ABD raporu: Kanıtlar ve belgeler, Bingazi’de ABD Büyükelçisi’nin öldürülmesinde İran’ın parmağı olduğunu gösteriyor

Bingazi’deki ABD Konsolosluğu’na düzenlenen saldırı esnasında elinde silah tutan bir kişi (Arşiv-Reuters)
Bingazi’deki ABD Konsolosluğu’na düzenlenen saldırı esnasında elinde silah tutan bir kişi (Arşiv-Reuters)
TT

ABD raporu: Kanıtlar ve belgeler, Bingazi’de ABD Büyükelçisi’nin öldürülmesinde İran’ın parmağı olduğunu gösteriyor

Bingazi’deki ABD Konsolosluğu’na düzenlenen saldırı esnasında elinde silah tutan bir kişi (Arşiv-Reuters)
Bingazi’deki ABD Konsolosluğu’na düzenlenen saldırı esnasında elinde silah tutan bir kişi (Arşiv-Reuters)

ABD merkezli New York Post gazetesi 2012 yılında Libya’nın Bingazi şehrindeki ABD Konsolosluğu’na düzenlenen saldırının İran tarafından yürütüldüğünü gösteren belgeleri ve kanıtları ortaya çıkardı. Söz konusu saldırıda aralarında ABD Büyükelçisi Chris Stevens’ın da bulunduğu 4 kişi hayatını kaybetmişti. Aynı zamanda istihbarat kaynakları, Eski ABD Başkanı Barack Obama’nın yönetiminin bazı yetkililere bu bilgileri gizlemeleri için baskı yaptığını da aktardı.
Raporun yazarı istihbarat görevlilerinden elde ettiği bilgiler ışığında ABD Büyükelçisi’nin öldürülmesinden önce Bingazi’de İran istihbarat operasyonlarının olduğuna yönelik uyarıda bulunan yaklaşık 50 tane bilgilendirme belgesi olduğunu belirtti. Yazar, Eski Temsilciler Meclisi Üyesi Trey Gowdy başkanlığındaki Bingazi saldırısını araştırmak için oluşturulan komite tarafından bu belgelere ulaşılamadığını vurguladı.
Bu gizli belgelerden biri, ABD Büyükelçiliği Güvenlik Şefi Yarbay Andy Wood’un bir mektubunu içeriyordu. Wood’un komutanına 2012 yılının Haziran ayında gönderdiği mektupta “İran destekli milisler (Ensar eş-Şeria) şu an eşlerini ve çocuklarını Bingazi’ye gönderiyor” ifadeleri yer alıyordu.
Libya’nın Bingazi şehri, ABD Konsolosluğu’nun hedef alındığı saldırıdan önceki aylarda İran destekli milislerin operasyonlarının yanı sıra, İran Devrim Muhafızları’na (DMO) bağlı Kudüs Gücü milislerine mensup unsurların faaliyet gösterdiği bir arenaya dönüşmüştü. 2011 yılının Şubat ayında Bingazi’deki bir paralı askerin ifadelerine göre, bu hareketliliğin en dikkate değer göstergesi Libya’nın devrik lideri Muammer Kaddafi’ye karşı ayaklanmaların ilk günlerinde bu unsurların şehrin sokaklarında açık bir şekilde yürümesiydi.
Raporun yazarı DMO’nun kıdemli subaylarından Tümgeneral Mehdi Rabbani’nin, Tahran’ın 2012 yılının yazında Bingazi saldırılarına ilişkin operasyon planlarını hızlandırmasıyla İran Kızılayı’na bağlı bir sağlık ekibi kisvesi altında Libya’ya gönderdiği kişilerden biri olduğuna dikkat çekiyor. Ensar eş-Şeria milislerinin silah altına alınmasından ve eğitilmesinden sorumlu kişi, Batılı istihbarat teşkilatlarınca bilinen ve Hizbullah milislerinin önde gelen üyelerinden Halil Harb adında Lübnanlıydı. Bingazi saldırılarından kısa bir süre sonra ABD Dışişleri Bakanlığı, Halil Harb hakkında tutuklama kararı çıkarmış ve Harb hakkında bilgi verilmesi karşılığında 5 milyon dolar değerinde bir ödül teklifinde bulunmuştu. Söz konusu teklif, Harb’a karşı başka suçlamaların da yapılmasına sebep olmuştu.
Raporun yazarına göre o zamanlar Savunma İstihbarat Ajansı’nın (DIA) Müdürlüğünü yapan General Michael Flynn gibi Kudüs Gücü unsurlarının Bingazi’deki varlıklarını bilen ABD’li yetkililere ve milislerin Bingazi’deki ABD Konsolosluğu’na saldırdığı sırada savunmaya geçen paralı askerlere bu belgeleri ifşa etmeleri halinde haklarında soruşturma açılacağına dair defalarca tehditte bulunuldu.
Önceki bilgiler, DMO’nun Bingazi’deki operasyonları finanse etmek için Malezya’daki İlk İslami Yatırım Bankası’ndaki Kudüs Gücü’ne ait banka hesapları üzerinden bir kara para aklama operasyonu gerçekleştirdiğini ve böylece 1,9 milyon euroluk para transferi yapıldığını gösteren mali belgelerin ortaya koyduğu bilgilerle kesişiyordu. Söz konusu bankanın, 41 yaşındaki milyarder Babek Zencani tarafından yönetildiği ve DMO’nun ekonomik kollarından biri olduğu biliniyor.
Paralar, Zencani’nin ortaklarından birinin aracılığıyla Paris’te bulunan Banque Intercontinentale Arabe adlı bir aracı banka üzerinden Bingazi’ye aktarıldı. Bu paraların nihai alıcısı ise Bingazi’de bulunan bir Arap Bankası’nın Bingazi şubesinde hesabı olan bir inşaat şirketi oldu.
Raporun yazarı, İranlı bir kaynağın saldırılardan yaklaşık üç hafta önce 500 euro banknotlar halinde 8 milyon ila 10 milyon dolar değerinde para taşıyan bir kuryenin Bingazi’ye geldiğini ve bu paraların Zencani tarafından işletilen ve DMO’nun bir cephesi sayılan bankadan geldiğini söylediğini vurguladı.
Zencani Washington tarafından İran’ın çıkarı için yaklaşık 272 mali ihlalde bulunmakla suçlanmıştı. Zencani, İran’ı kendisine uygulanan mali yaptırımlardan kurtarmak için toplam değeri yaklaşık 13,5 milyar dolar olan kara para aklama operasyonları ile İran petrolünü yeniden satmaktan sorumluydu. 2013 Aralık ayı sonlarına doğru İran rejimi, parayı geri iade etmeye zorlamak için Zencani’yi tutuklamıştı.
Bingazi saldırıları üzerine iki kitap yazan ve bu makalenin de yazarı olan Kenneth R. Timmerman sözlerini sonlandırırken ABD Ulusal İstihbaratı’nın yeni direktörü John Ratcliffe’nin “siyasi örtbas” olarak nitelendirdiği bu olaya bir son verip İran’ın Bingazi saldırılarında parmağı olduğunu kamuoyuna ifşa etmek istediğini vurguladı.



