Mısır, Libya'da askeri müdahaleye hazırlanıyor: Sirte ve Cufra kırmızı çizgimizdir

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi dün, ülkenin batısında askeri bölgedeki Mısır Hava Kuvvetleri birliklerini ziyaret etti (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi dün, ülkenin batısında askeri bölgedeki Mısır Hava Kuvvetleri birliklerini ziyaret etti (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT

Mısır, Libya'da askeri müdahaleye hazırlanıyor: Sirte ve Cufra kırmızı çizgimizdir

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi dün, ülkenin batısında askeri bölgedeki Mısır Hava Kuvvetleri birliklerini ziyaret etti (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi dün, ülkenin batısında askeri bölgedeki Mısır Hava Kuvvetleri birliklerini ziyaret etti (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, ‘Libya’ya doğrudan askeri müdahale’ mesajı olarak görülen dünkü açıklamasında, ülkesinin şimdiye kadar Libya’nın iç işlerine hiç karışmadığını, ancak şuan durumun farklı olduğunu ve Arap ülkeleri, Mısır ve Libya arasındaki ulusal güvenlik denkleminin sarsıldığını söyledi. Sisi, Mısır’ın ve bölgenin çıkarlarını korumak ve güvenliğini sağlamak için hazırlık yapmanın zorunlu hale geldiğini vurguladı.
Mısır Cumhurbaşkanı dün, çeşitli askeri silahların hazır olup olmadığını inceledikten sonra ülkenin batısında askeri bölgedeki Mısır Hava Kuvvetleri birlikleri önünde üst düzey devlet adamlarının, Mısır ordusu komutanlarının ve Libyalı kabilelerin temsilcilerinin de katılımıyla bir konuşma yaptı.
Ülkesinin ‘bir dönüm noktasında olduğunu’ söyleyen Sisi, yabancı askeri güçlerin yayılma hayallerinin Mısır sınırlarında doğrudan tehditler oluşturduğunu belirterek, “Gerek Birleşmiş Milletler Antlaşması uyarınca kendini savunma hakkı açısından olsun gerek Libya’da seçilmiş tek meşru otorite olan (Tobruk kentindeki) Temsilciler Meclisi'nin talebi üzerine olsun, Mısır’ın (Libya’ya ) yapacağı herhangi bir doğrudan askeri müdahale uluslararası meşruiyet kazanmıştır” ifadelerini kullandı.
Ankara ile karşı karşıya gelme isteğini somutlaştırmış gibi görünen Sisi, Libya topraklarında Sirte ve Cufra’nın ‘kırmızı çizgileri’ olduğunu söyledi. Sisi,  ülkesinin ‘yok sayılmasına izin vermeyeceğini’ vurguladı. Öte yandan Türkiye Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın dün yaptığı açıklamada, Libya'da sürekli ateşkes sağlamak için Libya Ulusal Ordusu (LUO) güçlerinin Sirte ve Cufra şehirlerinden çekilmesi gerektiğini dile getirdi.
Mısır Cumhurbaşkanı Sisi isim vermeden Türkiye’nin bölgedeki askeri hareketlerinin ‘geçmişindeki nüfuzunu geri kazanma çabaları’ ve ‘milletimizin güvenlik ve istikrara sahip olmasını istemeyişi’ olarak görürken konuşmasında sık sık Libya’da çatışan tarafların artık durdurulması, krize bir çözüm bulunması ve müzakerelerin başlaması gerektiğini vurguladı. Silahlı müdahalenin ne doğudan ne de batıdan geçemeyeceğini söyleyen Sisi,  “Krizi sonlandırmak için müzakerelere başlıyoruz” şeklinde konuştu.
Konuşması sırasında orada hazır bulunan Libyalı kabilelerin temsilcilerine seslenen Sisi, “Şimdiye kadar Libya'nın iç işlerine karışmadık. Güvenliğiniz ve istikrarınız dışında hiçbir şeyle de ilgilenmiyoruz. Libya’yı sadece Libyalılar savunacaktır.  Gençliğinizi ve gözetiminizde onları eğitin, donatın ve silahlandırın” dedi.
Sisi, konuşması sırasında önünde hazır bulunan batı askeri bölgedeki birliklere işaret ederek, “İlerleyecekler ve sizler (Libyalılar) kabilelerin ileri gelenlerinin önderliğinde oradasınız. Mesele sona erdiğinde askeri güçler barışçıl bir şekilde oradan çıkacaklar. Libya'da güvenlik ve istikrar dışında hiçbir şey istemiyoruz” diye konuştu.
Sisi’nin konuşmasında sık sık, Libya'daki gelişmelerin ‘ve paralı askerler ile milislerin bölgeye getirilmesinin’ Arap ülkelerinin, bölgenin ve Avrupa’nın ulusal güvenliğinin yanı sıra uluslararası barış ve istikrara ve Mısır’ın çıkarlarına doğrudan tehdit oluşturduğunu vurgulaması dikkat çekti.
Bu bağlamda LUO lideri Halife Hafter ve Tobruk Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih ile geçtiğimiz haftalarda başlattığı ‘Kahire Bildirgesi’ girişimine de değinen Sisi, girişimin ılımlı güçlerin ve uluslararası tarafların memnuniyetle karşılamasına ve desteğine rağmen, çatışan taraflarından birine aşırılık yanlısı milisler ve paralı askerlerle destekleyen dış güçlerin hakimiyetinin, ateşkes girişiminin uygulanmasına izin vermediğini ve komşu ülkelere düşmanca mesajlar gönderildiğini söyledi.

