Almanya: ABD’nin WHO ile ilişkilerini kesmesi ‘ciddi bir aksilik’

Cenevre’deki WHO logosu (AFP)
Cenevre’deki WHO logosu (AFP)
TT

Almanya: ABD’nin WHO ile ilişkilerini kesmesi ‘ciddi bir aksilik’

Cenevre’deki WHO logosu (AFP)
Cenevre’deki WHO logosu (AFP)

Almanya Sağlık Bakanı Jens Spahn, ABD’nin Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ile ilişkilerini kesmesinin ‘küresel sağlık için ciddi bir aksilik’ olduğunu söyledi.
Spahn WHO’nun yeniden biçimlendirilmesi gerektiğini söyleyerek Twitter hesabından açıklamalarda bulundu.  ABD Başkan Donald Trump’ın yeni tip koronavirüs salgını sırasında Çin ile WHO arasındaki ilişkiye atıfta bulunmasıyla örgütle ilişkilerini kesmesinin ardından Alman bakan, Avrupa Birliği’nin (AB) daha fazla taahhütte bulunmasını gerektiğini söyledi.
Öte yandan Rusya Dışişleri Bakanlığı, ABD'nin Dünya Sağlık Örgütü ile ilişkisini sonlandırmasına ilişkin, “Washington, bu zamanda sağlık alanındaki etkileşimle ilgili uluslararası hukuka darbe vuruyor” ifadelerini kullandı. Sputnik haber ajansının haberine göre, Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, dünyanın salgınla mücadelede çabalarını pekiştirmesi gerektiğine dikkati çekti.
Zaharova açıklamasında, “ABD bunun yerine dünyaya ne teklif edebilir? Salgın döneminde Amerikan sağlık sisteminde ortaya çıkan üzücü tablo, Washington'a bu alandaki liderlik hakkında konuşmak için şans bırakmıyor” şeklinde konuştu.
Trump, dün Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ile ilişkilerin sonlandırıldığını duyurmuştu.
ABD Başkanı, koronavirüs salgını ile mücadele kapsamında anlaşmazlıklar yaşadığı Dünya Sağlık Örgütü ile ilişkilerin sonlandırıldığını duyurdu. Trump, koronavirüs salgını başlangıcında WHO'yu dinlemeyerek, Çin'e seyahat yasağı uyguladığını bildirmişti.
ABD Başkanı, "Çin'in Dünya Sağlık Örgütü üzerinde mutlak bir hakimiyeti var. ABD, WHO'ya yılda 450 milyon Dolar fon sağlarken, Çin sadece 40 milyon Dolara yakın para ödedi. Dünya Sağlık Örgütü'nden esaslı reformlar yapmasını istedik ne yazık ki onlar harekete geçmeyi reddetti. WHO, ihtiyaç duyulan ve beklediğimiz reformları gerçekleştirmediği için biz de bugün WHO ile olan ilişkimizi bitiriyoruz. Dünya Sağlık Örgütü'ne sağlanan fonları, hak eden acil küresel sağlık örgütlerine aktaracağız" dedi.



ABD Senatosu'nda Demokratların Filistin devletini tanıma çabaları

ABD Senatosu (AFP)
ABD Senatosu (AFP)
TT

ABD Senatosu'nda Demokratların Filistin devletini tanıma çabaları

ABD Senatosu (AFP)
ABD Senatosu (AFP)

ABD senatörleri, dün Senato'da Filistin devletinin tanınmasını talep eden ilk kararı sundular. Bu karar, Gazze Şeridi'ndeki savaşın başlamasından yaklaşık iki yıl sonra İsrail'e yönelik tutumlarda bir değişime işaret ediyor.

Demokratların liderliğindeki bu tasarının, Cumhuriyetçilerin 53-47 çoğunluğa sahip olduğu Senato'dan geçmesi pek olası görünmüyor.

Cumhuriyetçi Başkan Donald Trump dün, Filistin devletinin tanınması konusunda İngiliz Başbakanı Keir Starmer ile aynı fikirde olmadığını ve bu çabaya hiçbir Cumhuriyetçinin katılmadığını söyledi.

Girişime liderlik eden Oregon eyaletinin Demokrat Senatörü Jeff Merkley yaptığı açıklamada, "Amerika Birleşik Devletleri'nin liderlik etme sorumluluğu var ve şimdi harekete geçme zamanı" dedi.

Merkley, kararın ABD'nin İsrail ile birlikte güvenliği garanti altına alınmış, silahsızlandırılmış bir Filistin devletini tanımasını talep ettiğini ve her iki tarafa da umut vereceğini ve barış umutlarını artıracağını ifade etti.
Temsilciler Meclisi'nde, Kaliforniyalı Ro Khanna, Filistin devletinin tanınması için destek toplama umuduyla mektuplar gönderiyor.

Bu adımlar, çatışmanın ikinci yılına yaklaştığı bir dönemde, milletvekillerinin İsrail'e savaşı sona erdirmesi ve Gazze'deki insani krizi hafifletmesi için baskı yapma yönündeki eğilimini yansıtıyor.


