Libya siyasi diyaloğu Gadames’te devam ediyor

Libya siyasi diyaloğunun, 30 Kasım’da Tanca’daki açılış oturumundan bir görüntü (MAP)
Libya siyasi diyaloğunun, 30 Kasım’da Tanca’daki açılış oturumundan bir görüntü (MAP)
TT

Libya siyasi diyaloğu Gadames’te devam ediyor

Libya siyasi diyaloğunun, 30 Kasım’da Tanca’daki açılış oturumundan bir görüntü (MAP)
Libya siyasi diyaloğunun, 30 Kasım’da Tanca’daki açılış oturumundan bir görüntü (MAP)

Libya siyasi diyaloğu, bugün Fas’ın Tanca şehrinde devam ediyor, Milletvekilleri yarın da Gadames’te buluşuyor.
Fas’ın Tanca şehrinde yer alan Hilton el-Houara otelinde, Trablus merkezli Libya Devlet Yüksek Konseyi’ni ve Tobruk merkezli Libya Temsilciler Meclisi’ni temsil eden iki heyet arasında yeni bir Libya siyasi diyalog turu başladı.
(Trablus) Devlet Yüksek Konseyi heyetine Muhammed Ebu Saniye başkanlık ederken, (Tobruk) Temsilciler Meclisi heyeti başkanlığını ise Aişe Şalabi üstleniyor. 13 + 13 oturumları kapsamına giren bu diyalog turu, Tunus’ta devam eden diyalog hususunda istişareyi ve Libya’daki siyasi - anayasal süreçlere dair vizyonları birleştirmeyi amaçlıyor.
Yeni diyalog turu, Eylül ve Ekim aylarında Bouznika şehrinde yapılan önceki iki turun ardından gelişti. Söz konusu turlar, Fas’ın Suheyrat kentinde Aralık 2015’te imzalanan Libya Siyasi Anlaşması’nın 15’inci maddesinde öngörülen, ‘egemen kurumların liderlik pozisyonlarında bulunanların seçilmelerine ilişkin kontroller, mekanizmalar ve kriterler hakkında kapsamlı anlayışlara ulaşma’ ile sonuçlandı. Aynı şekilde yeni tur, Temsilciler Meclisi üyeleri arasındaki Tanca istişare toplantısının sonlanmasından 2 gün sonra düzenleniyor. Üyeler, Tunus - Cezayir sınırında bulunan Gadames şehrinde, yıllarca süren bölünmelerden sonra, özellikle de bir yıl içinde başkanlık ve parlamento seçimleri yaparak, geçiş aşamasını sonlandırmak üzere somut sonuçlara ulaşan bir toplantı yapmayı kabul etti.
Oylama için Temsilciler Meclisi’ne sunulması kararlaştırılmış bir çözüme ulaşmak için bazı egemen pozisyonlar, Tanca’daki görüşmelerin ön saflarında yer alıyor.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Libya- Libya diyaloğu, temsilcilerin yarın Gadames’e doğru Fas’tan ayrılacağı açıklandıktan sonra bugün (1 Aralık) Tanca’da devam ediyor. Gadames’te, uzun bir süre sonra Libya Temsilciler Meclisi’nin ilk resmi toplantısı düzenlenecek.
Öte yandan Devlet Yüksek Konseyi üyesi Abdulkadir el-Huveyli, yaptığı basın açıklamasında, “Devlet Yüksek Konseyi’nin egemen pozisyonlar ve anayasal süreçle görevlendirildiğine dair Tunus’ta kararlaştırılanlar temelinde burada Tanca’dayız. Bu durum, Libya krizini çözmede başarılı olmak amacıyla diyalog yolunu en üst düzeye çıkarmak için iki konsey arasındaki anlayış ve istişareden kaynaklanmaktadır” dedi.
Derne seçim dairesinden Milletvekili Hammad el-Ubeydi ve Temsilciler Meclisi Diyalog Komitesi üyesi de Tanca toplantısının sonuçlarına daire iyimserliklerini dile getirdi. Ubeydi, toplantının, Tunus’taki önceki diyalog oturumlarının bazı karmaşıklıklarla gölgelenmesinin ardından geliştiğine dikkati çekti.
Ubeydi, görüşlerin, neredeyse buzları eriteceğini belirterek, bir sonraki diyalogda mesafeleri kısaltan iyi bir sonuca ulaşmayı beklediğini söyledi.
Temsilciler Meclisi Diyalog Komitesi üyesi Milletvekili Muhammed er-Raid ise “Bugün, iki meşru organın (Temsilciler Meclisi ve Devlet Konseyi) Libya’da istikrarı desteklemede daha büyük bir role sahip olmasını sağlayacak daha güçlü bir şekilde siyasi diyaloğa girmekten mutluluk duyuyoruz” dedi.
Raid, “Temsilciler Meclisi bugün, cumartesi günü sonra eren Tanca istişare görüşmesinden önceki Temsilciler Meclisi’nden farklıdır. Çünkü 125’ten fazla velikin varlığı mevcut ve Gadames’e yönelmek için ‘çok çok’ hazırlar” ifadelerini kullandı. Yetkili, bugünkü toplantının nihai hedefinin, Libya halkının çıkarları ve Libya’daki mevcut krizlerin çözülmesi olacağını dile getirdi.



