Antarktika'da sürpriz keşif: Denizdeki buzlar eridikçe, penguenler mutlu oluyor

Antarktika'daki bir Adelie pengueni (Reuters)
Antarktika'daki bir Adelie pengueni (Reuters)
TT

Antarktika'da sürpriz keşif: Denizdeki buzlar eridikçe, penguenler mutlu oluyor

Antarktika'daki bir Adelie pengueni (Reuters)
Antarktika'daki bir Adelie pengueni (Reuters)

Bilim insanları, Antarktika'daki Adelie penguenlerinin deniz buzlarının azalmasından mutluluk duyduğunu keşfetti.
İklim modelleri, kıtadaki deniz buzlarının bu yüzyılda hızla eriyeceğini öngörürken, bu ikonik kutup hayvanı buzların erimesinden mutlu olan nadir hayvanlardan biri olabilir.
Kutup biyologları, kıtanın en yaygın penguen türü Adelie’nin deniz buzlarının seyreldiği dönemlerde daha fazla üreme eğilimi gösterdiğini biliyordu. Ancak şimdiye kadar, bunun nedeni çözülememişti.
Japonya Ulusal Kutup Araştırma Enstitüsü'nden bilim insanları, GPS cihazları ve video kameralar yerleştirdikleri 175 pengueni, buzlu koşulların değişim gösterdiği 4 mevsim boyunca gözlemledi.
Bu gözlemler, panguenlerin yürüme, yüzme ve dinlenme gibi davranışlarının kategorize edilmesine ve dalışlar sırasında yakalanan av sayısının hesaplanmasına olanak tanıdı.
Enstitünün baş araştırmacısı Yuuki Watanabe, “Nedeni çok basit. Bu penguenler deniz buzları azaldıkça mutlu oluyor” dedi.
Penguenlerin buzun azaldığı koşullarda yürümek yerine yüzerek seyahat edebildiğini söyleyen Watanabe, şöyle devam etti:
"Penguenler yüzerken, yürüdüklerinden dört kat hızlı hareket eder. Suda çok gösterişli olabilirler ama karada epey yavaş kuşlardır."
Deniz buzlarının yoğunlaştığı dönemlerde penguenler, avlanacakları suya erişmek için uzun süre yürümek ve buzda çatlak aramak zorunda kalıyor. Ancak buzların seyreldiği dönemlerde istedikleri yerden suya dalabiliyor.
Phys.org’un haberine göre bu durum, enerji ve vakit tasarrufu sağlıyor. Ayrıca penguenlerin avlanma menzillerini de genişletiyor. En önemlisi de rekabeti azaltıyor ve ana besin maddeleri olan krillerden daha fazlasını bulmalarına olanak tanıyor.
Çünkü deniz buzlarının seyrelmesi, suya daha fazla güneş ışığı girmesi anlamına geliyor ve bu da krillerin yediği planktonların sayısını artırıyor. 
Öte yandan bu durumu, Antarktika’nın sadece ana, kıtasal kısmında yaşayan penguenlerin deneyimlediği görüldü. Antarktika Yarımadası'nda veya diğer adalarda yaşayan penguenler içinse bunun tersi geçerliydi. Independent Türkçe'de yer alan habere göre, bulgularını Science Advances'ta yayımlayan bilim insanları şimdi bunun nedenini araştırmaya hazırlanıyor.
Ayrıca iklim değişikliğinin olumsuz etkileri, Antarktika penguenlerini de büyük ölçüde olumsuz etkiliyor. Örneğin dünyanın en büyük 2. imparator penguen kolonisi, Antarktika’da kopan bir buz kütlesi sonucu, binlerce yavruyla beraber tek gecede yok olmuştu.
Buz kütlesinin 2016’da Halley Körfezi’ne düşmesinden bu yana, bölgede herhangi bir üremenin gerçekleşmediği kaydedilmişti.



Bilim insanlarından küresel ısınma uyarısı: Uyku apnesi vakaları iki katına çıkacak

 (Pexels)
(Pexels)
TT

Bilim insanlarından küresel ısınma uyarısı: Uyku apnesi vakaları iki katına çıkacak

 (Pexels)
(Pexels)

Stuti Mishra Asya İklim Muhabiri 

Yeni bir araştırmaya göre, iklim krizinin yol açtığı daha sıcak geceler, yüzyılın sonuna gelindiğinde uyku apnesini çok daha yaygın ve tehlikeli hale getirebilir.

Araştırmacılar artan sıcaklıkların, dünya çapında yaklaşık 1 milyar kişiyi etkileyen ve kalp hastalığı, demans ve erken ölümle bağlantılı bir uyku bozukluğu olan obstrüktif uyku apnesini (OUA) kötüleştirebileceğini söylüyor.

