İslam Mezhepleri Arasında Köprüler Kurmak Konferansı ılımlılığı teşvik ediyor ve mezhepçilik söylemini reddediyor

Konferans, Mekke'de, yürütme planında girişimler ve projelere dönüşen sistematik bir çalışma başlattı.

 İslam Mezhepleri Arasında Köprüler Kurmak Konferansı’nın ikincisi, diyalogların tekrarını aşan bir etkinliğe doğru İslami yakınlığın boyutlarını güçlendirdi. (Rabıta)
İslam Mezhepleri Arasında Köprüler Kurmak Konferansı’nın ikincisi, diyalogların tekrarını aşan bir etkinliğe doğru İslami yakınlığın boyutlarını güçlendirdi. (Rabıta)
TT

İslam Mezhepleri Arasında Köprüler Kurmak Konferansı ılımlılığı teşvik ediyor ve mezhepçilik söylemini reddediyor

 İslam Mezhepleri Arasında Köprüler Kurmak Konferansı’nın ikincisi, diyalogların tekrarını aşan bir etkinliğe doğru İslami yakınlığın boyutlarını güçlendirdi. (Rabıta)
İslam Mezhepleri Arasında Köprüler Kurmak Konferansı’nın ikincisi, diyalogların tekrarını aşan bir etkinliğe doğru İslami yakınlığın boyutlarını güçlendirdi. (Rabıta)

İbrahim  el-Kureyşi

Suudi Arabistan'ın batısında yer alan Mekke'de, İki Kutsal Caminin Hizmetkârı Kral Selman bin Abdulaziz'in himayesinde ikincisi düzenlenen İslam Mezhepleri Arasında Köprüler Kurmak Konferansı, ılımlılık yaklaşımını teşvik eden ve mezhepçilik söylemi ile uygulamalarını reddeden girişim ve projelerde kristalize olan sistematik bir çalışma tesis ederek, pratik programlar geliştirmek ve ortak zorluk ve tehlikeler karşısında pozisyonları birleştirmek için diyalogların tekrarlanmasının ötesine geçen bir etkinliğe doğru İslami yakınlığın boyutlarını güçlendirdi.

Dünya İslam Birliği (Rabıta) tarafından ‘Etkili Bir İslami Uyuma Doğru’ başlığı altında düzenlenen konferans, 90'dan fazla ülkeden tüm mezhep ve düşünce okullarından ümmetin kıdemli müftüleri ve alimlerinin katılımıyla dün üst üste ikinci gün devam etti. Konferans, İslam Mezhepleri Arasında Köprüler Kurmak Belgesi’nin stratejik ve icra planının lansmanına, İslami Entelektüel Uzlaşma Ansiklopedisi'nin lansmanına ve İslam Fıkıh Akademisi'nin İslami Entelektüel Uzlaşma Ansiklopedisi için verdiği ödülün teslimine tanıklık etti.

Konferanstaki İslami çalışmalar, İslam ümmetinin kıdemli müftüleri ve alimlerinin katılımıyla dün üst üste ikinci gün devam etti. (Rabıta)Konferanstaki İslami çalışmalar, İslam ümmetinin kıdemli müftüleri ve alimlerinin katılımıyla dün üst üste ikinci gün devam etti. (Rabıta)

Konferansın ikinci gününde ‘İslam Mezhepleri Arasında Köprüler Kurmak Belgesi’ne Göre İslam Mezhepleri Arasındaki Ortak Çalışma Alanları’ başlıklı üçüncü oturum, Kahire Üniversitesi eski rektörü Dr. Muhammed el-Haşt'ın moderatörlüğünde, İslam Mezhepleri Arasında Köprüler Kurmak Belgesi’nin ümmetin çıkarlarını gerçekleştirmek için geliştirildiği eylem alanları, yardım çalışmaları, bilimsel iş birliği, eğitim, medya ve sosyal koordinasyon alanlarına, özellikle de ümmetin birliğini hedef alan ortak zorluklara ve tehlikelere karşı odaklanan oturumda konuşan çok sayıda şeyh ve entelektüelin katılımıyla gerçekleştirildi.