İsrail'in uluslararası kararlara uymamasının üzerinden bir yıl geçmesinin ardından Filistin devleti için ivme artıyor

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu, iki devletli çözümü oylamak üzere New York'ta düzenlenen oturumda, 12 Eylül 2025 (AFP)
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu, iki devletli çözümü oylamak üzere New York'ta düzenlenen oturumda, 12 Eylül 2025 (AFP)
TT

İsrail'in uluslararası kararlara uymamasının üzerinden bir yıl geçmesinin ardından Filistin devleti için ivme artıyor

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu, iki devletli çözümü oylamak üzere New York'ta düzenlenen oturumda, 12 Eylül 2025 (AFP)
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu, iki devletli çözümü oylamak üzere New York'ta düzenlenen oturumda, 12 Eylül 2025 (AFP)

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'nun İsrail'e, ‘işgal altındaki Filistin topraklarındaki yasadışı varlığını’ 12 ay içinde sona erdirme gerekliliğine ilişkin Uluslararası Adalet Divanı'nın (UAD) danışma görüşüne uyması çağrısında bulunduğu kararının üzerinden tam bir yıl geçmesine rağmen, Başbakan Binyamin Netanyahu'nun hükümeti bu kararı görmezden gelmeye devam ediyor. Bu arada, dünyanın dört bir yanındaki ülkeler iki devletli çözümü hayata geçirmek için önemli adımlar attı.

Filistin devletini tanıma niyetini açıklayan ülkelerin sayısı arttı. Suudi Arabistan ve Fransa tarafından temsil edilen iki devletli çözüm girişiminin önümüzdeki hafta ivme kazanması ve yaklaşık 15 ülkenin daha Filistin devletini tanıması bekleniyor.

zdfgt
Bir ekranda, 12 Eylül 2025 tarihinde New York'ta düzenlenen oturumda Genel Kurul üyeleri tarafından iki devletli çözümü uygulamaya yönelik karar için kullanılan oyların sayısı gösteriliyor. (Reuters)

İsrail’in, İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinden bu yana BM ve uluslararası sistemin en güçlü aracı olan BM Güvenlik Konseyi'nin kararları da dahil olmak üzere uluslararası meşruiyet kararlarına uymayı reddetmesi ilk kez olmuyor.

İsrail, BM Güvenlik Konseyi tarafından çıkarılan birçok bağlayıcı kararı ve UAD ve BM Genel Kurulu dahil olmak üzere uluslararası örgüt içindeki ve dışındaki diğer organlar tarafından çıkarılan daha fazla sayıda bağlayıcı olmayan kararı ve tutumu görmezden geldi.

‘Olağanüstü bir fırsat’

Ancak New York'taki diplomatlara göre, İsrail'in söz konusu kararlara uymaması, uluslararası toplumun ‘birikmiş eylemlerinin’ önemini azaltmıyor, çünkü onlar ‘dünya ülkelerinin çoğunluğunun aradığı hedef olan Filistin halkına kendi kaderini tayin hakkı verilmesi için belirleyici anın er ya da geç geleceğine’ inanıyorlar.

Birçok ülke, Netanyahu hükümetinin Gazze Şeridi'ndeki savaşı acımasızca sürdürmesinden öfke duyuyor. Bu savaş, ‘Hamas'ı ortadan kaldırmak’ sloganı altında, açlık, susuzluk ve sürekli bombardıman yoluyla Filistinlilere yönelik bir ‘soykırım’ olarak tanımlanmaktadır ve şu ana kadar 65 binden fazla Filistinlinin hayatına mal olmuştur. Batı Şeria'da yasadışı yerleşim birimlerinin artan inşasından ve yerleşimci şiddetinin artmasından bahsetmiyoruz bile.

yu7ı8
9 Eylül 2025'te New York'taki Birleşmiş Milletler (BM) genel merkezinin önünde düzenlenen mitingde Filistin yanlısı bir aktivist (AFP)

Bazı diplomatlar, dünya liderlerinin bu ay BM Genel Kurulu'nun 80. oturumunun üst düzey toplantıları için New York'ta bir araya gelmesiyle ‘daha dinamik bir ortamın’ ortaya çıkabileceği konusunda umutlu. Bunu, yaklaşık 15 ülkenin daha Filistin devletini tanıması da dahil olmak üzere önemli adımların duyurulması için ‘olağanüstü bir fırsat’ olarak görüyorlar.

Şu anda, uluslararası örgütün 193 üyesinden 149'u Filistin devletini tanıyor.

Buna, ABD Başkanı Donald Trump yönetimini Washington'un İsrail'e koşulsuz desteğini sınırlandırmaya ve Filistinlilerin kendi kaderini tayin hakkının tanınmasını sağlamaya ikna etmek için küresel çapta yürütülen çabalarla ilgili önemli tartışmalar da eşlik edecek.

‘Yasadışı’ statünün tarihi

UAD 19 Temmuz 2024'te, ‘İsrail'in işgal altındaki Filistin topraklarında varlığını sürdürmesinin yasadışı olduğunu’ teyit eden bir danışma görüşü yayınladı.

