​Suriye: Rusya ve ABD arasındaki söz düellosu sürüyor

​Suriye: Rusya ve ABD arasındaki söz düellosu sürüyor
TT

​Suriye: Rusya ve ABD arasındaki söz düellosu sürüyor

​Suriye: Rusya ve ABD arasındaki söz düellosu sürüyor

Washington’dan Rusya’nın ABD’ye yönelttiği kimyasal saldırı ithamına cevap vermesinin ardından taraflar arasındaki söz düellosu sürüyor. Moskova’nın ABD’nin cevabına karşı cevabı gecikmedi.
Washington tarafından yayımlanan ve Moskova ile Şam’ın 24 Kasım 2018’de Halep’te kimyasal saldırı gerçekleştirildiği iddialarının yalanlandığı verilere Moskova’dan cevap geldi.
Rusya Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada “ABD’nin kimyasal saldırı olmadığı konusundaki iddiaları teröristlerin İdlib’teki faaliyetlerini temize çıkarma girişimidir” ifadeleri kullanılarak Halep’te kimyasal saldırı gerçekleştiğine dair ellerinde kesin deliller olduğu belirtildi.
Rusya Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamanın devamında ABD Dışişleri bakanlığı tarafından yayımlanan ve kimyasal saldırının gerçekleşmediği ifade edilen verilerin doğru olmadığı belirtildi.
Açıklama ellerinde teröristlerin 24 Kasım 2018’de sivillere karşı zehirli gaz yüklü bombalar kullandığına dair kesin deliller bulunduğu iddia edilirken, “deliller” hakkında detaylı bilgiler verilmedi.
Yine açıklamanın devamında ABD’nin Rusya ve Şam’ın açıklamalarını yalanlayarak bu konuya müdahil olmasının “Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü’nün (OPCW) objektif bir soruşturma yürütmesini engellemeye yönelik baskı girişimi olduğu” ifade edildi.
Washington’un Moskova ve Şam’a yönelik suçlamalarının uydurma olduğunun belirtildiği açıklamada bununla uluslararası toplumun ABD’nin Suriye’nin kuzeyinde işlediği katliamlar konusundaki dikkatinin dağıtılmasının hedeflendiği ifade edildi. Açıklamada ABD’nin Hacin kentine düzenlediği hava saldırılarında 10’larca sivilin hayatını kaybettiğine yer verildi.
ABD, Rusya ve rejim askerlerini bunun arkasında olmakla suçlayarak “İdlib ‘teki ateşkese olan güveni boşa çıkarma hedefi” ile söz konusu kimyasal saldırı hakkındaki verilerin yalanlandığını söylüyor. ABD dışişleri bakanlığından yapılan açıklamada ABD tarafından yayımlanan verilerin Halep’te göz yaşartıcı gaz kullanıldığını kanıtladığını belirtti.
Açıklamada “ABD’nin elinde, Rus askerlerinin göz yaşartıcı gaz kullanıldığı olaya karıştığına dair bilgiler bulunuyor” denildi.
Açıklamanın devamında Suriye hükümeti yanlısı güçlerin olay bölgesini elinde bulundurduğu ve OPCW ‘in soruşturmasından önce bölgeyi kirletmiş olabilecekleri belirtildi.
Açıklamada “Rusya ve Şam rejimine muhtemel saldırı bölgesine girmemesi çağrısında bulunuyor ve sorumluların hesap verebilmesi için bağımsız soruşturmacıların güvenliğinin sağlanmasını talep ediyoruz” denildi.
Buna benzer bir açıklama da İngiltere’den geldi. İngiltere’den yapılan açıklamada Klor gazının kullanılması ya da muhaliflerin bu olaya karışması ihtimalinin çok düşük olduğu belirtildi. İngiltere Dışişleri Bakanlığı sözcüsü tarafından yapılan açıklamada Londra’nın OPCW tarafından yapılacak soruşturmayı desteklediği belirtilerek “bu büyük ihtimalle muhaliflerin imajını kötüleme hedefiyle gerçekleştirilen bir operasyon ya da yapılan bir hata sonucu olayların kontrolden çıkarak Rusya ve rejim tarafından istismar edilebilecek bir durumu geldiği bir girişim” denildi.