Doha Uluslararası Dinlerarası Diyalog Merkezi Başkanı Dr. İbrahim en-Nuaymi'nin moderatörlüğünde ve çok sayıda şeyh, düşünür ve entelektüelin katılımıyla gerçekleştirilen ‘Ümmetin Meseleleri ve Tutumların Koordinasyonu’ başlıklı dördüncü oturum, başta Filistin meselesi, Suriye'deki olumlu değişim, Sudan'daki durum ve Müslüman azınlıklar gerçeği olmak üzere bugün İslam ümmetinin karşı karşıya olduğu en önemli meselelere ve zorluklara ışık tuttu. Ümmetin alimleri ve liderleri arasında bu zorluklarla uyum ve iş birliği ruhu içinde yüzleşmek, mezhepsel çekişmelere karşı koymak, önemli konularda tek bir İslami sesi teşvik etmek ve sabiteleri, hakları ve kutsalları savunmak için çabaları koordine edecek etkili mekanizmalar oluşturmak üzerinde duruldu.

Konferans tüm mezhepler arasında İslami kardeşliği ve dayanışmayı teşvik etti. (Rabıta)Konferans tüm mezhepler arasında İslami kardeşliği ve dayanışmayı teşvik etti. (Rabıta)

‘İslam-İslam Diyaloğunun Yürüyüşü’ başlıklı beşinci oturumda, Irak eski Kültür Bakanı Dr. Hasan Nazım'ın moderatörlüğünde ve çok sayıda şeyhin katılımıyla, İslam-İslam diyaloğunun yürüyüşü ve İslam kardeşliği ve karşılıklı saygı ile çevrili şeffaflık garantileri yoluyla teşvik edilmesinin önemi gözden geçirildi.

Kapanış oturumunda Kraliyet Sarayı Danışmanı, Mescid-i Haram İmamı ve Vaizi Şeyh Dr. Salih bin Humeyd, el-Harameyn (Mescid-i Haram ve Mescid-i Nebevi) İşleri Başkanı, Mescid-i Haram İmamı ve Vaizi Şeyh Dr. Abdurrahman Sudeys, Cidde Uluslararası İslam Fıkıh Akademisi Genel Sekreteri Dr. Kutub Mustafa Sano ve İran Uzmanlar Meclisi Üyesi Ayetullah Şeyh Ahmed Meblaği sonuç bildirgesi okunmadan önce birer konuşma yaptılar.

Konferans tüm mezhepler arasında İslami kardeşlik ve dayanışmayı güçlendirdi. Konferans, geçen yıl Mekke'de düzenlenen ilk konferansta yayınlanan İslam Mezhepleri Arasında Köprüler Kurmak başlıklı belgenin, çoklu programlara göre stratejik iş birliğinin daha geniş ufuklarını güçlendirmeye yönelik kazanımlarını yineledi. İslami çalışmalar ortak bir noktaya vardıktan sonra bu gelişme yaşandı. İslami çalışmalar, dayanışma ve iş birliklerine doğru daha geniş ufuklara doğru yürüyor. Kardeşlik arenasına ve yüksek İslam adabına yönelik geçmişteki endişeler aşıldı.

Konferansta farklılıkların üstesinden gelmenin ve daha geniş iş birliği ve dayanışma ufuklarına doğru ilerlemenin önemi vurgulandı. (Rabıta)Konferansta farklılıkların üstesinden gelmenin ve daha geniş iş birliği ve dayanışma ufuklarına doğru ilerlemenin önemi vurgulandı. (Rabıta)

İslam Mezhepleri Arasında Köprüler Kurmak Konferansı’nın ilki ve kapsamlı belgesi İslam'ın bilgeliğini ve genişliğini somutlaştırdı. Bu belge, İslam ümmetinin iyiliği için farklı mezhep ve tarikatlara göre İslami ılımlılık yanlıları arasında eylem alanındaki tutum ve çabaların koordine edilmesi ve gerçek dinimizin imajına zarar veren aşırılık ve radikalizm yanlılarıyla mücadele edilmesinin temellerini attı.