İsrail'in Gazze Şehri'nin kontrolünü ele geçirme planını kınayan ve uyaran uluslararası tepkiler

Filistinliler, 8 Ağustos 2025'te Gazze Şehri'nin güneyindeki Zeytun semtinde İsrail bombardımanından kaçıyor (AFP)
Filistinliler, 8 Ağustos 2025'te Gazze Şehri'nin güneyindeki Zeytun semtinde İsrail bombardımanından kaçıyor (AFP)
TT

İsrail'in Gazze Şehri'nin kontrolünü ele geçirme planını kınayan ve uyaran uluslararası tepkiler

Filistinliler, 8 Ağustos 2025'te Gazze Şehri'nin güneyindeki Zeytun semtinde İsrail bombardımanından kaçıyor (AFP)
Filistinliler, 8 Ağustos 2025'te Gazze Şehri'nin güneyindeki Zeytun semtinde İsrail bombardımanından kaçıyor (AFP)

İsrail Güvenlik Kabinesi, perşembe gecesi Başbakan Binyamin Netanyahu tarafından önerilen ve 22 aylık savaşın ardından ciddi insani kriz ve büyük bir yıkım yaşayan kuşatma altındaki bölgenin kuzeyindeki Gazze Şehri'nin "kontrolünü ele geçirmeyi" amaçlayan planı onayladı.

Plan, temkinli tepkilere ve muhalefete yol açarken, Hamas dün bunun "İsrail'e ağır bir bedel ödeteceğini" ifade etti. Şarku’l Avsat’ın derlediği en önemli uluslararası tepkiler şöyle:

Suudi Arabistan

Suudi Arabistan dün, İsrail'in Gazze'yi "işgal etme" ve halkını "aç bırakma" planını kınadı.

