Suudi Arabistan'ın turizm cenneti: Farasan Adaları

Farasan geyiği, yok olma tehlikesi altında (Halid Hamzi)
Farasan geyiği, yok olma tehlikesi altında (Halid Hamzi)
TT

Suudi Arabistan'ın turizm cenneti: Farasan Adaları

Farasan geyiği, yok olma tehlikesi altında (Halid Hamzi)
Farasan geyiği, yok olma tehlikesi altında (Halid Hamzi)

İsa Nehari
Farasan Adaları’nı ziyaret edenler, feribotlarla başladıkları keyifli yolculuklarında deniz ve huzurla baş başa kalıyor, çeşitli kaya oluşumlarının bulunduğu doğal alanlarını seyrediyor, inci kıyılarında serbest dalış yaparak ziyaretlerine farklı deneyimler katıyor ya da kayıklarla tuttukları balıkları kızartarak yolculuklarını daha da özelleştiriyor.
Kızıldeniz’in güneyinde Suudi Arabistan’a ait takımadalar, jeolojik yaşlarının yaklaşık 3 milyon 500 yüz bin yıl olduğu tahmin edilen 264 farklı adadan oluşuyor. Dahran’da bulunan Kral Fahd Petrol ve Mineraller Üniversitesi Jeoloji Bölümü Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Abdullah ed-Dabba’nın çalışmaları, Cizan bölgesi ve buradaki sıra dağların yaklaşık 3 milyon yıl yaşında olduğunu gösteriyor.
Nadir hayvanlar
Farasan doğal alanındaki buradaki başka hayvanlar gibi nesli tükenmekte olan geyikler yaşıyor. Türü tam olarak netleştirilmese de Farasan geyiği olarak adlandırılan bu geyikler, 1820’lerde alınan örneklere göre dağ ceylanı sınıfına mensup. Bu doğal alanda aynı zamanda beyaz kuyruklu gelincikler, kemirgenler, kaplumbağalar, yunuslar, mercan resifleri, balık kartalları, gri pelikanlar, kara martılar, balıkçıllar, isli doğanlar gibi çeşitli hayvan türleri de bulunuyor.
Bu alanın bitki örtüsünde ise şemsiye ağacı, cam güzeli (impatiens bitkisi), Arap kiraz ağaçları, misvak ağaçları, tuzlu su kıyılarında yaşayan mangrovlar, bu bölgede yeni yetişmekte olan mesquite bitkisi, yaşam ağacı (prosopis cineraria) ve üç metre yükseklikteki avicennia bitkisi yer alıyor.
Köklü tarihi
Takımadalardan biri olan Farasan Adası’nda; Portekiz Kalesi, Lokman Kalesi, en-Necdi Camii, yağmur vadisi, er-Rifai’nin Evi, Alman Yerleşkesi eski yerleşim yerleri olan Gazin, el-Kedmi ve el-Ardi gibi yüzyıllar öncesine ait tarihi yapılar da bulunuyor.
Kızıldeniz’deki en fazla nüfusa sahip, en büyük ve toprakları en verimli ada kabul edilen Farasan Adası’nda; balıkçıların yaşadığı el-Muharrak köyü, halkının ziraat ve hayvancılıkla uğraştığı el-Hüseyin köyü, inci ticaretiyle bilinen Sır köyü, el-Kisar ve el-Mesile köyleri bulunuyor.
Kültürel miras
Aynı zamanda Farasan, sıkıntılarla bezenmiş, denizin mavisine boyanmış ve denizcilerin dillerine dolanmış eşsiz şiiriyle meşhur. Adanın bir simgesi haline gelen İbrahim Meftah ise bu şiirinin önde gelen şairlerinden.
Meftah’ın bir Farasan şiir kitabı ile birlikte birkaç kitabı ve divanı var.
Buradaki şiirlerinden birinde ise şöyle diyor:  
“Ey hayali beni sarıp sarmalayan dünün Kisar’ı!
Ne zaman sana gelsem, yorgunluğumdan şikayet ediyorum
Ne zaman sana gelsem, yitip gitmiş bir ömrü ve verimsiz zamanın kırışıklarını da beraberimde getiriyorum”
Dün, hayal, yorgunluk, şikayet, yitip gitmişlik, verimsizlik ve kırışıklıklar… Tüm bu imgeler, yaklaşık 400 evin bulunduğu, bereketli palmiye ağaçlarıyla ve tatlı su kuyularıyla meşhur Kisar köyünün geçmişine atıfta bulunuyor. Tarihçilere göre bu kuyuların bazılarının tarihi Roma dönemine kadar dayanıyor. Hatta bazılarında Himyar Krallığı’na ait kitabe ve resimler görülüyor.
Harid Festivali
Şarku'l Avsat'ın Independent Arabia'dan aktardığına göre Adada her sene düzenlenen Harid Festivali’nde çeşitli etkinlikler, konserler ve sahile akın eden harid balıklarını yakalama yarışları düzenleniyor. Bu festival, adını harikulade renk ve desenlerdeki bu mercan balıklarından alıyor. 
Geçtiğimiz Aralık ayında kültürel miras konusunda atağa geçen Kültür Bakanlığı, ülkedeki birçok yeri UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne dâhil etme çabalarını yürütüyor. Farasan Adaları’nın tarihi önemini belgeleme sorumluluğu ise Mirası Koruma Ulusal Derneği’ne ait. 