Gazze ateşkesi: Arabulucular garanti krizini nasıl aşacak?

Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)
Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)
TT

Gazze ateşkesi: Arabulucular garanti krizini nasıl aşacak?

Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)
Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump'ın önümüzdeki hafta İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Beyaz Saray'da bir araya gelerek Gazze Şeridi'nde olası bir ateşkesle ilgili gelişmeleri ele alması bekleniyor.

Ancak Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanların tahminlerine göre, Netanyahu'nun siyasi geleceğinin parçalanmasından korkarak Gazze'deki savaşı kalıcı olarak durdurmayı reddetmesi ışığında, Hamas'ın ısrar ettiği savaşı durdurma garantisi krizi bir ‘ikilem’ olmaya devam ediyor. Arabulucuların savaşı sona erdirecek tüm fikir ve önerilerin tartışıldığı kısmi bir ateşkese gitmekten başka çareleri olmadığına dikkat çeken uzmanlar, Trump'ın İsrail Başbakanı’yla görüşmesi sırasında bu konuyu çözmek için yapacağı baskıya güveniyor.

Hamas dün bu garantilerin önemini vurguladı.

Hamas Siyasi Büro Başkanı’nın Medya Danışmanı Tahir en-Nunu CNN'e verdiği demeçte, “Ciddiyiz ve bir anlaşmaya varmaya hazırız; savaşı sona erdirmek için gerekli şartlar açık olduğu takdirde her türlü teklifi kabul etmeye hazırız” dedi.

dsfrg
İsrail'in dün Gazze Şeridi'ne düzenlediği bombardıman sırasında yükselen dumanlar (AFP)

Hamas liderlerinden Mahmud Merdavi dün yaptığı açıklamada, herhangi bir anlaşmanın ‘saldırganlığın tamamen durdurulması, işgal güçlerinin geri çekilmesi, insani protokole uyulması ve varılacak herhangi bir anlaşmanın fiilen uygulanmasını sağlayacak açık garantilere’ bağlı olması gerektiğini söyledi.

Garanti ikilemi

Geçtiğimiz ay İsrail ile İran arasındaki çatışmaların durmasının ardından yeniden gündeme gelen garanti talebi, müzakerelerin ivme kazandığı bir dönemde güçlü bir şekilde ortaya çıktı.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati pazar akşamı televizyonda yayınlanan bir röportajda şunları söyledi: “Şu anda masada olan ve üzerinde çalıştığımız şey, bir dizi esirin serbest bırakılması ve ateşkesin sürdürülmesi için gereken ivmeyi yaratacağı umuduyla insani ve tıbbi yardımın mümkün olan en kısa sürede girmesi karşılığında İsrail saldırganlığının 60 günlük bir ateşkesle durdurulmasıdır.”

Abdulati, “İsrail ve İran arasında ateşkes sağlandıktan sonra Gazze Şeridi'ne odaklanmak isteyen bir Amerikan vizyonu var. Gelecekteki herhangi bir anlaşmanın ateşkesin sürdürülebilirliğini sağlamak ve İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırganlığının yeniden başlamasını önlemek için yeterli miktarda garanti içermesi gerektiğine dair bir Amerikan anlayışı var” ifadelerini kullandı.

xscdfgt
Gazze Şeridi'ndeki İsrail saldırılarında hayatını kaybedenlerin cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinliler (Reuters)

Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre, son ateşkes çabaları hakkında bilgi sahibi olan Filistinli ve Mısırlı kaynaklar, arabulucu rolü oynayan Katar ve Mısır'ın savaşın her iki tarafıyla temaslarını yoğunlaştırdığını, ancak yeni bir görüşme turu için henüz bir tarih belirlenmediğini belirtti.

Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani ile dün bir telefon görüşmesi yapan Mısır Dışişleri Bakanı, Gazze Şeridi'ndeki son gelişmeleri ve iki ülkenin ‘ateşkesi yeniden başlatmak, Filistin halkını bu zulümden kurtarmak, esir ve mahkûmları serbest bırakmak ve Gazze Şeridi'ne acil ve engelsiz insani yardım akışını sağlamak’ için ABD ile ortak çabalarını ele aldı.

Hamas, savaşı sona erdirecek bir anlaşmanın parçası olması halinde kalan tüm esirleri serbest bırakmaya hazır olduğunu ifade ederken, İsrail esirlerin serbest bırakılması gerektiğini ve savaşın sona ermesinin Hamas'ın silahsızlanmasına ve Gazze Şeridi'ni yönetmekten uzaklaşmasına bağlı olduğunu savunuyor.