Rusya’nın ABD büyükelçiliği facebook sayfası üzerinden yaptığı açıklamada “ABD’nin bu suçlamaları ile ABD uçaklarının Suriye’de yaptığı katliamlar üzerindeki dikkatlerin dağıtılmasının hedeflendiği ihtimalini uzak görmüyoruz” denildi. İsmini verilmesini istemeyen bir ABD’li yetkili şüphe uyandıran durumun Rusya ve Suriye’nin saldırı sonrasında aynı dili kullanmaları olduğunu söyledi.
Yetkili, şahitlerin bu gibi saldırılarda yayılan klor kokusunu almadıklarını söylemelerine dikkat çekti.
ABD’li yetkili “saldırı videoları ve bombaların kalıntıları üzerinde gerçekleştirilen teknik incelemeler Rus haber ajanslarının dediğinin aksine havan toplarının klor fırlatmaya uygun olmayan cinsten olduğunu gösteriyor” ifadelerini kullandı.
Esed rejimi Suriye’deki iç savaşta birçok kez kimyasal silah kullanmakla suçlanmış ve rejimin Nisan 2017’de Han Şeyhun kentine gerçekleştirdiği kimyasal silahlı saldırıda 80’den fazla kişi hayatını kaybetmişti.
Geçtiğimiz ekim ayında  OPCW Sarin gazı kullanılan bu saldırıda rejimin parmak izlerinin bulunduğunu belirtmişti.
Öte yandan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. İkili Lübnan sınırındaki gelişmeler ile Moskova ve Tel Aviv’in Suriye’deki işbirliğini ele aldı. Bu telefon görüşmesi İsrail’in geçtiğimiz hafta Rusya’nı uyarılarını dikkate almayarak Suriye’deki bazı bölgelere yönelik hava saldırıları gerçekleştirmesinin ardından taraflar arasında yapılan ilk görüşme oldu.
Dün Kremlin’den yapılan açıklamada tarafların Lübnan sınırında istikrarın korunmasına vurgu yaptıkları ifade edildi.
İsrail’in girişimi ile gerçekleşen telefon görüşmesinde İsrail’in bölgedeki adımlarının masaya yatırıldığının belirtildiği açıklamada Netanyahu’nun Putin’e İsrail’in Lübnan sınırındaki operasyonu hakkında detaylı bilgi verdiği ifade edildi. Kremlin’den yapılan açıklamanın devamında Rus tarafının Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) 1701 sayılı kanunu temel alınarak bölgedeki istikrarın korunması vurgu yaptığı ifade edildi.
Açıklamada Putin’in Rusya ile İsrail’in Suriye’deki askeri işbirliğini geliştirmesine vurgu yaptığı kaydedilirken tarafların iki ülkenin savunma bakanlığı bünyesindeki uzmanlar arasında yapılacak görüşmenin başarılı geçeceğine dikkat çektiği zikredildi.
Putin ve Netanyahu bölgedeki gelişmeleri ele almak için ileri bir tarihte bire bir görüşme gerçekleştirmeleri konusunda anlaştı.
Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK) başkanı ve Cenevre Müzakereleri Yüksek Komite Üyesi Hadi el-Bahra siyasi bir çözüme ulaşıldıktan sonra tüm yabancı güçlerin Suriye’den ayrılması gerektiğini söyledi.
Rus Haber Ajansı Novosti’nin aktardığına göre Bahra “Suriye en sonunda yabancı güçlerden kurtulmalı. Bunun sadece BMGK’nın 2254 kararının uygulanmasından ve iç savaş için siyasi bir çözüme varıldıktan sonra mümkün olduğunu düşünüyorum” dedi.