Konferansın ilkinde 28 maddeden oluşan ve tüm mezhepler arasında hoşgörü ve birliğe odaklanan bir belge ortaya çıkmıştı. Katılımcılar, bu belgenin içeriğini yerine getirme ve yerleşik düzenlemeleri ve uluslararası yasaları ihlal etmeyecek şekilde bilimsel konseylerinde ve ulusal topluluklarında pekiştirmek için çalışma sözü vererek, tüm bilimsel organları, toplum figürlerini, ulusal kurumları bu belgeyi desteklemeye ve onaylamaya çağırdı.

Konferansta, geçen yılki ilk konferansta yayınlanan ‘İslam Mezhepleri Arasında Köprüler Kurmak’ başlıklı belgenin kazanımları vurgulandı. (Rabıta)Konferansta, geçen yılki ilk konferansta yayınlanan ‘İslam Mezhepleri Arasında Köprüler Kurmak’ başlıklı belgenin kazanımları vurgulandı. (Rabıta)

Suudi Arabistan'ın uluslararası konferansa ev sahipliği yapması, ümmeti kasıp kavuran mezhep ve tarikat komplekslerini fiilen aşmış eşsiz İslami liderliğinin bir göstergesidir. Suudi Arabistan'ın bu liderliği, sloganların, ihalelerin ve ticaretin ötesine geçerek, dürüst çalışma ve samimi bağışlarla dünyanın dört bir yanındaki Müslümanların gerçekliği üzerinde somut bir etki yaratmaktadır. Suudi Arabistan, sahada Müslümanlar için en iyi sonuçları ve kazanımları elde etmede örnek olarak gösterilen küresel model haline gelmiş bir bilgeliğe sahiptir.

Suudi Arabistan, ümmetin İslami dayanışmasını güçlendirme, özellikle de mezhepsel çeşitlilikle ilgili dar kavramları aşma ve böylece ortak kıblenin ruhunda bir araya gelebilme yönündeki büyük arzusunu temsil eden İslami bir eyleme öncülük etmektedir. Konferansın ikincisinin başlatılması, ümmetin İslami dayanışmasını güçlendirme, özellikle de mezhepsel çeşitliliğe ilişkin dar kavramları aşma yönündeki büyük arzusunu temsil eden İslami bir eylemdir.

İslam Mezhepleri Arasında Köprüler Kurmak Konferansı’nın ikincisinin başlatılması, konferanstan sorumlu olanların, hedeflerine ulaşmak ve çıktılarının sahada uygulanmasını sağlamak amacıyla çalışmayı sürdürme konusundaki istekliliğinin açık bir göstergesidir.



Dünya Bankası, küresel zorluklara rağmen Körfez ekonomilerinin bu yıl yüzde 3,2 oranında büyümesini bekliyor

Riyad'daki İmam Turki bin Abdullah Camii önünde yürüyen kadınlar (AFP)
Riyad'daki İmam Turki bin Abdullah Camii önünde yürüyen kadınlar (AFP)
TT

Dünya Bankası, küresel zorluklara rağmen Körfez ekonomilerinin bu yıl yüzde 3,2 oranında büyümesini bekliyor

Riyad'daki İmam Turki bin Abdullah Camii önünde yürüyen kadınlar (AFP)
Riyad'daki İmam Turki bin Abdullah Camii önünde yürüyen kadınlar (AFP)

Dünya Bankası'na göre Körfez İşbirliği Konseyi’ne (KİK) üye ülkelerin ekonomileri, petrolden uzaklaşma çabalarının da etkisiyle, değişken bir küresel ekonomik ortamda dayanıklılık gösterdi. Dünya Bankası, KİK ülkelerindeki ekonomik büyümenin bu yıl yüzde 3,2, gelecek yıl ise yüzde 4,5 olmasını bekliyor.