‘Dikenli konular’

Mısır Düşünce ve Stratejik Araştırmalar Merkezi Genel Müdür Yardımcısı Tümgeneral Muhammed İbrahim ed-Duveyri, Hamas'ın talep ettiği garanti krizinin çözümünün kolay olmadığını düşünüyor. Ed-Duveyri, “İsrail'in reddetme ısrarı var. Zira savaşın sona ermesi şu anda Netanyahu hükümetinin yıkılması anlamına geliyor (...) Bu, Filistin hareketinin silahsızlandırılması ve liderlerinin sürgüne gönderilmesi konusundaki ısrarına ek olarak gerçekleşiyor” şeklinde konuştu.

Ed-Duveyri, arabulucuların, fikirlerin ortaya atılacağı, garantiler hakkında tartışmaların yapılacağı ve şartlarının anlaşmada açıkça belirtileceği geçici bir ateşkese gitmekten başka çaresi olmadığına inanıyor. Ed-Duveyri, “Garantiye ihtiyaç duyan tek şey savaşın durması değil; İsrail'in nihai çekilmesi de bir kriz ve Hamas'ın silahları gibi çetrefilli bir konu. Bu ve benzeri konular nihai statü müzakerelerine ertelenmeli” dedi.

fgthy
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'a düzenlenen İsrail saldırısında hayatını kaybeden Filistinlilerin cenaze töreninde gözyaşı döken bir çocuk (Reuters)

Filistinli siyasi analist Eymen er-Rakab, mevcut krizin garantiler ve Washington'un gelecekte savaşı durdurma garantisi konusundaki tutumuna karar vermemiş olmasıyla ilgili olduğuna inanıyor. Er-Rakab, Gazze Şeridi'ndeki zor koşullar ışığında Hamas'ın kabul edeceği geçici bir ateşkesin sonuçlanmasının ardından garantiler krizinin arabulucular tarafından yapılacak sonraki görüşmelerin bir parçası olmasını bekliyor.

Hamas'ın garantiler konusundaki ısrarı, Trump'ın dün yaptığı açıklamada pazartesi günü Beyaz Saray'da Netanyahu ile yapacağı görüşmede Gazze ve İran'daki durumu ele alacağını duyurmasıyla birlikte geldi. Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre Trump, “Gazze Şeridi'nde ateşkes sağlanmasını ve esirlerin geri dönmesini umuyoruz ve bunun önümüzdeki hafta içinde gerçekleşmesini bekliyoruz” dedi.

dfgth
Gazze Şeridi'nin orta kesiminde İsrail tarafından bombalanan bir bölgeyi inceleyen Filistinliler (Reuters)

Netanyahu dün yaptığı açıklamada, geçen ay İran ile 12 gün süren savaşta elde ettiğini söylediği ‘büyük zaferin’ ardından Trump ile görüşmek üzere önümüzdeki hafta ABD'ye gideceğini söyledi.

Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt pazartesi günü düzenlediği basın toplantısında, Netanyahu'ya yakınlığıyla bilinen İsrail Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer'in Gazze savaşının sona erdirilmesi konusunu görüşmek üzere Beyaz Saray yetkilileriyle bir araya gelmek üzere bu hafta Washington'da olacağını belirtti.

Bilgi sahibi Mısırlı kaynaklar dün yerel medyaya, ‘İsrail ve Hamas'ın sadece geçici bir ateşkes değil, kapsamlı bir takas anlaşması yapmaları için son saatlerde Mısır'ın artan baskısı’ hakkında konuştu.

Kaynaklar, çeşitli taraflardan heyetlerin önümüzdeki 72 saat içinde Kahire'ye gelmesinin beklendiğini, her iki tarafı temsil eden şahsiyetlerin ise anlaşmazlık noktalarını çözmek üzere halihazırda Kahire'de bulunduğunu söyledi.

sdfrgty
İsrail'in Gazze şehri sahiline düzenlediği saldırıda hayatını kaybeden akrabasının cenazesi başında gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)

Kaynaklara göre Netanyahu, ‘kapsamlı bir anlaşmaya varma ihtimali olan müzakereleri engellerken, Amerikalı arabulucu tam bir ateşkesi içeren anlaşmayı onaylaması karşılığında Netanyahu'nun siyasi kariyerini hapishanede sonlandırmayacak şekilde İsrail içinde tam bir beraat üzerinde çalışmayı teklif ediyor.’

Trump ile Netanyahu arasında Gazze konusunda yeni bir geçici anlaşmaya varılması için daha fazla görüşme yapılmasını bekleyen ed-Duveyri, ‘Washington'un bu krizi sona erdirmek için oynayacağı büyük bir rol olduğunu, önyargılı olmaması ve krizi mümkün olan en kısa sürede sona erdirmek için Mısır ve Katar ile birlikte çalışması gerektiğini’ belirtti.

Netanyahu'nun Washington ziyaretinin Gazze Şeridi için yeni bir anlaşmaya varılmasında ‘belirleyici’ olacağına inanan er-Rakab, Trump'ın Netanyahu’ya baskı yaparak Washington'dan ateşkes ilan edebileceğini ve bunun gerçekleşmesi halinde Hamas'ın ateşkesi kabul edeceğini ve ABD’nin anlaşmanın uygulanması sırasında garantilerin görüşüleceği sözünü vereceğini düşünüyor.