Ali Yahi
Fransa İçişleri Bakanı Gerald Darmanin’in Cezayir’e gerçekleştirdiği ziyaret, oluşturduğu gizemin yanısıra ardında birçok soru işaret bıraktı. Ziyaretin Fransa’da gerçekleştirilen terör saldırılarıyla bağlantılı olmasına rağmen iki ülke yetkililerinin açıklamaları, ziyaretin, özellikle göç ve terörle mücadele konusundaki sırlarını açığa çıkardı. Fransız Bakan’ın aile kökleri basın için zengin bir kaynak oluşturdu.
‘Gizemli’ ziyaret
Fransız Bakan, Cezayir’e özellikle de güvenlik, terörizm ve yasadışı göçle mücadele alanlarında devam eden işbirliğinden dolayı teşekkür etti. Her iki ülkenin iç istihbarat servisleri arasında devam eden bir bilgi alışverişine değindi. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un iki ülke arasındaki ilişkilere bağlı olduğunun altını çizdi.
Darmanin yaptığı açıklamada, “Cezayir İçişleri Bakanı’na iki bakanlık arasındaki konularda tam işbirliği temin etmeye geldim” ifadelerini kullandı. Cezayir’in Akdeniz bölgesindeki büyük gücüyle ilgili önemli konuların ele alındığını vurgulayan Fransız Bakan, özellikle de Libya sorunu ve Cezayir’e yapılan yasadışı göç meselesine değinildiğini söyledi. Fransız Bakan, “Bununla başa çıkmalıyız çünkü paylaştığımız bu alandaki insan hareketleriyle mücadele ediyoruz. Aynı durum ikili ilişkiler ve göç sorunları için de geçerlidir.” dedi.
Cezayir İçişleri Bakanı Kemal Belcud da yaptığı açıklamada benzer ifadeler kullandı. Belcud, iki bakanlığın çeşitli organları arasında sivil koruma, mesleki eğitim konularında bir bilgi alışverişi olduğunun altını çizdi. Belcud, “Ele aldığımız tüm konularda görüş birliğine vardık. İlişkilerimizi daha da güçlendirmek için çalışacağız” ifadelerini kullandı.
Cezayir Başbakanı Abdulaziz Cerad’ın da Fransız Bakanı kabul ettiği bildirildi. Darmanin ayrıca Cezayir Dışişleri Bakanı Sabri Bukadum ve Din İşleri Bakanı Yusuf Belmehdi ile bir araya geldi. Görüşmelerde, terörizm ve yasadışı göç olgularıyla nasıl mücadele edileceği konusu ve işbirliği yolları ele alındı.
Cezayir'i siyasi olarak Fransa'ya yakın hale getirme
Ziyaretle ilgili değerledirmelerde bulunan Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Profesörü Samir Mahrez, Cezayir-Fransa ilişkilerinin ya büyük bir dalgalanmaya tanık olduğunu ya da birçok faktör nedeniyle son iki yılda iki ülke arasındaki ilişkilerin gücünde bir düşüş olarak nitelendirilebilecek bir durum yaşanıyor. Bu faktörlerden en önemlisi ise eski siyasi rejimin Fransa ile ilişkilendirilmesi olduğuna dikkat çeken Mahrez, bir yanda Cezayir vatandaşının manevi karakterini etkileyen Cumhurbaşkanı Macron’un tutumlarına duyulan halk öfkesi diğer yanda ülke tarihi olduğuna işaret etti. Mahrez, ziyaretin ‘diplomatik olmaktan ziyade siyasi olduğunu ifade etti. Terör ve yasadışı göçle mücadele konusunu ele almanın iki ülke arasındaki ilişkilerde yeni olmadığını da sözlerine ekledi. Profesör, “Fransa’nın konumunu korumak için iki taraf arasında çetrefilli konularda jeopolitik bir kumar oynayacağını düşünüyorum. Ancak ziyaretin temelinde, Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun’un seçilmesinden bu yana iki ülke arasındaki siyasi soğukluğun ardından bir diplomatik yakınlaşma yatıyor” şeklinde konuştu. Mahrez, özellikle terörle suçlananların Cezayir’e sürülmesiyle ilgili olarak Cezayirli yetkililerin konuya açık ve doğrudan bir yanıt vermediğini ama bu güvenlik dosyasıyla, iki ülke arasında terörizm ve radikalizmle mücadele konusunda üzerinde anlaşılan tüzükler çerçevesinde ciddiyet ve egemenlikle ilgileneceklerini düşündüğünü ifade etti. Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Profesörü sözlerine, “Ziyaret, özellikle Cezayir İçişleri Bakanı ile sınırlı olmadığı, hassas sektörleri içerdiği için Cezayir'i siyasi olarak Fransa'ya yakınlaştırma girişimidir” ifadelerini ekledi.
