NASA'dan korkutucu uyarı: Mega uydu takımları felakete yol açabilir

(NASA)
(NASA)
TT

NASA'dan korkutucu uyarı: Mega uydu takımları felakete yol açabilir

(NASA)
(NASA)

ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), özel bir şirketin uzaydaki faaliyetlerine yönelik ilk kez yorum yaptı. Ajans, felakete yol açabilecek uzay çarpışmaları konusunda endişelerini dile getirdi.
AST & Science (AST) isimli ABD şirketi, 4G ve 5G bağlantıları için Dünya’nın yüzeyinden 720 kilometre yukarıda 243 adetten oluşan mega uydu takımları yerleştirmeyi planlıyor. Firma, SpaceMobil adlı proje için halihazırda 120 milyon dolar toplamış durumda.
NASA’ysa, ABD Federal İletişim Kurulu’na gönderdiği (FCC) ve kamuoyuyla da paylaştığı açıklamasında, SpaceMobil'in A-Train’e zarar verebileceğini belirtti.
Ajans, ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu, Fransa ve Japonya’daki bazı ortakların meydana getirdiği 10 uydudan oluşan A-Train 705 kilometre irtifada bulunuyor.
Somag News'ın haberine göre, aradaki farka rağmen SpaceMobil’in 900 metrekarelik büyüklüğü sebebiyle, A-Train’in bin 500 kez yer değiştirme ve 15 bin kez de planlama faaliyeti yapması gerekebileceğini ifade edildi. Bu günde 4 manevra ve 40 planlama faaliyeti anlamına geliyorken NASA bunun epey yorucu olacağına dikkat çekti. Projeyle ilgili şu ifadeler kullanıldı:
"A-Train’le edindiğimiz tarihsel deneyimler, uzayın bu özel bölgesinin, uzay nesneleri arasında çok sayıda bağlantı üretebileceğini gösteriyor."
AST’nin daha önce bir ton veya üzeri uzay takımları inşa etmediğini ve bu tecrübesizliğin uyduların yüzde 10’u veya fazlasının arızalanmasına neden olacağının beklendiğini belirten ajans, feci bir çarpışma riskinin alınamayacak derecede yüksek olduğunu ortaya koydu.
Öte yandan AST, ajansın mektubunu incelediklerini ajansın endişelerini gidermek için onlarla çalışacaklarını bildirdi.
 
Independent Türkçe, Somag News, Ars Technica



Şempanzeler bilim insanlarını şoke etti: Robotlar esneme bulaştırdı

(Reuters)
(Reuters)
TT

Şempanzeler bilim insanlarını şoke etti: Robotlar esneme bulaştırdı

(Reuters)
(Reuters)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Şempanzelerin insan yüz ifadelerini taklit eden bir android robottan esneme "kapabildiğini" öne süren yeni araştırma, bu davranışın evrimsel kökenleri hakkında daha fazla soru işareti yaratıyor.

Esnemenin dikkat değişiklikleri, vücut ısısının düzenlenmesi ve dinlenmeyle uyarılma arasındaki geçişle ilişkili olduğu biliniyor.

Bulaşıcı esnemeyse, bir hayvanın başka birinin aynı davranışı sergilediğini gördükten sonra esnediği tuhaf bir davranış.

Bu davranışın bulaşıcı yönü, empati ve taklit gibi bazı sosyal etkileşim unsurlarıyla ilişkilendiriliyor.

Bugüne kadar memelilerde ve bazı balıklarda gözlemlenen bulaşıcı esnemenin evrimsel kökenleri hâlâ bilinmiyor.

Bilim insanları bu davranışın insanlarda, şempanzelerde ve köpeklerde yavaş yavaş ortaya çıktığını, insanlarda yaklaşık 4 ve şempanzelerde 5 yaşında, köpeklerdeyse yaklaşık 7 ayda belirginleştiğini söylüyor.

Görsel kaldırıldı.
Şempanzelerin esneme ve uzanma davranışları sergiledikleri örnekler (RMJM/Aline Sardin-Damasso/Mona)


Perşembe günü hakemli dergi Nature'da yayımlanan yeni bir araştırma, şempanzelerin bir android robotun esnemesine tepki olarak hem esneme hem de uzanma davranışı sergilediğini ortaya koydu.

Bulgular, başka bir bireyin esnemesini gözlemlemenin şempanzelerde otomatik bir tepkiyi tetiklemekten ziyade, dinlenme işareti işlevi görebileceğini düşündürüyor.

Bilim insanları çalışmada yüz ifadelerini taklit edebilen bir android kafa kullanarak 10 ila 33 yaşındaki 14 yetişkin şempanzenin tepkilerini test etti.

Android kafada esneme gibi yüz ifadelerini oluşturan kas görevi gören 33 adet dönme motoru vardı ve her ifade 10 saniye sürüyordu.

Çalışmadaki şempanzeler, androidin esneme, ağzını açma ve nötr yüz ifadeleri sergilediği 15 dakikalık 4 seansa sokuldu.

Bilim insanları bu seansları kamerayla kaydetti ve her şempanzenin tepki verme derecesiyle uzanarak geçirdiği süre puanlandı.
 

Görsel kaldırıldı.Android kafa ağzını açma ve esneme davranışı sergiliyor (Aline Sardin-Damasso/Mona)


14 şempanzeden 8'inin, androidin "esneme" ifadesine tepki olarak esnediği saptandı.

Araştırmacılar şöyle yazıyor: 

Sonuçlar, yetişkin şempanzelerin bireyler arası esneme bulaşıcılığını değişen derecelerde sergilediğini gösterdi: En yüksek bulaşıcılık, android ağzını tamamen açtığında meydana geldi, ağzı kısmen açık olduğunda tepki azaldı ve androidin ağzı kapalıyken bulaşma görülmedi.

8 şempanze de esneme karşısında uzandı ve bazıları uzanmadan önce yatak malzemesi topladı.

Bilim insanları, "Şempanzeler, androidin esnemesini izlerken yatak malzemesi toplamak, yuva yapmak ve uzanmak gibi uyku haliyle ilişkili davranışlar sergiledi" diye yazıyor.

Araştırmacılara göre bulgular, cansız bir model kaynaklı bulaşıcı esnemenin ilk örneğini sunuyor gibi görünüyor.

Bilim insanları bu sonuçların, primatların bulaşıcı davranışlara yatkınlığına daha fazla ışık tuttuğunu söylese de burada tam olarak hangi biyolojik mekanizmaların rol oynadığının belirsizliğini koruduğunu ekliyor.

Araştırmacılar, gelecekteki çalışmaların robotların gerçekleştirdiği diğer eylemlerin de hayvanlar için bulaşıcı olup olmadığını ortaya çıkarmasını umuyor.


 Independent Türkçe, independent.co.uk/news