Dünya Bankası'nın bu yılki büyüme tahmini, aralık ayında yaptığı yüzde 4,2'lik önceki tahmininden daha düşük olurken, gelecek yıl tahmini yüzde 4,2'den yüzde 4,5'e yükseldi.

Dünya Bankası'nın Körfez ülkeleri için öngördüğü büyüme tahminleri

Dünya Bankası'nın ‘Akıllı Harcamalar ve Daha Güçlü Ekonomik Sonuçlar: KİK Refahı için Mali Politikalar’ başlıklı raporuna göre, bölge 2023'te yüzde 0,3 olan ekonomik büyümesini 2024'te yüzde 1,7'ye yükseltti.

Dünya Bankası, KİK ekonomilerinin, petrolden uzaklaşma çabalarının da etkisiyle, değişken bir küresel ekonomik ortamda dayanıklılık gösterdiğini belirtiyor. Küresel enerji piyasaları bölge ekonomilerinde önemli bir rol oynamaya devam ederken, petrol dışı ekonomik büyüme hızlanıyor ve daha dengeli bir kalkınma modelini besliyor.

juıo
Doha'daki Sûk Vâkıf'ta açık dükkanların önünden geçen bir adam (AFP)

Dünya Bankası Körfez Bölge Direktörü Safaa El Tayeb El-Kogali, “KİK ülkelerinin küresel belirsizlik karşısında gösterdikleri direnç ve ekonomilerini çeşitlendirmeye devam etmeleri, uzun vadeli refaha olan güçlü bağlılıklarını gösteriyor. Stratejik mali konsolidasyon politikaları, hedefe yönelik yatırımlar, inovasyon ve girişimciliğe güçlü bir şekilde odaklanma ve gençler için istihdam yaratma, büyüme ve istikrarın sürdürülmesi açısından kritik önem taşıyor” ifadelerini kullandı.

Petrol dışı sektörde rekor büyüme

Petrol dışı sektör, yüzde 3,7 oranında büyüme göstererek dayanıklılığını göstermeye devam etti. Dünya Bankası'na göre KİK ülkelerinde uygulanan özel tüketim, yatırım ve yapısal reformlar bu büyümeye önemli katkı sağladı.

Dünya Bankası, küresel enerji fiyatlarını istikrara kavuşturmayı amaçlayan OPEC+ üretim kesintileri nedeniyle KİK ekonomilerinin 2024 yılında petrol sektöründe yüzde 3'lük bir daralma gördüğünü belirtiyor. Ancak bu daralma bölgedeki genel büyümeyi durdurmadı ve genel büyüme oranı yüzde 1,8'e yükseldi. Banka bu artışı büyük ölçüde yüzde 3,9 gibi etkileyici bir oranda büyüyen petrol dışı sektördeki dirençli genişlemeye bağladı. Suudi Arabistan, Bahreyn, Umman, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) bu büyümeye katkıda bulundu. Petrol dışı faaliyetlerdeki bu genişlemenin yüzde 50'sinin özel tüketimden, diğer yarısının ise kamu tüketimi ve sabit yatırımlardan kaynaklandığı tahmin ediliyor.

Dünya Bankası'nın Körfez ülkelerindeki petrol ve petrol dışı büyüme tahminleri

Dünya Bankası, Suudi Arabistan için petrol dışı sektör büyümesinin 2024 yılında hizmetler sektörü öncülüğünde yüzde 4,3 ile güçlü olduğunu belirtti. Vizyon 2030, tanıtılmasından bu yana petrol dışı sektörlerin GSYİH içindeki payının yüzde 45,4'ten yüzde 54,8'e yükselmesiyle çeşitlendirmeyi teşvik etmeye devam ediyor.

thy
Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'ın havadan görünümü (AFP)

Dünya Bankası, petrol dışı sektörün orta vadede yüzde 4,97'lik istikrarlı bir büyüme oranını korumasını beklemekte; bu da ‘bölgede devam eden ekonomik çeşitlendirme çabalarının başarısını teyit ediyor.’

