Lübnan’da kötüleşen yaşam koşullarına karşı protestolar hız kazandı

Eylemciler, 26 Haziran’da Trablusşam girişinde yanan araç lastikleriyle yolları kestiler. (Ulusal Ajans)
Eylemciler, 26 Haziran’da Trablusşam girişinde yanan araç lastikleriyle yolları kestiler. (Ulusal Ajans)
TT

Lübnan’da kötüleşen yaşam koşullarına karşı protestolar hız kazandı

Eylemciler, 26 Haziran’da Trablusşam girişinde yanan araç lastikleriyle yolları kestiler. (Ulusal Ajans)
Eylemciler, 26 Haziran’da Trablusşam girişinde yanan araç lastikleriyle yolları kestiler. (Ulusal Ajans)

Lübnan’daki yolları kesme eylemleri, yaşam koşullarının bozulması ve karaborsadaki yüksek döviz kuru nedeniyle 26 Haziran’da yeniden patlak verdi. Lübnan, farklı bölgelerde protesto hareketliliklerine ve yol kesme eylemlerine sahne oldu. Çok sayıda esnaf, yüksek döviz kuru nedeniyle alım satım yapamamaları dolayısıyla dükkanlarını kapattı. Protestoların ekim ayında başlamasından bu yana Lübnan lirası, değerinin yaklaşık yüzde 80’ini kaybetti.
Protestolar, 26 Haziran sabahı yeniden patlak verirken eylemciler de güvenlik güçlerinin müdahaleleri öncesinde Jiyeh ve Barja bölgelerindeki güney yolunu büyük kamyonlarla saatler boyunca trafiğe kapattı. Kuzeyde birkaç eylemci, Bab el-Tabbaneh’teki Trablusşam- Akkar karayolunu yanan araç lastikleri ve çöp konteynerleri ile kesti.
Eylemcilerden bazıları, Beyrut’taki Sosyal İşler Bakanlığı binasına girerken binada bulunmayan Bakan Remzi el-Maşrafiye’nin ofisine baskın düzenledi. Eylemciler, güvenlik güçlerinin müdahalesi öncesinde de taleplerine kulak verilmesi çağrısında bulundular.
Eylemciler, ‘bakanlığın bir kamu binası ve bu kötü yaşamsal koşullar ortasında önemli bir kurum olduğunu ancak Bakan’ın vatandaşlara karşı görevlerini yerine getirmediğini’ vurguladı.
Ekonomik krizin kötüleşmesi çerçevesinde birçok köy ve kasabada bazı şirketlerden ve dükkanlardan yükselen sesler duyulmaya başlandı. Dükkan sahipleri fiyat artışları ve doların döviz kurundaki sürekli yükselişi nedeniyle bir sonraki ilana kadar tamamen veya geçici olarak kapanma yoluna yöneldi.
Aynı şekilde bazı gıda marketleri de belirli malların satışını durdurdu. Bazı kasaplar, kepenk indirdi. Bir kilo etin fiyatı 40 bin lirayı aşarken tüketici de et satın almayı bıraktı.
Kasaplar fiyatlardaki bu büyük artışı, toptan ve perakende pazarlardaki et fiyatlarının liranın dolar karşısında değer kaybetmesi karşısındaki artışına bağlarken et ithalatçısı Gabi Dekermecyan da etin kilo fiyatının, karaborsadaki doların fiyatına bağlı olmadığını savundu. Dekermecyan, “Fiyat, iki şeyle belirlenir; A tipi sarraflarda doların fiyatı ve mevcut dolar tutarı” dedi.

Şarku’l Avsat’a konuşan Gabi Dekermecyan sözlerini şöyle sürdürdü:
“Et ithalatçıları, dün en az 3 bin 850 alış ve maksimun 3 bin 900 satış fiyatı arasında hareketli bir marj ile belirlenen Kuyumcular Sendikası’nın açıkladığı fiyatlarla dolar satın alıyor. Bazen ithalatçılar, borsada gereken tutarın eksikliği nedeniyle karaborsadan dolar satın almak zorunda kalıyorlar. Ancak bu, etin fiyatının değil, toplam fiyatın bir parçasıdır. Bu nedenle bir kilo et, karaborsada dolar bazında fiyatlandırılmaz. Et fiyatı artmadı. Artanın dolar fiyatıdır. Hükümet, sübvansiyonlu yiyecekler sepetine eti eklemeyi kabul etmedi. Çünkü et, temel gıda maddesi sayılmıyor.”
Et krizi yaşandığı iddialarını yalanlayan Dekermecyan ithalatın devam ettiğini ve pazar için yeterli etin bulunduğunu belirttiği açıklamasının devamında “Dolar sarrafların kullanımına açık olduğu sürece, tükenmesi veya büyük bir kıtlık yaşanması durumunda mutlaka bir et kriziyle karşı karşıya kalacağız” dedi.



Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
TT

Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)

Filistinli yetkililere göre Gazze'de ateşkes görüşmeleri çıkmaza girdi. 

Kimliğinin açıklanmaması şartıyla BBC'ye konuşan kaynaklar, Tel Aviv yönetiminin Katar'ın başkenti Doha'daki müzakerelere, ihtilaflı konularda karar vermeye yanaşmayan bir heyet gönderdiğini savunuyor. 

Ayrıca yetkililer, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ABD ziyaretiyle "zaman kazanmaya" çalıştığını ve süreci tıkadığını ileri sürüyor. 

Netanyahu, 7-10 Temmuz'da gerçekleştirdiği ziyarette ABD Başkanı Donald Trump'la bir araya gelmişti. Ancak beklenen 60 günlük ateşkesin sağlandığına dair bir açıklama yapılmamıştı.

Filistinli yetkililer, İsrail ordusunun Gazze'den çekilmesi ve bölgeye yardım girişleri gibi konularda uzlaşma sağlanamadığını belirtiyor. 

BBC, özellikle İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah ve Han Yunus kentlerini ayıran Morag Koridoru'nda işgali sürdürme ısrarının henüz aşılamadığını aktarıyor. İsrail ordusunun Gazze'nin 1 ila 1,5 kilometre içine giren bir alandaki "tampon bölgeleri" bırakmak istemediği ifade ediliyor.

Diğer yandan Hamas'ın tampon bölgelere ait haritaları istediği ve sözkonusu alanın söylenenden çok daha büyük olduğunun ortaya çıktığı aktarılıyor. Buna göre İsrail ordusu, bazı noktalarda Gazze'nin 3 kilometre kadar içine giren tampon bölgeler inşa etmeyi planlıyor. 

Filistinli örgütün ilk etapta bu konuda taviz vermeyi düşündüğü fakat haritaları görünce bundan vazgeçtiği ifade ediliyor. Tel Aviv yönetiminin, Gazze'nin Mısır sınırındaki Refah kentinin tamamında işgalini sürdürmeyi planladığı aktarılıyor.

Kaynaklardan biri, Netanyahu yönetiminin tutumuna dair şunları söylüyor: 

Bu görüşmeleri hiçbir zaman ciddiye almadılar. Bunları zaman kazanmak ve sahte bir ilerleme görüntüsü vermek için kullandılar.

Diğer yandan New York Times'ın (NYT) analizinde, Netanyahu'nun Gazze savaşını iktidarını sürdürmek için kullandığına dikkat çekiliyor. 

Netanyahu'nun, savaşın sürmesini isteyen Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir gibi radikal sağcı koalisyon ortaklarını memnun etmek için ateşkese yanaşmadığı ifade ediliyor. 

Analizde, Netanyahu'nun Nisan 2024'te ateşkes yapmayı düşündüğü fakat yine aynı baskılar nedeniyle geri adım attığı belirtiliyor. Bazı Amerikalı yetkililerin, Netanyahu'yla İsrail halkının yüzde 50'sinin savaş yerine rehine takası anlaşmasını istediğine dair anket sonuçları paylaştığı, İsrail liderininse şöyle yanıt verdiği aktarılıyor: 

Evet ama bu yüzde 50'lik kesim benim seçmenlerimden oluşmuyor.

Başbakanın yargı reformu paketinin 2023'te büyük protestolara yol açtığı, hatta yedek askerlerin greve gittiği anımsatılıyor. Bunlara ek olarak Netanyahu hakkında yolsuzluk ve rüşvet suçlamalarıyla açılan davaların sürdüğü hatırlatılıyor. 

Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) de Gazze'de işlenen "savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar" nedeniyle Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında Kasım 2024'te tutuklama emri çıkarmıştı. 

Analizde, Netanyahu'nun Gazze savaşını uzatarak bu davalardan kendini korumaya çalıştığı belirtiliyor. "İsrail hiç olmadığı kadar güvensiz bir konumda" denen analizde, başbakanın hamlelerinin ülke tarihinin en karanlık sayfalarından birini oluşturduğu ifade ediliyor: 

Netanyahu, 21. yüzyılın felaketlerinden birinin mimarı ve bu felaket, İsrail'in adını muhtemelen onlarca yıl lekeleyecek.

Independent Türkçe, BBC, Times of Israel, New York Times