Çalışma: Avrupa'nın ünlü hanedanındaki 'şekil bozukluğunun' nedeni, akraba evliliği

Habsburg soyunun sonuncusu II. Carlos'un Juan Carreno de Miranda tarafından çizilen portresi, İspanya Kralı'nın yüzündeki deformasyonu gösteriyor (Kunsthistorisches Müzesi)

Bilim insanları yüzyıllar süren akraba evliliklerinin, Avrupalı soylularda yaygın görülen ve "Habsburg çenesi" diye bilinen yüz deformasyonunun sorumlusu olduğunu söyledi.
Tıp dilinde mandibular prognatizm diye adlandırılan ve alt çenenin ciddi ölçüde dışarı çıkmasına sebebiyet veren durum, Habsburg Hanedanı'ndan İspanya ve Avusturya krallarıyla eşlerini etkiledi ve tesirini akraba evlilikleri yoluyla Avrupa'nın dört bir yanında, 200 yıldan uzun süre korudu.
Genetik açıdan risk teşkil eden bu eğilimin, son Habsburg kralı II. Carlos'un varis bırakamamasına neden olduğu ve ailenin sonunu getirdiği biliniyor. Ancak daha önce hiçbir araştırma bu karakteristik yüz deformasyonunu akraba evliliğiyle ilişkilendirmemişti.
Santiago de Compostela Üniversitesi'nden, çalışmanın başındaki araştırmacı Profesör Roman Vilas, "Habsburg Hanedanı Avrupa'daki en nüfuzlu ailelerden biriydi ama akraba evililikleriyle meşhur oldu; hanedanın sonunu da bu getirdi" diye konuştu.
"Efsunlu" lakabıyla bilinen II. Carlos 1701'de, (13 yıl sürecek İspanya Veraset Savaşları'na yol açarak) veliaht bırakmadan ölene kadar Habsburg torunları; Kutsal Roma İmparatorluğu, Avusturya ve İspanya'da hüküm sürdü.
Profesör Vilas “Akraba evliliğiyle Habsburg çenesinin ortaya çıkışı arasında net, pozitif bir ilişki olduğunu ilk kez gösteriyoruz" dedi:
Çalışmamız tarihsel figürlere dayansa da akraba evliliği, bazı coğrafi bölgelerle bazı dini ve etnik gruplar arasında hala yaygın görülüyor, dolayısıyla etkilerini araştırmak bugün hala önemli. (...) Habsburg Hanedanı akraba evliliği oranının yüksekliği sebebiyle, araştırmacıların için bir çeşit insan laboratuvarı işlevi görüyor.
Annals of Human Biology'de yayımlanan çalışmada araştırmacılar; Habsburg Hanedanı'nın 15 üyesindeki bozukluğu teşhis etmek için 66 portre kullanan (yüz bölgesinde uzmanlaşmış) 10 cerrahla çalıştı.
Sanatsal tarzlarındaki farklılıklara rağmen portreler, insan yüzüne gerçekçi biçimde yaklaşmasıyla öne çıkıyor.
Cerrahlardan mandibular prognatizmin 11 özelliğinin yanı sıra, en ayırt edici semptomun belirgin alt dudak ve sarkık burun olduğu maksiller yetersizliğin de 7 özelliğini saptaması istendi.
Portreler Viyana'daki Kunsthistorisches Müzesi ve Madrid'deki Prado Müzesi dahil, dünyanın en saygın sanat müzelerinde bulunuyordu.
Cerrahlar, Habsburg ailesinin her bir üyesindeki mandibular prognatizmin ve maksiller yetersizliğin derecesi için puan verdi.
İki özelliğin de en düşük derecesi, 1477'de (Avusturya Arşidükü Maximilian'la) evlenen Burgonya Düşesi Mary'de görüldü. Habsburg çenesi en çok, 1665'e kadar İspanya Kralı olan IV. Felipe'de belirgindi.
Maksiller yetersizlik, II. Carlos da dahil olmak üzere ailenin beş üyesinde en yüksek derecede saptandı.
İki bozukluk arasında korelasyon tespit eden araştırmacılar, ikisinin de aynı genetik temeli paylaştığını düşündü.
Independent Türkçe'de yer alan habere göre, akraba evliliğinin kapsamı 20'den fazla nesilden gelen 6 binden çok kişiyi içeren geniş ölçekli bir soy ağacına göre hesaplandı.
Araştırmacılar akraba evliliğinin derecesiyle Habsburg çenesinin seviyesi arasında güçlü bir ilişki buldu. Maksiller yetersizlikle ilişki de pozitifti ama istatistiksel açıdan, saptanan 7 özellikten sadece ikisi için anlamlıydı.
Akraba evliliğiyle yüz deformasyonu arasındaki ilişkinin sebebi belirsizliğini koruyor. Ancak çalışmanın yazarlarına göre bu, akrabalar arasındaki çiftleşmenin yavrunun her iki ebeveynden de aynı gen formunu alma olasılığını artırmasından kaynaklanıyor.
Bu ayrıca, bireyin genotipinin seçilim değerini azaltıyor, yani Habsburg çenesi, resesif bir durum olarak düşünülmeli.