Uzayın milyarlarca yıldır bilinmeyen sırları araştırılacak

“Kuyruklu Yıldız Avcısı” ESA’nın öncelikli uzay görevi olarak seçildi (ESA)
“Kuyruklu Yıldız Avcısı” ESA’nın öncelikli uzay görevi olarak seçildi (ESA)
TT

Uzayın milyarlarca yıldır bilinmeyen sırları araştırılacak

“Kuyruklu Yıldız Avcısı” ESA’nın öncelikli uzay görevi olarak seçildi (ESA)
“Kuyruklu Yıldız Avcısı” ESA’nın öncelikli uzay görevi olarak seçildi (ESA)

Avrupa Uzay Ajansı (ESA), Rosetta uzay aracıyla yakaladığı başarının ardından hız kaybetmeden bir “kuyruklu yıldız avcısı” inşa etmeye başladı.
İngiltere’nin Mullard Uzay Bilimleri Laboratuvarı’nın öncülük ettiği yeni uzay görevinde, üç farklı uzay aracı Dünya yörüngesine yaklaşan herhangi bir kuyruklu yıldızı karşılamak üzere gökyüzünde olacak.
Independent Türkçe'de yer alan habere göre üç araç birbirinden ayrı fakat tamamlayıcı incelemeler yapacak ve aynı zamanda bilim insanlarına gök cisimlerinin 3 boyutlu modelini çıkarma imkanı tanıyacak.
ESA’nın bilim müdürü Gunther Hasinger konuyla ilgili şunları söyledi:
Kuyruklu yıldızların çeşitliliğini ve evrimini daha iyi anlamak için hiç bilinmeyen ve zorlayıcı hedefler olan bozulmamış veya dinamik anlamda yeni kuyruklu yıldızları yakın mesafeden uzay araçlarıyla inceleyeceğiz. Geçmişte kuyruklu yıldızlar için gerçekleştirdiğimiz uzay görevleri Giotto ve Rosetta’nın muazzam bilimsel başarıları rakipsizdi ancak şimdi bu başarının üzerine hiç bozulmamış bir kuyruklu yıldızı ziyaret etme veya Oumuamua benzeri yıldızlararası bir cisme hazırlıklı olmayı ekliyoruz.
İncelenecek herhangi bir kuyruklu yıldız muhtemelen Oort bulutundan geliyor olacak. Bu bulutun Güneş Sistemi’nin en dış kısmını sardığı düşünülüyor.
Bu bölgeden gelecek kuyruklu yıldızlar Güneş Sistemi’nin oluşumundan bu yana neredeyse hiç bozulmamış durumdalar. Bu sayede milyarlarca yıl öncesine ait uzay cisimlerinin oluşuna ışık tutabilirler.
Uzay görevinin hedeflerinden birisi de uzay ajansının “yıldızlararası ziyaretçiler” ismini verdiği diğer yıldız sistemlerinden gelen gök cisimleri olacak. Ancak böyle vakalar kuyruklu yıldızların Oort bulutundan kopmasına göre çok daha nadir gerçekleşiyor.
Muhtemelen Kuyruklu Yıldız Avcısı uzaya fırlatılacak ve incelemeye uygun bir kuyruklu yıldızla karşılaşana kadar uzayda bekleyecek.
Hasinger “Bu tür yenilikçi uzay görevlerinin, önümüzdeki on yıllarda evrenin bilimsel keşfini planladığımız ESA’nın uzay programına yaptığı katkı çok önemli” diye konuştu.



Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
TT

Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)

Deepfake videoların gelişmiş saptama yöntemlerini yanıltabildiği ve her geçen gün daha gerçekçi hale geldiği tespit edildi. 

Bir kişinin yüzünün ya da vücudunun dijital olarak değiştirilmesiyle oluşturulan deepfake videolar endişe yaratmaya devam ediyor. 

Bu videolar gerçek bir kişinin görüntüsünün yapay zeka kullanılarak değiştirilmesiyle yapılıyor. Aslında bu teknoloji, kullanıcıların yüzünü kediye dönüştüren veya yaşlandıran uygulamalar gibi zararsız amaçlarla da kullanılabiliyor.

Ancak insanların cinsel içerikli videolarını üretmek veya masum insanlara iftira atmak için de kullanılabilmesi ciddi bir sorun teşkil ediyor.

Bu videoların sahte olup olmadığını anlamak için kullanılan gelişmiş yöntemlerden biri kalp atışlarını izlemek. 

Uzaktan fotopletismografi (rPPP) adlı araç, deriden geçen ışıktaki küçük değişiklikleri tespit ederek nabzı ölçüyor. Nabız ölçen pulse oksimetreyle aynı prensiple çalışan bu araç, çevrimiçi doktor randevularının yanı sıra deepfake videoları tespit etmek için de kullanılıyor.

Ancak bulguları hakemli dergi Frontiers in Imaging'de bugün (30 Nisan) yayımlanan çalışmaya göre deepfake görüntülerde artık gerçekçi kalp atışları var.

Bilim insanları çalışmalarına videolardaki nabız hızını otomatik olarak saptayıp analiz eden bir deepfake dedektörü geliştirerek başladı. 

Ardından rPPP tabanlı bu aracın verilerini, EKG kayıtlarıyla karşılaştırarak hassasiyetini ölçtüler. Son derece iyi performans gösteren aracın EKG'yle arasında dakikada sadece iki-üç atımlık fark vardı. 

Ekip aracı deepfake videolar üzerinde test ettiğindeyse rPPP, videoya kalp atışı eklenmese bile son derece gerçekçi bir kalp atışı algıladı. 

Bilim insanları kalp atışlarının videoya kasten eklenebileceği gibi, kullanılan kaynak videodan kendiliğinden geçebileceğini de söylüyor.

Almanya'daki Humboldt Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Peter Eisert "Kaynak video gerçek bir kişiye aitse, bu artık deepfake videoya aktarılabiliyor" diyerek ekliyor: 

Sanırım tüm deepfake dedektörlerinin kaderi bu; deepfake'ler gittikçe daha iyi hale geliyor ve iki yıl önce iyi çalışan bir dedektör bugün tamamen başarısız olmaya başlıyor.

Araştırmacılar yine de sahte videoları saptamanın başka yolları olduğunu düşünüyor. Örneğin sadece nabız hızını ölçmek yerine, yüzdeki kan akışını ayrıntılı olarak takip eden dedektörler geliştirilebilir.

Eisert, "Kalp atarken kan, damarlardan geçerek yüze akıyor ve daha sonra tüm yüz bölgesine dağılıyor. Bu harekette gerçek görüntülerde tespit edebileceğimiz küçük bir gecikme var" diyor.

Ancak bilim insanına göre nihai çözüm deepfake dedektörlerinden ziyade, bir görüntünün üzerinde oynanıp oynanmadığını anlamaya yarayan dijital işaretlere odaklanmaktan geçiyor:

Bir şeyin sahte olup olmadığını tespit etmek yerine bir şeyin değiştirilmediğini kanıtlayan teknolojiye daha fazla odaklanmadığımız sürece, deepfake'lerin saptanmalarını zorlaştıracak kadar iyi olacağını düşünüyorum.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, TechXplore, Frontiers in Imaging