede bölgesel gelişmeleri ele aldı.

Suudi Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre görüşmede ikili ilişkiler ve bu ilişkileri çeşitli alanlarda geliştirme yolları ele alınırken bölgedeki gelişmeler ve bu yönde sarf edilen çabalar da değerlendirildi.

Şarku'l Avsat'ın İran'ın devlet haber ajansı ISNA'dan aktardığına göre İranlı bakan, Suudi Arabistan ve diğer bölge ülkelerini kapsayacak, bölgesel meseleleri görüşmek, Gazze Şeridi ve Lübnan'daki “İsrail saldırılarını” durdurmayı hedefleyen bir bölge turuna çıkıyor.

Ajans Arakçi'nin şu sözlerini aktardı: “New York ve Doha'daki istişarelerin ardından Beyrut ve Şam'ı ziyaret ettim ve bu ziyaretlere devam ederek Suudi Arabistan ve bölge ülkelerine gideceğim ve bu suçları durdurmak için önlemler almaya çalışacağım.”

İran'ın Suudi Arabistan Büyükelçisi Ali Rıza Enayati de Arakçi'nin Riyad ziyaretinin ikili ilişkilerin derinliğini ve iki ülkenin bu ilişkileri her alanda güçlendirme ve geliştirme kararlılığını yansıttığını söyledi.

Enayati X platformundaki hesabından yaptığı açıklamada Bakan Arakçi'nin “kardeşi (Prens Faysal)” ile bölgesel gelişmeleri ele alacağını söyledi.

İran Dışişleri Bakanlığı ziyareti Gazze ve Lübnan'daki soykırımı durdurmak ve acıları hafifletmek için bölge ülkeleriyle diplomatik istişareler ve koordinasyon bağlamında düzenlendiğini açıkladı.

İran Dışişleri Bakanlığı sözcüsü İsmail Bekayi X platformunda yaptığı açıklamada “ Arakçi Riyad'da faydalı ve verimli görüşmeler gerçekleştirdi” dedi.

İki bakan yaptıkları açıklamada Lübnan ve Gazze'deki mültecilere ve yerlerinden edilmiş kişilere insani yardım sağlanmasına derhal izin verilmesi gerektiğini vurguladı.



Körfez ülkeleri, olası İsrail-İran savaşında nasıl bir politika izleyecek?

İran'ın İsrail'e misillemesi Tahran'da sevinçle karşılanmıştı (AFP)
İran'ın İsrail'e misillemesi Tahran'da sevinçle karşılanmıştı (AFP)
TT

Körfez ülkeleri, olası İsrail-İran savaşında nasıl bir politika izleyecek?

İran'ın İsrail'e misillemesi Tahran'da sevinçle karşılanmıştı (AFP)
İran'ın İsrail'e misillemesi Tahran'da sevinçle karşılanmıştı (AFP)

İsrail ve Hizbullah arasındaki çatışmaların İran'a da sıçramasıyla Ortadoğu'da topyekun savaş riski her geçen gün artıyor. 

Birleşik Krallık'ın tanınmış gazetelerinden Guardian'ın analizinde, Sünni bir koalisyon oluşturan Körfez ülkelerinin İran'a ya da onun desteklediği milislere doğal olarak sıcak yaklaşmadığı belirtiliyor.

Guardian'ın diplomasi editörü Patrick Wintour'un kaleme aldığı analizde, Körfez ülkelerinin İsrail'in İran'a karşı saldırıları artırmasını istemediği ve gerilimi düşürmek için ABD'nin devreye girmesini talep ettiği aktarılıyor. 

Irak, Kuveyt, Umman, Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkelerin bağımsız bir Filistin devletinin kurulmasının bölgede istikrar ve refaha giden tek yol olduğunu vurguladığı belirtiliyor. 

Ayrıca analizde, Körfez ülkelerinin Filistinlilere insani yardım ve siyasi destek dışında bir şey sağlamamaya yönelik ortak stratejilerini değiştirmeyeceği savunuluyor. 

