Ebu Gayt: Arap ülkeleri iki devletli çözümden vazgeçmedi ve vazgeçmeyecek

Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt Münih Güvenlik Konferansı’nda
Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt Münih Güvenlik Konferansı’nda
TT

Ebu Gayt: Arap ülkeleri iki devletli çözümden vazgeçmedi ve vazgeçmeyecek

Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt Münih Güvenlik Konferansı’nda
Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt Münih Güvenlik Konferansı’nda

Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt, Filistinlilerin çok acı çektiklerini ancak yenilmediklerini söyleyerek, bundan sonra da teslim olmayacaklarına vurgu yaptı.
Münih Güvenlik Konferansı kapsamında Filistin sorununun tartışıldığı bir oturumda konuşan Gayt, Filistinlilerin gelecekleri hakkında bir şeye karar vermeleri halinde tüm Arap ülkelerinin onları destekleyeceğini söyledi.
Gayt, iki devletli çözüme alternatif olarak bilinen iki halkı içeren tek devletli çözüm konusunda uyararak, İsraillilerin Filistinlilere eşit vatandaş muamelesi yapılmasından memnun olmayacağını ve bu durumun apartheid (ırk ayrımı) sistemine dayanan bir devlet olacağı anlamına geleceğine dikkat çekti.
Bunun kimsenin kabul edemeyeceği bir sonuç olduğunu söyleyen Gayt, iki devletli çözümü kurtarmak için hızlı bir şekilde çalışarak böyle bir senaryodan kaçınmaya dikkat edilmesi gerektiğini ifade etti.
Arapların Filistin meselesini terk ettiğine ilişkin iddiaları reddeden Gayt, Arap Birliği olağanüstü toplantısında ABD Başkanı Donald Trump'ın açıkladığı Barış Planı’nın tamamen reddedildiğini hatırlattı.
2002’de sunulan ‘barış için toprak’ ilkesine dayanan kapsamlı Arap Barış Girişimi’nin, Araplar açısından İsrail ile bir barış anlaşmasının temellerini temsil ettiğini söyleyen Gayt, İsraillilerin bunu kabul etmediğini belirtti.
Filistinlilerin, İsraillilerle yürütülen müzakere turları sırasında rasyonel ve ılımlı davrandıklarını dile getiren Gayt, askersizleştirilen devlet ve İsrail ile aralarındaki uluslararası güç varlığı bulunmasını kabul ettiklerini söyleyerek, Filistin’in ‘uzlaşmaz’ olarak tanımlanamayacağını vurguladı.
Bazı İsraillilerin, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ın ‘bir sorun ya da barışın önünde bir engel olarak’ görülmesiyle ilgili ifadelerinden endişelendiğini söyleyen Ebu Gayt, İsrail’in Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi’nin bunu birkaç gün Barış Planı’nın tartışıldığı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) oturumunda açıkça ifade ettiğini hatırlattı.
Bu yaklaşımın çok tehlikeli olduğunu ve İsraillilerin Arafat ile olan deneyimlerinin tekrar edebileceğine işaret eden Gayt, “Abbas’ın kabul etmeyeceğini hiçbir Filistinli kabul etmez. Sorun Filistin liderliğinde değil, barış istemeyen İsrail tarafında” diye konuştu.



Libya'daki ‘Rus nüfuzu’ ABD Özel Temsilcisi’nin güney ziyaretini gölgede bıraktı

ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
TT

Libya'daki ‘Rus nüfuzu’ ABD Özel Temsilcisi’nin güney ziyaretini gölgede bıraktı

ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)

Libya'daki ‘Rus nüfuzu’, Libyalı analistlerin ABD Özel Temsilcisi Richard Norland'ın Libya'nın güneyine yaptığı benzeri görülmemiş ziyaretin sonuçlarına ilişkin değerlendirmelerini gölgede bıraktı.

Norland'ın bu hafta başında güneydeki Sebha kentinde Mareşal Halife Hafter'in oğlu Saddam Hafter ile yaptığı görüşmelerin ayrıntıları yeterince açıklanmadı. Ancak gözlemciler Norland'ın Sebha'ya yaptığı ziyaretin ‘sembolik’ olduğunu bildirdi. Derne Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü olan Yusuf el-Farisi, söz konusu ziyaretin ‘önceki güvensizlik dalgalarının ardından istikrarlı güvenlik koşulları ışığında bir ABD yetkilisinin güney kentine yaptığı ilk ziyaret’ olduğunu belirtti.

cdvfg
ABD'nin Libya Özel Temsilcisi Richard Norland, Sebha ziyareti sırasında gerçekleşen görüşmede konuşurken (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)