Doğu ve Batı Libya arasında "ortak güç" oluşturmak için toplantı

Hafter'in oğlu, Sirte'de Misrata Tugayları liderleriyle bir araya geldi (Libya Ulusal Ordusu)
Hafter'in oğlu, Sirte'de Misrata Tugayları liderleriyle bir araya geldi (Libya Ulusal Ordusu)
TT

Doğu ve Batı Libya arasında "ortak güç" oluşturmak için toplantı

Hafter'in oğlu, Sirte'de Misrata Tugayları liderleriyle bir araya geldi (Libya Ulusal Ordusu)
Hafter'in oğlu, Sirte'de Misrata Tugayları liderleriyle bir araya geldi (Libya Ulusal Ordusu)

Libya'daki askeri dengeleri yeniden şekillendirebilecek önemli gelişmede, Libya Ulusal Ordusu (LUO) Genelkurmay Başkanı ve komutanı Mareşal Halife Hafter'in oğlu Korgeneral Halid Hafter, dün Sirte'de yaptığı sürpriz toplantıda, Misrata tugaylarının liderleriyle "ortak güç" oluşturma konusunda anlaşmaya vardığını duyurdu.

Ülkedeki askeri çatışmanın iki tarafı arasında ilk kez düzenlenen ve "nadir görülen" bu toplantıda Halid Hafter, "ülkenin geleceği ve istikrarının temel unsuru olan askeri kurumu birleştirmek için pratik ve somut adımlar atılması" gerektiğini vurguladı.

Ulusal Ordu Manevi Rehberlik Subayı Tümgeneral Halid El-Mahcub, toplantının terörizm ve yasadışı göçle mücadele konusunda "ortak bir güç" oluşturulmasıyla sonuçlandığını açıkladı.

Ulusal Mutabakat Hükümeti'ne bağlı Terörle Mücadele Birimi, "Sirte toplantısına bazı üyelerinin katıldığı yönündeki söylentileri" yalanladı.


El-Faşir'in HDK'nin eline geçmesi... Askeri yenilgi mi, siyasi anlaşma mı?

Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir yakınlarındaki Zemzem Kampı’nda geçtiğimiz nisan ayında çıkan yangın ve yükselen duman (AFP)
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir yakınlarındaki Zemzem Kampı’nda geçtiğimiz nisan ayında çıkan yangın ve yükselen duman (AFP)
TT

El-Faşir'in HDK'nin eline geçmesi... Askeri yenilgi mi, siyasi anlaşma mı?

Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir yakınlarındaki Zemzem Kampı’nda geçtiğimiz nisan ayında çıkan yangın ve yükselen duman (AFP)
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir yakınlarındaki Zemzem Kampı’nda geçtiğimiz nisan ayında çıkan yangın ve yükselen duman (AFP)

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK), Darfur bölgesinin en büyük şehri olan stratejik el-Faşir kentini kontrol altına aldığını duyurarak, bölgedeki son ordu karargâhı olan Altıncı Piyade Tümeni karargâhını kontrol ettiğini doğruladı. Şehrin düşüşü haftalardır bekleniyordu, ancak bu durum, şehirdeki hükümet güçlerinin çöktüğü konusunda derin soruların ortaya çıkmasına neden oldu.

El-Faşir kuşatması, 10 Mayıs 2024'te HDK'nin şehre dört bir yandan saldırmasıyla başladı. HDK, Darfur bölgesinde orduyu destekleyen silahlı hareketleri, her iki tarafta da ‘savaşa katılmama sözlerini bozmakla’ suçladı.

Kasım 2023'te, Minni Arko Minavi liderliğindeki Sudan Kurtuluş Hareketi ve Cibril İbrahim liderliğindeki Adalet ve Eşitlik Hareketi, diğer küçük hareketlerle birlikte, aylarca tarafsız kalmanın ardından, ilan ettikleri tarafsızlığı terk ederek orduyla ittifak kurduklarını ve HDK’ye karşı ordunun yanında savaşacaklarını açıkladılar.