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada, “Krallık (...) İsrail işgal makamlarının Gazze Şeridi'ni işgal etme kararını en güçlü ve en sert ifadelerle kınamakta ve kardeş Filistin halkına karşı açlık, vahşi uygulamalar ve etnik temizlik suçlarını işlemeye devam etmelerini kesin bir dille kınıyor" denildi.

BAE

BAE Dışişleri Bakanlığı, resmi ajansın yayınladığı açıklamada, "Bu kararın yıkıcı sonuçları, Gazze Şeridi'nde daha fazla masum insanın hayatını kaybetme riski ve giderek kötüleşen insani trajedi" konusunda uyarıda bulundu.

Bakanlık, "kardeş Filistin halkının devredilemez haklarının herhangi bir şekilde ihlal edilmesini ve onları yerinden etme girişimlerini kesinlikle reddettiğini" ifade etti.

Türkiye

Türkiye dün yaptığı açıklamada, uluslararası topluma, barış ve güvenliğe “ağır bir darbe” olacağını belirterek, İsrail'in planını durdurması çağrısında bulundu. Türkiye Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, “Filistinlileri topraklarından zorla çıkarmayı amaçlayan bu kararın uygulanmasını engellemek için uluslararası topluma sorumluluklarını yerine getirme çağrısında bulunuyoruz” denildi.

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres (AP)Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres (AP)

Birleşmiş Milletler

BM Genel Sekreteri António Guterres, sözcüsünün açıklamasına göre İsrail'in dün Gazze Şehri'nin kontrolünü ele geçirme planını, Filistinliler için durumu daha da kötüleştirecek "tehlikeli bir tırmanış" olarak nitelendirdi.

Guterres'in sözcüsü açıklamasında, “Genel Sekreter, İsrail hükümetinin Gazze şehrini kontrol altına alma kararından derin endişe duyuyor. Bu karar, ciddi bir tırmanışa işaret ediyor ve milyonlarca Filistinlinin karşı karşıya olduğu felaketlerin daha da ağırlaşması tehlikesini beraberinde getiriyor” ifadelerini kullandı.

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, İsrail hükümetinin “işgal altındaki Gazze Şeridi'nde tam askeri kontrolü ele geçirmeyi amaçlayan” planının derhal durdurulması çağrısında bulundu.

Türk yaptığı açıklamada, bunun, “İsrail'in işgaline en kısa sürede son vermesi, mutabık kalınan iki devletli çözümü ve Filistinlilerin kendi kaderini tayin hakkını gerçekleştirme yükümlülüğünü içeren Uluslararası Adalet Divanı kararlarına aykırı” olduğunu belirtti.

«Hamas»

Filistin'in Hamas hareketi dün yaptığı açıklamada, planın «tam anlamıyla bir savaş suçu» olduğunu, «yaklaşık bir milyon kişinin» hayatını tehdit ettiğini ve kuşatma altındaki Gazze'de tutsak olarak bulunan rehinelerin «feda edilmesi» anlamına geldiğini duyurdu.

Hareket açıklamasında, “Siyonist Bakanlar Kurulu'nun Gazze şehrini işgal etme ve tüm sakinlerini tahliye etme planları, tam anlamıyla bir savaş suçudur” denilerek, “Bu, soykırım, zorla yerinden etme ve etnik temizliğe varan vahşi uygulamaların devamıdır” ifadesi yer aldı. Hamas, “suçlu işgalcilere, bu suç macerasının bedelinin çok ağır olacağı ve kolay olmayacağı” uyarısında bulundu.

Avrupa Komisyonu

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, İsrail'i planı yeniden gözden geçirmeye çağırdı.

Leyen, X platformunda yaptığı açıklamada, “İsrail hükümetinin Gazze'deki askeri operasyonunu genişletme kararını yeniden gözden geçirmesi gerekiyor” dedi. Ayrıca tüm rehinelerin serbest bırakılmasını ve Gazze'ye insani yardımın “derhal ve sınırsız” ulaştırılmasını istedi ve “Ateşkes şu anda gerekli” ifadesini kullandı.

Almanya

Almanya Başbakanı Friedrich Merz, İsrail'in Gazze'de kullanabileceği silah ihracatını askıya aldığını duyurdu.

Danışman yaptığı açıklamada, “İsrail'in askeri planının Gazze'deki hedeflerine nasıl ulaşabileceğini anlamak zor hale geldi” dedi ve ekledi: “Bu koşullar altında, Alman hükümeti, bir sonraki duyuruya kadar, Gazze'de kullanılabilecek askeri teçhizatın ihracatına izin vermeyecektir.”