Libya'ya müdahale etmesi durumunda Mısır ordusu için beş stratejik hedef belirleyen Sisi bunları şöyle sıraladı:
1 - Mısır devletini batı sınırlarını terörist milislerin ve paralı askerlerin tehditlerinden korumak ve kollamak,
2 - Mısır’ın ve Arap ülkelerinin güvenliğinin bir parçası olarak Libya’nın güvenlik ve istikrarını hızla yeniden kazanması için destek vermek,
3 - Ateşkes için gerekli koşulları oluşturarak doğudaki ve batıdaki Libyalıların kanının akmasını durdurmak,
4 -  Taraflardan herhangi birinin mevcut koşulları aşmasını önlemek ve derhal ateşkes uygulanmasını sağlamak,
5 - Birleşmiş Milletler (BM) himayesinde ve Berlin Konferansı’nın sonuçları çerçevesinde kapsamlı bir siyasi anlaşmanın başlatılması.
Sisi dün yaptığı konuşmada, Mısır ordusunun Libyalı kabileleri eğitip silahlandıracağına dikkati çekerek, ordunun Libya'ya ilerlemesi halinde Libyalı kabilelerin öncülük edeceğini ifade etti.
Öte yandan Libya Kabileleri ve Şehirleri Yüksek Konseyi Başkanı'nın Dışişleri Danışmanı Halid el-Guveyl, Libyalı kabilelerin, devletin yokluğunda, çok sayıda dış müdahalenin olduğu devlet işlerinde en büyük role sahip olduğunu söyledi.
Diğer yandan LUO Ahlaki Rehberlik Dairesi Başkanı Tuğgeneral Halid el-Mahcub, Mısır Cumhurbaşkanı Sisi’nin konuşmasıyla ilgili değerlendirmesinde Mısır'ın Libya krizindeki konumunun ‘Arap mükemmeliyetinin’ bir yansıması olduğunu belirtti. Tuğgeneral Mahcub dün düzenlediği basın toplantısında, Libya'da güvenliği sağlayacak olan ‘gerçek ortağın’ Türkiye değil, Mısır olduğunu vurguladı.
Sisi’nin konuşması sırasında orada hazır bulunanlardan biri olan Terhune Kanaat Önderleri Başkanı Salih Fendi ise Mısır’ın Libya’daki krizi çözme çabalarına, sınırsız desteğine, Tobruk Temsilciler Meclisi ve LUO güçleri ile terörün ortadan kaldırılması konusundaki tavrına övgüde bulundu.



Libya'daki ‘Rus nüfuzu’ ABD Özel Temsilcisi’nin güney ziyaretini gölgede bıraktı

ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
TT

Libya'daki ‘Rus nüfuzu’ ABD Özel Temsilcisi’nin güney ziyaretini gölgede bıraktı

ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)

Libya'daki ‘Rus nüfuzu’, Libyalı analistlerin ABD Özel Temsilcisi Richard Norland'ın Libya'nın güneyine yaptığı benzeri görülmemiş ziyaretin sonuçlarına ilişkin değerlendirmelerini gölgede bıraktı.

Norland'ın bu hafta başında güneydeki Sebha kentinde Mareşal Halife Hafter'in oğlu Saddam Hafter ile yaptığı görüşmelerin ayrıntıları yeterince açıklanmadı. Ancak gözlemciler Norland'ın Sebha'ya yaptığı ziyaretin ‘sembolik’ olduğunu bildirdi. Derne Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü olan Yusuf el-Farisi, söz konusu ziyaretin ‘önceki güvensizlik dalgalarının ardından istikrarlı güvenlik koşulları ışığında bir ABD yetkilisinin güney kentine yaptığı ilk ziyaret’ olduğunu belirtti.

cdvfg
ABD'nin Libya Özel Temsilcisi Richard Norland, Sebha ziyareti sırasında gerçekleşen görüşmede konuşurken (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)