UAD, İsrail'in ‘bu yasadışı varlığı mümkün olan en kısa sürede sona erdirmek, tüm yeni yerleşim faaliyetlerini derhal durdurmak ve işgal altındaki Filistin topraklarından tüm yerleşimcileri tahliye etmekle yükümlü’ olduğunu bildirdi.

cdfgrt
Hollanda'nın Lahey kentindeki Uluslararası Adalet Divanı (AP)

UAD, ‘tüm devletlerin bu yasadışı varlığın yol açtığı durumun yasallığını tanımama yükümlülüğü olduğu’ değerlendirmesinde bulundu. UAD tarafından yapılan açıklamada, “BM, özellikle de danışma görüşünü talep eden BM Genel Kurulu ve Güvenlik Konseyi, İsrail'in işgal altındaki Filistin topraklarındaki yasadışı varlığının bir an önce sona erdirilmesi için gerekli yöntem ve araçları değerlendirmelidir” denildi.

Bir yıl önce BM Genel Kurulu, İsrail'i 18 Eylül 2024 tarihinden itibaren ‘en geç 12 ay içinde’ Filistin topraklarındaki ‘yasadışı varlığını derhal sona erdirmeye’ çağıran bir karar kabul etmişti.

Karar ayrıca yeni yerleşim yerlerinin inşasının durdurulmasını, İsrail tarafından el konulan arazi ve mülklerin iadesini ve Filistinli mültecilerin geri dönüşünü talep ediyordu.

Ayrıca, üye devletlere, silahların Filistin topraklarında kullanılabileceğine dair ‘makul’ gerekçeler varsa, İsrail'e silah ihracatını durdurmak için önlemler almaları ve işgal altındaki topraklarda ‘İsrail'in yasadışı varlığının sürdürülmesine’ katkıda bulunan kişilere yaptırımlar uygulamaları çağrısında bulunuldu.

sdfrg
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, 15 Eylül 2025 tarihinde bir dizi Avrupalı ve Arap ortakla Ortadoğu'daki durum hakkında video konferans yoluyla görüştü. (EPA)

Bu, Filistin Yönetimi'nin BM'de ek haklar ve ayrıcalıklar elde etmesinden bu yana resmi olarak sunulan ilk karardı. Bu haklar arasında Genel Kurul salonunda BM üyeleri arasında bir koltuk ve karar tasarısı önerme hakkı da bulunuyor.

Trump yönetiminin, Filistin heyetinin mevcut oturuma katılmasını engellemek amacıyla heyet üyelerine vize vermeme veya daha önce verilmiş vizeleri iptal etme kararının ardından, Genel Kurul bugün, Devlet Başkanı Mahmud Abbas da dahil olmak üzere Filistin heyetinin üyelerinin mevcut teknik imkanlar aracılığıyla oturuma katılmalarına izin veren yeni bir karar tasarısını oylamaya karar verdi.

Bu, ABD'nin aldığı önlemlere rağmen Filistin'in sesinin bu oturumda duyulmaya devam edeceği anlamına geliyor.


Güney Lübnan'a savaş ve yerinden edilme atmosferi geri dönüyor

İsrail hava saldırısının hedef aldığı Dibbin kasabasından dumanlar yükseliyor (Ulusal Haber Ajansı)
İsrail hava saldırısının hedef aldığı Dibbin kasabasından dumanlar yükseliyor (Ulusal Haber Ajansı)
TT

Güney Lübnan'a savaş ve yerinden edilme atmosferi geri dönüyor

İsrail hava saldırısının hedef aldığı Dibbin kasabasından dumanlar yükseliyor (Ulusal Haber Ajansı)
İsrail hava saldırısının hedef aldığı Dibbin kasabasından dumanlar yükseliyor (Ulusal Haber Ajansı)

Güney Lübnan sakinleri, İsrail'in şiddetli ve yaygın hava saldırılarının yeniden başlamasıyla dün bir savaş ve yerinden edilme atmosferi yaşadı. İsrail ordusu, Hizbullah altyapısına ev sahipliği yaptığını iddia ederek, beş kasabaya uyarılarda bulunarak sakinleri evlerini boşaltmaya çağırdı.

Bu saldırılar, Hizbullah'ın, 27 Eylül 2024'te İsrail'in Beyrut'un güney banliyölerinde düzenlediği saldırıda eski Genel Sekreteri Hasan Nasrallah'ın öldürülmesinin birinci yıldönümünü anmaya hazırlandığı sırada gerçekleşti.

Lübnan Başbakanı Nevvaf Selam, "Uluslararası topluma, özellikle de düşmanlıkların durdurulması anlaşmasına destek veren devletlere, İsrail'e saldırılarını derhal durdurması için azami baskı yapmaları çağrısında bulundu."

Öte yandan, İsrail'in elindeki Lübnanlı tutukluların serbest bırakılması için devam eden müzakereleri yakından izleyen Lübnan kaynakları, Kıbrıs hükümetinin tutukluların serbest bırakılması konusunda arabuluculuk yapmaya istekli olduğunu bildirdi.