Küresel ticaret zorlukları

Dünya Bankası'na göre, KİK'in ekonomik çeşitlendirme çabalarının önündeki zorluklar küresel ticareti çevreleyen belirsizlikle bağlantılı. Bu etki, petrol ihracatına olan talebin yanı sıra dış kaynaklı malzeme ve malların tedariki yoluyla da kendini gösterebilir.

Küresel talep tarafında, ticaret politikaları ve gümrük tarifeleri üzerindeki belirsizlik, küresel ekonomik faaliyetlerde yavaşlamaya yol açabilir ve KİK için kilit bir ihracat ürünü olmaya devam eden petrole yönelik küresel talebi olumsuz etkileyebilir.

Çin'deki iş ve tüketici dinamiklerindeki değişiklikler, iki ülke arasındaki güçlü ticari bağlar göz önüne alındığında KİK üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilir. Aynı zamanda belirsizlik, KİK'teki yapısal reformların hızlandırılması için bir fırsat teşkil edebilir.

Düşük enflasyon

Körfez genelinde enflasyon düşük seyretmeye devam ediyor. 2024 yılındaki faiz indirimine rağmen, 2024 yılında enflasyon ortalaması yüzde 2 civarında gerçekleşti ve 2023 yılındaki yüzde 2,2'lik ortalamaya kıyasla daha da düştü. 2024 yılında, önceki yıllardan farklı olarak, tüm KİK ülkeleri, döviz kuru dolara sabitlendiği için Fed'in kararları doğrultusunda faiz indirimi yaşadı.

Dünya Bankası raporu, makroekonomik istikrarın sağlanması ve büyümenin teşvik edilmesinde mali politikaların etkinliğini ele alıyor. Petrol fiyatlarındaki dalgalanmalar bölgedeki birçok ülkede kamu bütçeleri üzerinde bir baskı kaynağı olduğundan bu konu özellikle önemlidir. Bazı KİK ülkelerinin 2025 yılında aşırı mali açıklar vermesi bekleniyor ve bu da mali politikaların etkinliğini anlama ihtiyacını vurguluyor.

cdfvgthy
Dubai’de bir yat (AFP)

Rapor, KİK bölgesinde kamu harcamalarının özellikle durgunluk dönemlerinde ekonomileri etkili bir şekilde istikrara kavuşturduğu sonucuna varıyor. Sonuçlar, mali harcamalardaki bir birimlik artışın bölgedeki petrol dışı çıktıda 0,1-0,45 birimlik bir artışa yol açtığını gösteriyor. Rapor ayrıca, kamu yatırımlarının petrol dışı üretim üzerindeki etkisinin marjinal olduğunu, yatırımdaki her bir puanlık artışa karşılık potansiyel üretimde yüzde 0,07'lik bir artış olduğunu ortaya koyuyor.

ghty
Umman Sultanlığı'nın başkenti Maskat (Dünya Bankası)

Raporda ayrıca, Umman'ın mali konsolidasyon yolculuğu, etkili ekonomik reform ve ülkenin kamu maliyesinin sorumlu yönetiminin bir örneği olarak değerlendiriliyor. Umman'ın petrole olan yüksek bağımlılığı nedeniyle karşılaştığı zorluklar, ülke bütçesini yeniden dengelemek için alınan tedbirler ve bu reformların olumlu sonuçları vurgulanıyor. Umman, 2020-2024 Orta Vadeli Mali Denge Planı programı kapsamında gelir kaynaklarını çeşitlendirmek, harcama verimliliğini artırmak ve petrol kaynaklarını ihtiyatlı bir şekilde yönetmek için geniş kapsamlı reformlar benimsedi. Umman'ın reformları, ülkenin kamu maliyesinde belirgin bir iyileşme ve kamu borcunda önemli bir azalma ile 2022'den bu yana somut sonuçlar verdi.