 



Dinozorlar asteroit çarpmasa da yok olmaya mahkum muydu?

Dinozorlar asteroit çarpmasa da yok olmaya mahkum muydu?
TT

Dinozorlar asteroit çarpmasa da yok olmaya mahkum muydu?

Dinozorlar asteroit çarpmasa da yok olmaya mahkum muydu?

Dinozorların asteroit çarpmasından önce çöküşe geçtiği teorisinin doğru olmadığı öne sürüldü.

Milyonlarca yıl boyunca yeryüzüne hükmeden dinozorların soyu, 66 milyon yıl önce Dünya'ya çarpan bir göktaşının etkisiyle tükenmişti. 

Bugüne kadar bulunan bazı fosiller, dinozorların bu olaydan önce sayı ve çeşitlilik açısından gerilediğine işaret ediyordu. Özellikle göktaşından önceki yıllarda fosil sayısının azalması bu teoriyi destekliyordu. Bazı bilim insanları, asteroit gezegene çarpmasa bile bu sürüngelerin yok olma sürecine girdiğine inanıyordu. 

University College London'dan paleontolog Chris Dean "Dinozorların asteroit çarpmadan önce de yok olmaya mahkum olup olmadığı 30 yılı aşkın süredir tartışılan bir konu" diyor.

Dean ve ekip arkadaşları bu soruya yanıt bulmak için 66 milyon ila 84 milyon yıl önce Kuzey Amerika'da yaşamış 4 dinozor türüne ait 8 binden fazla fosili inceledi. 

Bulguları hakemli dergi Current Biology'de dün (8 Nisan) yayımlanan çalışmada dinozor çeşitliliğinin yaklaşık 76 milyon yıl önce zirveye ulaştığı ve ardından kitlesel yok oluşa kadar azaldığı bulundu. Bu eğilim, dinozorların soyu tükenmeden önceki 6 milyon yılda daha belirgindi. 

Ancak araştırmacılar, paleontologların asteroit çarpmasından önceki yıllarda ne kadar araziye erişebildiğini ve bu bölgelerde kaç kazı çalışması yapıldığını hesaplayınca, bilim insanlarının elinde pek örnek olmadığını tespit etti. Ekip, bu döneme ait jeolojik kayıtların açığa çıkmadığını veya üstünün bitki örtüsüyle kaplı olduğunu buldu.

Ayrıca çevresel koşullar veya diğer faktörlerin bu düşüşü açıklayamadığını söylüyorlar. Geliştirdikleri modellere göre dinozorların sayısı, göktaşı çarpmasına kadar stabildi. 

Bilim insanlarına göre dinozorlar kitlesel yok oluştan önce muhtemelen çökmeye başlamamıştı. Bu izlenimin, döneme ait fosillerin iyi korunmamış ya da bulunmasının zor olmasından kaynaklandığını düşünüyorlar. 

Makalenin bir diğer yazarı Alfio Alessandro Chiarenza, "Dinozorlar muhtemelen kaçınılmaz bir yok oluşa mahkum değildi" diyerek ekliyor: 

Eğer o asteroit olmasaydı, hâlâ bu gezegeni memeliler, kertenkeleler ve hayatta kalan torunları olan kuşlarla paylaşıyor olabilirlerdi.

Diğer yandan bazı bilim insanları yeni çalışmanın, dinozorların türlerinin azalmaya başladığı teorisini çürütmediğini savunuyor.

Reading Üniversitesi'nden Manabu Sakamoto'nun araştırmasına göre dinozorların yaşadığı 175 milyon yıl boyunca, yeni dinozor türlerinin ortaya çıkma hızı genel olarak yavaşlamıştı ve yeni türlerinin gelişmesinden çok daha fazla sayıda türün nesli tükeniyordu. 

Sakamoto, yeni araştırma mevcut fosillerde sapma olduğunu öne sürmesine karşın dinozor çeşitliliğindeki bu uzun vadeli düşüşün geçerliliğini koruduğunu söylüyor: 

Bu iki durum aynı anda geçerli olabilir.

Independent Türkçe, Live Science, New Scientist, Current Biology