Flinders Üniversitesi araştırmacılarının yürüttüğü ve hakemli dergi Nature Communications'ta yayımlanan çalışma, iklim değişikliğinin OUA'nın şiddetini ve sağlık üzerindeki etkisini nasıl artırabileceğini modelleyen ilk araştırma.

Flinders Üniversitesi FHMRI Uyku Sağlığı'ndan çalışmanın başyazarı Dr. Bastien Lechat, "Bu çalışma, ortam sıcaklıklarının OUA'nın şiddetini etkileyip etkilemediğini araştırarak iklim gibi çevresel faktörlerin sağlığı nasıl etkileyebileceğini anlamamıza katkı sağlıyor" diyor.

Araştırmacılar uyku sırasında solunum düzensizliklerini izleyen bir yatak altı sensörü aracılığıyla, 29 ülkeden en az 116 bin kişiden elde edilen 58 milyondan fazla gece uykusu verisini kaydetti.

Birkaç yılda toplanan veriler, küresel iklim modellerinden elde edilen saatlik iklim verileriyle eşleştirilerek farklı ısınma senaryoları altında OUA şiddetindeki değişikliklerinin simülasyonu oluşturuldu.

Dr. Lechat, "Genel olarak ortam sıcaklığıyla OUA şiddeti arasındaki ilişkinin büyüklüğü bizi şaşırttı" diyor.

Yüksek sıcaklıklar, kişinin belirli bir gece OUA yaşama olasılığının yüzde 45 artmasıyla ilişkiliydi.

Görsel kaldırıldı.Grafik, çeşitli uluslararası kuruluşlar tarafından ölçülen, endüstri çağından itibaren küresel ortalama sıcaklık artışını gösteriyor (WMO)


Çalışma, OUA şiddetindeki sıcaklıkla ilişkili artışın, Avustralya veya ABD'ye kıyasla Avrupa ülkelerinde bilhassa belirgin olduğunu ortaya koydu. Araştırmacılar bunun, klimaya erişimdeki farklılıklardan kaynaklanabileceğini öne sürüyor.

Araştırmacılar engelliliğe ayarlanmış yaşam yılı (disability-adjusted life years / DALY) kullanarak iklimin şiddetlendirdiği uyku apnesinin sağlık ve ekonomi üzerindeki yükünü tahmin etti. Sadece 2023'te, sıcaklık artışının araştırmadaki 29 ülkede yaklaşık 800 bin sağlıklı yaşam yılının kaybıyla bağlantılı olduğunu saptadılar.

Dr. Lechat, "Bu rakam, bipolar bozukluk, Parkinson hastalığı veya kronik böbrek hastalıkları gibi diğer tıbbi durumlardakine yakın" ifadelerini kullanıyor.

Toplam ekonomik kayıp yaklaşık 98 milyar dolar olarak tahmin edilirken bunun 68 milyar doları sağlığın bozulmasından, 30 milyar dolarıysa işyerindeki verimlilik düşüşünden kaynaklanıyor.

Kıdemli araştırmacı Profesör Danny Eckert, veriler çoğunlukla soğutma ve sağlık hizmetlerine erişimi daha iyi olan yüksek gelirli bölgelerdeki bireylerden elde edildiğinden, örneklemin düşük gelirli ülkelerde OUA'nın gerçek dünyadaki yükünü yeterince yansıtmayabileceğini söylüyor.

Profesör Eckert "Bu, tahminlerimizi yanıltarak sağlık ve ekonomi üzerindeki gerçek maliyetin düşük tahmin edilmesine yol açmış olabilir" diyor.

Sadece Avustralya'da, OUA dahil uykuyla ilgili sağlık sorunlarının maliyeti daha önce yılda 66 milyar Avustralya doları (yaklaşık 1 trilyon 700 milyar TL) olarak tahmin edilmişti.

Ekip halihazırda soğutmaya erişimin veya davranışsal değişikliklerin, ısınan hava koşullarında uyku apnesinin şiddetini nasıl azaltabileceği gibi olası müdahaleleri araştırmayı planlıyor.

Profesör Eckert, "İleride, ortam sıcaklığının uyku apnesinin şiddetine etkisini azaltacak stratejiler araştıran ve altta yatan fizyolojik mekanizmaları inceleyen müdahale çalışmaları tasarlamak istiyoruz" diye belirtiyor.

Çalışma, daha güçlü küresel iklim eylemleri olmadan uyku apnesinin yükünün muhtemelen keskin bir şekilde artacağı ve bunun da halk sağlığı sorunlarını şiddetlendirerek ekonomileri zorlayacağı uyarısında bulunuyor.


Independent Türkçe, independent.co.uk/climate-change