Büyüme beklentileri

Dünya Bankası'nın Körfez ülkelerinin büyüme beklentilerine ilişkin görünümü şu şekilde:

* Bahreyn: Dünya Bankası, Bahreyn için büyüme tahminini iki yıllık düşüşün ardından önceki tahmini olan yüzde 3,3'ten 2025'te yüzde 3,5'e yükseltti. Yüzde 3'lük büyümenin görüldüğü 2024 yılına kıyasla kaydedilen iyileşme, Bapco Modernizasyon Projesi’nin tamamlanmasının yanı sıra petrol dışı sektördeki güçlü büyümeden kaynaklanıyor. 2026-2027 yıllarında, petrol dışı büyümenin devam etmesi ve Sitra rafinerisinin genişletilmesi sayesinde toplam büyümenin ortalama yüzde 2,9 olması bekleniyor.

zxcdvfgt
Bahreyn Borsası'ndaki yatırımcılar (Reuters)

* Kuveyt: Büyümenin 2024'te yüzde -2,9 ve 2023'te yüzde -3,6'ya kıyasla 2025'te yüzde 2,2'ye (daha önce yüzde 2,6 olarak tahmin ediliyordu) önemli ölçüde toparlanması bekleniyor. Bu olumlu görünüm OPEC+ üretim tavanlarının kademeli olarak kaldırılması ve kredi büyümesi ve büyük altyapı projeleri ile desteklenen petrol dışı sektörlerdeki genişleme ile açıklanmakta. Ekonomik büyümenin 2026-2027 yıllarında yüzde 2,7'de sabit kalması bekleniyor.

xfgh
Kuveyt (KUNA)

* Umman: Büyümenin kademeli olarak hızlanarak 2025'te yüzde 3'e (2024'te yüzde 1,7'den), 2026'da yüzde 3,7'ye ve 2027'de yüzde 4'e ulaşması bekleniyor. Petrol üretimindeki toparlanmanın, 2025 yılında yüzde 2,1'lik petrol GSYİH büyümesi ve yüzde 3,4'lük güçlü petrol dışı büyüme ile birlikte büyüme görünümünde daha fazla iyileşme sağlaması öngörülüyor.

* Katar: Dünya Bankası, Katar için bu yılki büyüme tahminini aralık ayındaki yüzde 3,4'ten 2025'te yüzde 2,4'e düşürdü ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) kapasitesinin genişlemesi nedeniyle 2026-27'de ortalama yüzde 6,5'e hızlanmasını bekliyor. İyileşen görünüm petrol dışı sektörlerdeki güçlü büyüme ile destekleniyor. Petrol sektörünün de 2025'te yüzde 0,9'luk hafif bir büyüme kaydetmesi beklenirken, 2026'da Kuzey LNG sahasının genişletilmesiyle LNG üretiminde yüzde 40'lık bir artış yaşanması bekleniyor.

* Suudi Arabistan: Ekonomik büyümenin 2023'te yüzde 1,3'e geriledikten sonra toparlanmaya devam etmesi ve 2025'te yüzde 2,8'e yükselmesi bekleniyor (bir önceki tahminde yüzde 4,7 idi). Bu oran 2026-27 yıllarında ortalama yüzde 4,6 olacak. OPEC+ gönüllü üretim kesintilerinin aşamalı olarak sona ermesinin petrol GSYİH büyümesini 2026'da yüzde 6,7'ye ve 2027'de yüzde 6,1'e çıkarması bekleniyor. Bu arada, Krallığın Vizyon 2030 ekonomik çeşitlendirme programının uygulanmasını tamamlamaya çalışması nedeniyle petrol dışı GSYİH'nin 2025 ve 2027 yılları arasında ortalama yüzde 3,6 oranında istikrarlı bir şekilde artmaya devam etmesi öngörülüyor.

* BAE: Dünya Bankası, BAE için ekonomik büyüme tahminini bir önceki tahmini olan yüzde 4,1'den 2025'te yüzde 4,6'ya yükseltti. Bankanın tahminlerine göre 2026 ve 2027'de yüzde 4,9'da istikrar kazanacak ve petrol dışı sektörler büyümenin temel itici gücü olmaya devam edecek. Kuveyt ekonomisinin 2025 yılında yüzde 4,9 oranında büyümesi bekleniyor.