O sırada HDK, Batı, Orta, Doğu ve Güney Darfur'u kuşatmasını sıkılaştırmış, sadece el-Faşir şehri ve ordunun Altıncı Piyade Tümeni'nin bulunduğu Kuzey Darfur'u bırakmıştı. O dönemde, Darfur Valisi ve Silahlı Mücadele Hareketleri Ortak Güçleri olarak bilinen ordu yanlısı gücün fiili lideri Minavi, 15 Nisan 2023'te savaşın başlamasından üç hafta sonra, sivilleri korumak amacıyla ordu ile HDK arasındaki çatışmayı sınırlamak için tarafsızlık konusunda anlaşmaya varıldığını söyledi.

Daha sonra Minavi, ‘ihlallerin çemberinin’ genişlemesi ve ‘soykırım’ niteliğinde eylemlerin işlenmesi nedeniyle bu tutumu değiştirmek zorunda kaldıklarını açıkladı. 16 Kasım 2023'te Minavi ve Cibril İbrahim, tarafsızlıklarını terk ettiklerini ve ordunun yanında yer alacaklarını resmen açıkladılar ve geçici başkent Port Sudan'a taşındılar.

Boğulan bir şehir ve yavaş yavaş çöküş

zx
Geçtiğimiz ağustos ayında Darfur bölgesinde bir yıldan fazla bir süre boyunca Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir'de ücretsiz yemek almak için toplanan Sudanlı kadınlar (AFP)

HDK Mayıs 2024'te el-Faşir'i boğucu bir kuşatma altına aldı, yolları kapattı ve mal ve yardımların ulaşmasını engelledi. Bu durum, yıkıcı bir insani kriz ve gıda, ilaç ve yakıtta ciddi bir kıtlığa yol açtı. Şehir, iletişim ve tedarikten kopuk, izole bir bölge haline geldi ve HDK şehre girmeden önce şehir çevresinde her gün çatışmalar yaşandı.

Ordunun şehirdeki güçlerine hava ikmali yapma girişimleri, HDK’nin hava savunma sistemlerinin bir dizi uçağı düşürmesi nedeniyle başarısız oldu. Daha sonra ordunun hava kuvvetlerini etkisiz hale getirmeyi başardı; bu da askeri, tıbbi ve gıda ikmalinin birliklere ve şehre ulaşmasını engelledi. Böylece HDK, şehirdeki ordu birliğine ait kışlalara doğru kademeli olarak ilerleme imkânı buldu.

Aktivist Muhammed Halife'nin platformundaki bir saha kaynağı, HDK’nin şehri ele geçirmesinden önceki son birkaç gün içinde birçok bölgede şiddetli çatışmalar yaşandığını ve bunun Altıncı Piyade Tümeni karargâhına yönelik son saldırının önünü açtığını söyledi. Kaynak, “Tümen karargahındaki kuvvetler çok büyük değildi ve çatışma da önemli ölçüde değildi, ancak tümen geçtiğimiz eylül ayından bu yana HDK’nin eline geçmişti” dedi.

Kaynak, HDK’nin Mühendislik Birliği ile Sıhhiye Birliği arasındaki iki güç arasındaki hattın bulunduğu bölgeye ulaştığını ve birlik karargâhına çok yaklaştığını, bu durumun da düşüşten yaklaşık bir ay önce kuşatmayı iki katına çıkardığını belirtti. Kaynak şöyle devam etti: “HDK şiddetle saldırıyor ve ordu birliğinin karargâhının duvarlarına kadar ulaşıyordu; ardından püskürtülüyordu, ancak kontrol ettiği bölgelerin bir kısmını elinde tutmayı başarıyordu. Bu da kuşatma altındaki birliklerin üzerindeki baskıyı artırıyordu.”