Terör suçlularının sürülmesi
Fransız Bakan, Cezayir ve Tunus’a gerçekleştirdiği ziyaret öncesi BFM TV’ye verdiği demeçte amacının ‘daha fazla bilgi almak için mevkidaşları ve iki ülkedeki istihbarat servisleriyle konuşmak olduğunu ifade etti. Darmanin, bir ay içerisinde radikalizm şüphelisi 16 kişinin sınır dışı edildiğine işarette bulundu. Radikalizm yanlısı olduklarından şüphelenilen tüm yabancı yasadışı göçmenlerin idari gözaltı merkezlerine yerleştirilmesini talep ettiğini vurguladı. Mevcut durumda 182 kişinin cezaevinde olduğunu söyleyen Darmanin, aranan 51 kişinin de yakalanıp yargılanacağını söyledi.
Cezayir asıllı Fransız Bakan
Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre gazeteci Hakim Mesudi, ziyaretin önceden programlanmış olduğunu Fransa’nın Nice kentinde gerçekleştirilen saldırının yansımaları doğrultusunda öne çekildiğini düşünüyor. Saldırının Fransız kamuoyunda radikalizm ve göçmenliğin bununla ilişkisiyle ilgili tartışmaları alevlendirdiğini söyleyen Mesudi, iç baskıyı hafifletmek ve sorunun çözümü için Fransa’nın bir vizyonu olduğuna işaret etti. Bu önermeyi destekleyen şeyin, Fransız yetkililerin genellikle Cezayirli yetkililerle kurtuluş devriminin yıldönümüne denk gelen iş ziyaretleri veya ikili görüşmeler yapmaktan kaçınmaları olduğunu söyledi.
Mesudi, Darmanin’in söz konusu ziyaretten önce, içeriği köklere özlem ve Cezayir’e özel ilişkilerle bağlılık olan bir açıklamada bulunduğuna dikkat çekti. Bu açıklamanın elbette ki Cezayir kamuoyuna yönelik bir güzelleme olduğunu söyleyen Mesudi, yetkililerin açıklamalarında Libya dosyası, istihbarat işbirliği ve yasadışı göçe yapılan atfın, ziyaretin gerçek amacını örtbas ettiğine işaret etti. Bu amacın radikalizm suçuyla tutuklanan yasadışı göçmenlerin teslim edilmesi olduğunu söyledi. Hakim Mesudi, “Cezayirli yetkililerin, Paris'e aranan birkaç kişiyi teslim etmesi için baskı yapmak için uygun bir fırsat bulduğunu düşünüyorum” şeklinde konuştu.
Fransız Bakan Gerald Musa Darmanin Cezayir’de bulunduğu süre boyunca basında aile kökenleri ile ilgili çok sayıda habere yer verildi. Darmanin, bu gezide ayrıca annesinin babası olan Musa isimli dedesinin, ülkenin batısındaki Mosteganim ilinin Awlad el-Gallia bölgesindeki doğum yerine bir ziyarette bulundu. Bakan’ın dedesi aynı bölgede Fransız ordusuna katıldı. İkinci Dünya Savaşı’nda Nazi İlerleyişle Mücadele Eden Yerel Fransız Kuvvetleri ismi verilen bir grup içerisinde savaştı. Dede, daha sonra yaşamını Fransa’da sürdürdü. Ölünce de uğruna savaştığı Hasnon bölgesine defnedildi. Bu bilgiler, Cezayir’in yazılı ve görsel medyasından derlendi.
Hamas'ın askeri kanadı Kassam Tugayları (Arşiv- Reuters)