Son çatışmaların ardından İsrail'in misilleme olarak İran'daki petrol altyapısını ve nükleer tesisleri hedef alabileceği de öne sürülüyor. Wintour, Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi'nin (GCC) bu olasılıktan epey tedirgin olduğunu aktarıyor. 

GCC'nin Lübnan'daki saldırılarını durdurması için İsrail'e çağrı yaptığı fakat İran'in İsrail'e misillemesini destekleyen bir açıklamada bulunmadığına işaret ediliyor. 

Analizde, İsrail'in saldırılarını genişletmesiyle Körfez ülkelerinin bir ikilemle karşı karşıya kalacağı belirtiliyor. Bir yandan İran'ın bölgedeki etkisinin uzun vadede zayıflaması, burada sadece İsrail'in egemen olduğu istikrarsızlaştırıcı bir güç boşluğu yaratabilir. Diğer yandan bu boşluk, Körfez ülkeleri için İran'ın zayıflığından faydalanma ve Tahran'ın desteklediği milisleri geri püskürtme fırsatı yaratabilir. 

Analize göre İran'ın zayıflaması, Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani'ye Tahran destekli grupları dizginlemesi için daha fazla alan sağlayabilir. Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad da Lübnan'daki nüfuzunu yeniden kazanabilir.

Wintour, en önemli denge unsurunun Suudi Arabistan-İran ilişkileri olduğunu belirtiyor. İki ülke, Çin'in ev sahipliğiyle 10 Mart 2023'te bir araya gelerek ilişkileri normalleştirme kararı almıştı. 7 yıl aradan sonra diplomatik ilişkiler tekrar başlatılmıştı.

Berlin merkezli Avrupa Dış İlişkiler Konseyi'nin pazartesi yayımladığı raporda da Riyad ve Tahran arasındaki ilişkilerin bölgede barışı sağlamaya yönelik kilit önem taşıdığına dikkat çekilmişti.

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faysal Bin Ferhan'la Katar'da dün yaptığı görüşmede, İsrail'in bölgedeki saldırganlığına karşı İslam ülkelerine birlik çağrısı yapmıştı.

İsrail'in bir sonraki adımı ne olacak?

İsrail'in önce Hamas lideri İsmail Haniye'yi Tahran'da, sonra da Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah'ı Beyrut'ta öldürmesinin ardından İran da aylardır beklenen misillemeyi salı gecesi yapmıştı. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İran'ın "ağır bedel" ödeyeceğini söylerken, ABD de Tel Aviv yönetimine destek veriyor. 

Amerikan medya kuruluşu CNN, "bölgesel savaşın fiilen başladığını" yazıyor. Kimliğinin açıklanmamasını isteyen İsrailli bir eski üst düzey askeri yetkili, Tel Aviv yönetiminin seçeneklerini değerlendirdiğini belirtiyor. 

Eski İsrail Başbakanı Naftali Bennett, İran'a kapsamlı saldırı düzenlenmesini savunuyor fakat CNN'e konuşan yetkili, Tel Aviv'in fevri davranmayacağını ve daha ölçülü bir saldırı planı yapabileceğini öne sürüyor. 

Öte yandan Amerikan gazetesi New York Times (NYT), İsrail ordusunun İran'a güçlü bir misilleme düzenleyebileceğini yazıyor. İsrail'in Ulusal Güvenlik Konseyi'nde İran stratejisinden sorumlu eski yetkili Yoel Guzansky, şunları söylüyor: 

İsrail'de ordu, savunma uzmanları, analistler ve siyasetçiler arasında İran'ın saldırısına güçlü şekilde karşılık verilmesine dair fikir birliği var.

NYT'ye konuşan yetkililer, Tel Aviv'in misillemeye yönelik kararını büyük ihtimalle cuma akşamı Roş Haşanah'ın sona ermesiyle vereceğini belirtiyor. Roş Haşanah'ta Yahudiler, İbrani takvimine göre yeni yılın gelişini kutluyor.

Independent Türkçe, Guardian, New York Times, CNN