Kaynak, HDK’nin son zamanlarda Nefaşa Kampı, Ebu Şuk Kampı, ed-Derce mahallesi, Mühendislik Birliği, UNAMID binası, Konukevi, Maliye Bakanlığı ve valinin konutu gibi stratejik noktalara sızdığını doğruladı. Bu noktaların tümü ordunun savunması için güvendiği yerlerdi. Kaynak, “Ekim ayı başından bu yana, ordunun kontrol ettiği alan tamamen düşmeden önce yaklaşık üç kilometre kareye kadar küçüldü” ifadesini kullandı.

Kısmi geri çekilme ve bilinmeyene duyulan korku

xsd
Sudan'ın Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir’de bombardımanlardan kaçan yerinden edilmiş insanların sığındığı bir yer altı sığınağı (Reuters)

Aynı kaynak, ordu ve müşterek kuvvet komutanlarının kuşatma altındaki kuvvetlere askeri veya gıda yardımı ulaştırmanın imkânsız olduğu sonucuna vardıklarını ve geri çekilme ve operasyonun nasıl uygulanacağı ve güvenliğinin nasıl sağlanacağı konusunda istişarelere başladıklarını, ancak yeterli garantilerin olmaması nedeniyle bu istişarelerin tamamlanamadığını bildirdi.

Kaynak sözlerini şöyle sürdürdü: “Komutanlar batı cephesindeki bölgelere çekildi ve birlik düştüğünde içerideki asker sayısı azdı. Çünkü geri kalan kuvvetler batı cephesinde iki kilometrekareden daha küçük bir alana çekilmişti.” Kaynak ayrıca, ordunun gönüllü askerlerine Tavile ve Kurma bölgelerine çekilmeleri talimatını verdiğini, bunlardan bazılarının öldürüldüğünü, bazılarının ise kurtulmayı başardığını ifade etti.

Olayın büyüklüğüne rağmen ne ordu ne de müşterek kuvvetler el-Faşir'de olanlarla ilgili herhangi bir resmî açıklama yapmadı. Ancak Darfur Valisi Minavi, X platformu üzerinden yaptığı paylaşımda, “El-Faşir'in düşüşü, Darfur'un geleceğini şiddet gruplarına veya yolsuzluk ve ihanetin çıkarlarına feda etmek anlamına gelmez” ifadesini kullandı.

Analistler, el-Faşir'in düşüşünü Sudan savaşında tehlikeli bir dönüm noktası olarak değerlendirdi. Çünkü şehir, ordunun Darfur'daki son kalesiydi. Şehrin düşüşü, HDK’nin artık tüm bölgeyi kontrol ettiği veya belki de doğuya yönelerek çekilmek zorunda kaldıkları bazı bölgeleri geri alacağı anlamına geliyor. Bu da yeni siyasi ve askeri gelişmelere kapı açabilir.

Böylece el-Faşir, Sudan savaşının en trajik bölümlerinden birini kapattı. Bir yıl boyunca bombardıman, açlık ve izolasyona maruz kalan şehir, savaş ve bölünme karşısında direnişin sembolü olduktan sonra, hayal kırıklığının sembolü haline geldi.


Orgeneral Burhan, Sudan ordusunun el-Faşir'den ‘çekildiğini’ kabul etti

Orgeneral Abdulfettah el-Burhan cumartesi akşamı Hartum Havalimanı'na indikten birkaç dakika sonra cumhurbaşkanlığı uçağının içinde (Egemenlik Konseyi Medyası)
Orgeneral Abdulfettah el-Burhan cumartesi akşamı Hartum Havalimanı'na indikten birkaç dakika sonra cumhurbaşkanlığı uçağının içinde (Egemenlik Konseyi Medyası)
TT