Johns Hopkins Üniversitesi Dış Politika Enstitüsü üyesi Hafız el-Guveyl'e göre, Libya'ya yönelik on yıllık stratejik planın ve Rus nüfuzunu sınırlama girişimlerinin gölgeleri, ABD Özel Temsilcisi’nin Güney Libya ziyaretinde de kendisini gösterdi. El-Guveyl'e göre Rusya'nın Libya'nın güneyindeki nüfuzunu arttırması, ABD'nin kırılgan bölgelere yönelik stratejisinden ve Norland'ın ziyaretinden daha uzak değil. Bu noktada, geçtiğimiz mart ayından bu yana Rus askeri kargo uçaklarının ülkenin güneyinde yer alan Brak eş-Şati Üssü’ne yönelik birden fazla hava ikmalinden söz eden sızıntıların ortaya çıktığını da belirtmek gerekir.

Xujık8
Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid ed-Dibeybe ile CIA Direktörü William Burns arasında Trablus'ta daha önce yapılan bir görüşmeden (UBH)

İki yıldan kısa bir süre önce Biden yönetimi, ‘Çatışmayı Önlemek ve İstikrarı Teşvik Etmek için ABD Stratejisi - Libya için On Yıllık Stratejik Plan’ olarak bilinen planı başlattı. Bu plan, diğer hususların yanı sıra, Libya'nın tarihsel olarak marjinalleştirilmiş güneyini ulusal yapılara entegre etmeyi, daha geniş bir birleşmeye yol açmayı ve güney sınırını güvence altına almayı amaçlıyor.

Norland, Hafter'le görüştükten sonra Libya'nın güneyinin istikrara kavuşturulması, Libya'nın egemenliğinin korunması ve bölünmelerin aşılmasında oynadığı hayati rol hakkında genel bir konuşma yapmakla yetindi. Trablus Üniversitesi’nde siyaset bilimi profesörü olan Dr. Ahmed el-Atraş'a göre söz konusu ziyaret Moskova'nın nüfuz mücadelesi ve Rusya'nın bölgedeki genişlemesini keşfetme bağlamının ötesine geçemeyebilir.

Diğer yandan Norland’ın Libya'nın güvenlik kurumlarını birleştirme çabalarını ülkenin dört bir yanından Libyalı askeri liderlerle ilişki kurarak desteklemekten bahsetmesi de dikkat çekiyor. El-Atraş Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, bu ziyaretin gerçekleri gizlemek için yapıldığını belirtti. El-Atraş’a göre bu ziyaret öncelikle Moskova'yı hedef alıyor ve ülkenin batısından sorumlu İçişleri Bakanı İmad et-Trablusi ile Saddam arasında daha önce yapılan ve tek taraflı bir eylem olan görüşmeye dayanan vizyonları önemsizleştiriyor.

 sc
Rusya Savunma Bakanı Yardımcısı ve Rus hükümetinden üst düzey bir heyetin daha önce Bingazi'ye yaptığı ziyaretten (Şarku’l Avsat)

Öte yandan bir grup analist, Çin'in Libya'daki faaliyetlerinin genişlemesine ilişkin ABD'nin güçlü endişelerinden bahsetti. Siyasi analist İzzeddin Akil'e göre güney Libya, Çin İpek Yolu'nun kesilmesinde önemli bir istasyon olabilir ve aynı zamanda Afrika'da Çinlileri rahatsız etmek ve onlara karşı koymak için bir üs olarak kullanılabilir.

Akil, Washington yönetiminin Trablus Büyükelçisi olarak atanması planlanan Amerikalı diplomat Jennifer Gavito'nun brifinginde Çin hakkında söylenenleri esas aldı.

Gavito geçtiğimiz haziran ayında Senato Dış İlişkiler Komitesi önünde yaptığı açıklamada, Çin'le bağlantılı şirketlerin Libya'da bilgi ve iletişim teknolojileri sektöründe gösterdikleri derin başarılar konusunda uyarıda bulundu.

Infra Global Partners Vakfı danışmanı Jonathan Bass, Pekin'in Mareşal Halife Hafter'e verdiği desteğe işaret ederek, Çin'in daha önce eski Libya Başbakanı Fethi Başağa döneminde çok cazip koşullarla ülkenin güneyinde Libya altını çıkarma hakkını elde ettiğini söyledi.

Sahel bölgesinin son iki yılda Fransa'ya sadık bazı yerleşik rejimlerin devrilmesine tanık olması ve Rusya'nın yeni rejimlerin müttefiki olarak bölgeye müdahil olması da dikkat çekiyor.

Norland'ın Sebha'yı ziyaretinden bir gün sonra Rusya'nın Libya Büyükelçisi Aydar Aganin'in Rus askeri kamyonu Ural'ın direksiyonuna geçmesi ve Ural’ın Libya pazarına girişini kutlaması da önemli bir noktaydı.