Birleşik Krallık Başbakanı Keir Starmer, Londra'da konuşma yapıyor. (Arşiv - AP)Birleşik Krallık Başbakanı Keir Starmer, Londra'da konuşma yapıyor. (Arşiv - AP)

İngiltere

İngiltere Başbakanı Keir Starmer dün yaptığı açıklamada, İsrail'in Gazze şehrini “kontrol altına alma” planını ‘hatalı’ olarak nitelendirerek, Binyamin Netanyahu hükümetine bu planı “derhal yeniden gözden geçirme” çağrısında bulundu.

Starmer açıklamasında, “İsrail hükümetinin kararı, çatışmaya son vermeye hiçbir şekilde katkıda bulunmayacak ve rehinelerin serbest bırakılmasını sağlamaya yardımcı olmayacak” dedi ve “sadece daha fazla kan dökülmesine yol açacak” uyarısında bulundu.

İspanya

İspanya Dışişleri Bakanı Manuel Albares, “İsrail hükümetinin Gazze'deki askeri işgalini güçlendirme kararını şiddetle kınıyoruz” dedi ve bu planın “sadece daha fazla yıkım ve acıya yol açacağını” ifade etti.

Albares, X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, “Kalıcı ateşkes, insani yardımın acil ve geniş çaplı ulaştırılması ve tüm rehinelerin serbest bırakılması acildir. Bölgede kalıcı barış, ancak gerçekçi ve sürdürülebilir bir Filistin devletini içeren iki devletli çözümle sağlanabilir” ifadelerini kullandı.

Belçika

Belçika dün, Gazze şehrini kontrol altına alma planı nedeniyle İsrail büyükelçisini çağırdığını duyurdu.

Belçika Dışişleri Bakanı Maxime Prevot, “Amaç açık, bu kararı tamamen reddettiğimizi ifade etmek” dedi.

Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi (Mısır Cumhurbaşkanlığı)Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Mısır

Mısır Dışişleri Bakanlığı tarafından yayınlanan açıklamada, “en şiddetli ifadelerle” İsrail'in “Filistin topraklarında yasadışı işgalini pekiştirmek, Gazze'de soykırım savaşını sürdürmek, Filistin halkının yaşam kaynaklarını yok etmek, kendi kaderini tayin etme ve bağımsız devlet kurma hakkını ortadan kaldırmak ve Filistin meselesini tasfiye etmek” olarak nitelendirdiği planı kınadı.

Mısır, bu adımı uluslararası hukukun ve uluslararası insancıl hukukun açık ve kabul edilemez bir ihlali" olarak değerlendirdi.

Ürdün

Ürdün Kraliyet Sarayı'ndan yapılan açıklamada, Kral Abdullah II'nin Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile yaptığı telefon görüşmesinde, “Ürdün'ün, iki devletli çözümü ve Filistin halkının haklarını baltalayan ve Gazze'deki ateşkes ve insani yardım anlaşmasına varma çabalarını tehdit eden bu adımı kesin bir şekilde reddettiğini ve kınadığını” vurguladığı belirtildi.

Çin

Çin, dün planla ilgili “derin endişesini” dile getirerek, İsrail'e “tehlikeli hareketlerini derhal durdurması” çağrısında bulundu.

Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, Fransız haber ajansı AFP'ye yaptığı açıklamada, “Gazze Filistinlilere aittir ve Filistin topraklarının ayrılmaz bir parçasıdır” dedi.

İran

İran Dışişleri Bakanlığı, İsrail'i Gazze'yi kontrol altına alarak “soykırım” planlamakla suçladı.

Tahran, İsrail'in Gazze'yi kontrol altına alma planının “etnik temizlik” niyetini teyit ettiğini belirtti.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron (EPA)Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron (EPA)

Fransa

Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot, Paris'in, İsrail hükümetinin Gazze'yi tamamen işgal etme planını şiddetle kınadığını söyledi.

Barrot, “X” sitesinde yayınlanan açıklamada, “Bu operasyon, zaten felaket halindeki durumu daha da kötüleştirecek ve (Hamas'ın) elindeki rehinelerin serbest bırakılmasını, silahsızlandırılmasını ve teslim olmasını sağlamayacaktır” dedi.

Kanada

Kanada Başbakanı Marc Carney, İsrail'in Gazze'nin tamamını işgal etme planının “yanlış” olduğunu belirterek, “İsrail'in planı rehinelerin hayatını daha büyük tehlikeye atacaktır” ifadesini kullandı.