Orgeneral Burhan, Sudan ordusunun el-Faşir'den ‘çekildiğini’ kabul etti

Orgeneral Abdulfettah el-Burhan cumartesi akşamı Hartum Havalimanı'na indikten birkaç dakika sonra cumhurbaşkanlığı uçağının içinde (Egemenlik Konseyi Medyası)
Orgeneral Abdulfettah el-Burhan cumartesi akşamı Hartum Havalimanı'na indikten birkaç dakika sonra cumhurbaşkanlığı uçağının içinde (Egemenlik Konseyi Medyası)

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan dün Hızlı Destek Kuvvetleri’nin (HDK) 2023 yılının nisan ayından bu yana süren çatışmaların ardından el-Faşir şehrini ele geçirdiğini açıklamasının ardından ordunun Darfur eyaletindeki el-Faşir’den çekildiğini doğruladı.

Orgeneral Burhan, HDK'nın dün ülkenin batısındaki Darfur bölgesinde ordunun elinde kalan son mevzi olan el-Faşir’deki ordu karargahını ele geçirdiğini açıklamasının ardından, ordunun durumu tersine çevirebileceğini söyledi.

Orgeneral Burhan, devlet televizyonunda yayınlanan bir konuşmasında şunları ekledi:

“Ordu, zafer elde etme kapasitesine sahip ve durumu tersine çevirebiliriz.”

Orgeneral Burhan ordunun ‘ülkeyi paralı askerleri askerlerden arındırıp ortadan kaldırana kadar’ devam etme kapasitesine sahip olduğunu vurguladı.

El-Faşir'deki komutanların şehri terk etmek zorunda olduklarını anladıklarını açıklayan Orgeneral Burhan, “Herkes el-Faşir’de olanları takip ediyor. Güvenlik komitesi de dahil olmak üzere oradaki komutanlar, sistematik yıkım ve sivillerin öldürülmesi nedeniyle şehri terk etmeleri gerektiğine karar verdiler... Şehri terk edip güvenli bir yere gitmeleri konusunda anlaştık, böylece geri kalan vatandaşlar ve şehrin geri kalanı yıkımdan kurtulmuş olacak” şeklinde konuştu.

HDK’nın hesap vereceğini vurgulayan Burhan, bunun genel olarak Sudan halkına dayatılan askeri operasyonlardan biri olduğunu ve her zaman belirttikleri ve tekrarladıkları gibi, Sudan halkının ve Sudan ordusunun halkın desteğiyle galip geleceğini söyledi.

Orgeneral Burhan, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Halkımıza, tüm şehitlerimizin intikamını almaya kararlı olduğumuzu ve el-Faşir'de halkımıza yapılanların, orada ve daha önce Sudan'ın diğer yerlerinde dünyanın gözü önünde işlenen suçların intikamını almaya kararlı olduğumuzu garanti ediyoruz.”

Orgeneral Burhan, şöyle devam etti:

“Tüm uluslararası normlar şu anda ihlal ediliyor ve kimse bunun hakkında konuşmuyor, kimse sorumlu tutulmuyor, (ancak) biz, Sudan halkı olarak, bu suçluları sorumlu tutacağız.”

Orgeneral Burhan, “Bu toprağı tüm pisliklerden arındırmak ve bu paralı katilleri ortadan kaldırmak için elimizden gelenin en iyisini yapmaya kararlıyız” ifadelerini kullandı.

Sudan ordusu ile HDK arasında, 2023 yılının nisan ayında, sivil yönetime geçiş için yapılacak seçimlerle sona ermesi gereken geçiş döneminde yaşanan iktidar mücadelesi nedeniyle bir iç savaş başladı.

Savaş milyonlarca Sudanlıyı yerinden etti ve nüfusun yarısından fazlasını açlık ve hastalıkla karşı karşıya getirdi.

HDK, Sudan'ın batısındaki sorunlu Darfur bölgesini kontrol ediyor ve Kuzey Darfur eyaletindeki el-Faşir şehrini 18 aydır abluka altında tutuyor. Ordu ise ülkenin doğusunu kontrol ediyor.