Irak'ta Sistani'den siyasi gruplara hükümet eleştirisi

Bağdat’ta Mukteda es-Sadr’ın çağrısıyla ABD varlığına karşı düzenlenen ‘milyonluk gösteri’ (AP)
Bağdat’ta Mukteda es-Sadr’ın çağrısıyla ABD varlığına karşı düzenlenen ‘milyonluk gösteri’ (AP)
TT

Irak'ta Sistani'den siyasi gruplara hükümet eleştirisi

Bağdat’ta Mukteda es-Sadr’ın çağrısıyla ABD varlığına karşı düzenlenen ‘milyonluk gösteri’ (AP)
Bağdat’ta Mukteda es-Sadr’ın çağrısıyla ABD varlığına karşı düzenlenen ‘milyonluk gösteri’ (AP)

Irak’ta halk protestoları devam ederken, Iraklı Şiilerin en üst dini mercii Ali es-Sistani, hükümet kurulmasında yaşanan gecikme sebebiyle ‘siyasi grupları’ eleştirdi.
Sistani'nin Kerbela'daki Temsilcisi şeyh Ahmet es-Safi, dün cuma hutbesi sonrası dini mercinin mesajını okudu.
Safi, “Dini mercii (Sistani), Irak’ın egemenliği, siyasi kararlarının bağımsızlığı, toprak bütünlüğü ve halkın birliğine karşı saygı duyulması gerektiği hususundaki ilkeli tutumunu vurgulamaktadır. Dini mercii hangi taraf olursa olsun hiçbir bahane altında bu ulusal ilkelere zarar vermesini kesin bir şekilde reddetmektedir” dedi.
Safi, vatandaşların barışçıl yolları izlemek şartıyla ifade özgürlüğüne sahip olduğunu belirterek, Sistani’nin halk istediği sürece ciddi reformların yapılması gerektiğine vurgu yaptığını söyledi.
Safi, konuşmasının devamında, “Sistani bir kez daha tüm Iraklı gruplara, bu zor süreçte ülkelerini çevreleyen tehlikenin boyutunun farkına varma ve Irak halkının şimdi ve gelecekteki çıkarlarını göz önünde bulundurarak, önemli meseleler ve karşılaştıkları kritik sorunlar konusunda bir araya gelmeleri çağrısında bulunuyor” ifadelerini kullandı.
Diğer yandan Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr, dünkü ‘milyonluk gösteriler’ sırasında yabancı güçlerin varlığına karşı nasıl hareket edileceği konusunda bir yol haritası sunarken, Haşdi Şabi’nin savunma ve içişleri bakanlıklarıyla birleştirilmesi önerisinde bulundu. Sadr, aksi durumda ise Haşdi Şabi’nin güvenlik güçlerinin bir parçası olması nedeniyle Silahlı Kuvvetler Genel Komutanı’nın (Başbakan) kararlarına uymak zorunda olduğunu belirtti.
Bağdat’ta düzenlenen gösteriler sırasında kalabalıklara hitaben mesajı okunan Sadr, Irak topraklarındaki bütün Amerikan üslerinin kapatılması, bütün yabancı güçlerin çıkarılması, ABD güvenlik şirketlerine ait merkezlerin kapatılması, Irak hava sahasının ABD uçaklarına kapatılması ve ABD ile imzalanan tüm güvenlik anlaşmalarının iptalini istedi.
Sadr ayrıca hükümetten ülkede bulunan yabancı misyon temsilciliklerini korumasını ve buralara saldıranların cezalandırılmasını talep etti.
Ulusal güvenlik uzmanı ve Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanı Dr. Hüseyin Allavi, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Sayın Mukteda es-Sadr’ın vizyonu, devlet yönetiminin ciddi bir mesele olduğu siyasi yaklaşıma geri dönüş olarak değerlendirilmelidir. ABD, ülkedeki askeri danışmanların varlığını azaltmaya hazır ancak yeni bir hükümetle anlaşma yapmak istiyor” dedi.
Allavi, Haşdi Şabi’nin savunma ve içişleri bakanlıklarıyla birleştirilmesi önerisiyle ilgili olarak, “Bu mesele 237 numaralı kararnamede yer alan çalışmaların tamamlanmasına bağlı. Çünkü ortada bir parlamento kararı var. Ancak yine de silahların devlet elinde toplanması, silahlı grupların lağvedilmesi veya orduya entegre edilmesi konusunda kapsamlı bir siyasi uzlaşma gerekiyor” dedi.
Irak Türkmen Cephesi Başkan Yardımcısı Hasan Turan, Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte, Sistani’nin hükümetin kurulmasının gecikmesinden dolayı eleştirilerde bulunması ve siyasi gruplara birlikte çalışma çağrısını değerlendirdi.
Eski Kerkük Milletvekili Turan, “Karşı karşıya olduğumuz sorun, önümüzde Irak’ı krizden çıkaracak ortak bir vizyondan yoksun, kendi arasında bölünmüş ve olayları iyi okuyamayan bir siyasi elitin olmasıdır. Halihazırda talep edilen şudur: Bir an önce başbakanın belirlemek ve erken seçimlere gitmek. Bu ikisi acil ve duygusal kararlardan uzak bir şekilde ülkenin sorunları için gerçek bir çözümdür” diye konuştu.
 



Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
TT

Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)

Filistinli yetkililere göre Gazze'de ateşkes görüşmeleri çıkmaza girdi. 

Kimliğinin açıklanmaması şartıyla BBC'ye konuşan kaynaklar, Tel Aviv yönetiminin Katar'ın başkenti Doha'daki müzakerelere, ihtilaflı konularda karar vermeye yanaşmayan bir heyet gönderdiğini savunuyor. 

Ayrıca yetkililer, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ABD ziyaretiyle "zaman kazanmaya" çalıştığını ve süreci tıkadığını ileri sürüyor. 

Netanyahu, 7-10 Temmuz'da gerçekleştirdiği ziyarette ABD Başkanı Donald Trump'la bir araya gelmişti. Ancak beklenen 60 günlük ateşkesin sağlandığına dair bir açıklama yapılmamıştı.

Filistinli yetkililer, İsrail ordusunun Gazze'den çekilmesi ve bölgeye yardım girişleri gibi konularda uzlaşma sağlanamadığını belirtiyor. 

BBC, özellikle İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah ve Han Yunus kentlerini ayıran Morag Koridoru'nda işgali sürdürme ısrarının henüz aşılamadığını aktarıyor. İsrail ordusunun Gazze'nin 1 ila 1,5 kilometre içine giren bir alandaki "tampon bölgeleri" bırakmak istemediği ifade ediliyor.

Diğer yandan Hamas'ın tampon bölgelere ait haritaları istediği ve sözkonusu alanın söylenenden çok daha büyük olduğunun ortaya çıktığı aktarılıyor. Buna göre İsrail ordusu, bazı noktalarda Gazze'nin 3 kilometre kadar içine giren tampon bölgeler inşa etmeyi planlıyor. 

Filistinli örgütün ilk etapta bu konuda taviz vermeyi düşündüğü fakat haritaları görünce bundan vazgeçtiği ifade ediliyor. Tel Aviv yönetiminin, Gazze'nin Mısır sınırındaki Refah kentinin tamamında işgalini sürdürmeyi planladığı aktarılıyor.

Kaynaklardan biri, Netanyahu yönetiminin tutumuna dair şunları söylüyor: 

Bu görüşmeleri hiçbir zaman ciddiye almadılar. Bunları zaman kazanmak ve sahte bir ilerleme görüntüsü vermek için kullandılar.

Diğer yandan New York Times'ın (NYT) analizinde, Netanyahu'nun Gazze savaşını iktidarını sürdürmek için kullandığına dikkat çekiliyor. 

Netanyahu'nun, savaşın sürmesini isteyen Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir gibi radikal sağcı koalisyon ortaklarını memnun etmek için ateşkese yanaşmadığı ifade ediliyor. 

Analizde, Netanyahu'nun Nisan 2024'te ateşkes yapmayı düşündüğü fakat yine aynı baskılar nedeniyle geri adım attığı belirtiliyor. Bazı Amerikalı yetkililerin, Netanyahu'yla İsrail halkının yüzde 50'sinin savaş yerine rehine takası anlaşmasını istediğine dair anket sonuçları paylaştığı, İsrail liderininse şöyle yanıt verdiği aktarılıyor: 

Evet ama bu yüzde 50'lik kesim benim seçmenlerimden oluşmuyor.

Başbakanın yargı reformu paketinin 2023'te büyük protestolara yol açtığı, hatta yedek askerlerin greve gittiği anımsatılıyor. Bunlara ek olarak Netanyahu hakkında yolsuzluk ve rüşvet suçlamalarıyla açılan davaların sürdüğü hatırlatılıyor. 

Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) de Gazze'de işlenen "savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar" nedeniyle Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında Kasım 2024'te tutuklama emri çıkarmıştı. 

Analizde, Netanyahu'nun Gazze savaşını uzatarak bu davalardan kendini korumaya çalıştığı belirtiliyor. "İsrail hiç olmadığı kadar güvensiz bir konumda" denen analizde, başbakanın hamlelerinin ülke tarihinin en karanlık sayfalarından birini oluşturduğu ifade ediliyor: 

Netanyahu, 21. yüzyılın felaketlerinden birinin mimarı ve bu felaket, İsrail'in adını muhtemelen onlarca yıl lekeleyecek.

Independent Türkçe, BBC, Times of Israel, New York Times