Johns Hopkins Üniversitesi Dış Politika Enstitüsü üyesi Hafız el-Guveyl'e göre, Libya'ya yönelik on yıllık stratejik planın ve Rus nüfuzunu sınırlama girişimlerinin gölgeleri, ABD Özel Temsilcisi’nin Güney Libya ziyaretinde de kendisini gösterdi. El-Guveyl'e göre Rusya'nın Libya'nın güneyindeki nüfuzunu arttırması, ABD'nin kırılgan bölgelere yönelik stratejisinden ve Norland'ın ziyaretinden daha uzak değil. Bu noktada, geçtiğimiz mart ayından bu yana Rus askeri kargo uçaklarının ülkenin güneyinde yer alan Brak eş-Şati Üssü’ne yönelik birden fazla hava ikmalinden söz eden sızıntıların ortaya çıktığını da belirtmek gerekir.

Xujık8
Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid ed-Dibeybe ile CIA Direktörü William Burns arasında Trablus'ta daha önce yapılan bir görüşmeden (UBH)

İki yıldan kısa bir süre önce Biden yönetimi, ‘Çatışmayı Önlemek ve İstikrarı Teşvik Etmek için ABD Stratejisi - Libya için On Yıllık Stratejik Plan’ olarak bilinen planı başlattı. Bu plan, diğer hususların yanı sıra, Libya'nın tarihsel olarak marjinalleştirilmiş güneyini ulusal yapılara entegre etmeyi, daha geniş bir birleşmeye yol açmayı ve güney sınırını güvence altına almayı amaçlıyor.

Norland, Hafter'le görüştükten sonra Libya'nın güneyinin istikrara kavuşturulması, Libya'nın egemenliğinin korunması ve bölünmelerin aşılmasında oynadığı hayati rol hakkında genel bir konuşma yapmakla yetindi. Trablus Üniversitesi’nde siyaset bilimi profesörü olan Dr. Ahmed el-Atraş'a göre söz konusu ziyaret Moskova'nın nüfuz mücadelesi ve Rusya'nın bölgedeki genişlemesini keşfetme bağlamının ötesine geçemeyebilir.

Diğer yandan Norland’ın Libya'nın güvenlik kurumlarını birleştirme çabalarını ülkenin dört bir yanından Libyalı askeri liderlerle ilişki kurarak desteklemekten bahsetmesi de dikkat çekiyor. El-Atraş Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, bu ziyaretin gerçekleri gizlemek için yapıldığını belirtti. El-Atraş’a göre bu ziyaret öncelikle Moskova'yı hedef alıyor ve ülkenin batısından sorumlu İçişleri Bakanı İmad et-Trablusi ile Saddam arasında daha önce yapılan ve tek taraflı bir eylem olan görüşmeye dayanan vizyonları önemsizleştiriyor.

 sc
Rusya Savunma Bakanı Yardımcısı ve Rus hükümetinden üst düzey bir heyetin daha önce Bingazi'ye yaptığı ziyaretten (Şarku’l Avsat)

Öte yandan bir grup analist, Çin'in Libya'daki faaliyetlerinin genişlemesine ilişkin ABD'nin güçlü endişelerinden bahsetti. Siyasi analist İzzeddin Akil'e göre güney Libya, Çin İpek Yolu'nun kesilmesinde önemli bir istasyon olabilir ve aynı zamanda Afrika'da Çinlileri rahatsız etmek ve onlara karşı koymak için bir üs olarak kullanılabilir.

Akil, Washington yönetiminin Trablus Büyükelçisi olarak atanması planlanan Amerikalı diplomat Jennifer Gavito'nun brifinginde Çin hakkında söylenenleri esas aldı.

Gavito geçtiğimiz haziran ayında Senato Dış İlişkiler Komitesi önünde yaptığı açıklamada, Çin'le bağlantılı şirketlerin Libya'da bilgi ve iletişim teknolojileri sektöründe gösterdikleri derin başarılar konusunda uyarıda bulundu.

Infra Global Partners Vakfı danışmanı Jonathan Bass, Pekin'in Mareşal Halife Hafter'e verdiği desteğe işaret ederek, Çin'in daha önce eski Libya Başbakanı Fethi Başağa döneminde çok cazip koşullarla ülkenin güneyinde Libya altını çıkarma hakkını elde ettiğini söyledi.

Sahel bölgesinin son iki yılda Fransa'ya sadık bazı yerleşik rejimlerin devrilmesine tanık olması ve Rusya'nın yeni rejimlerin müttefiki olarak bölgeye müdahil olması da dikkat çekiyor.

Norland'ın Sebha'yı ziyaretinden bir gün sonra Rusya'nın Libya Büyükelçisi Aydar Aganin'in Rus askeri kamyonu Ural'ın direksiyonuna geçmesi ve Ural’ın Libya pazarına girişini kutlaması da önemli bir noktaydı.