Çin şirketi Sinovac'ın koronavirüs aşısı hakkında neler biliyoruz?

Pekin’deki bir sağlık görevlisi Sinovac’ın aşısını tutuyor (AFP)

Dünya genelinde yayılmaya devam eden yeni tip koronavirüse (Kovid-19) karşı aşı üretmeye yönelik küresel yarış sürerken,  Çin’in Sinovac şirketi ile halihazırda yurtdışına çıkmasıyla bu yarışta büyük adımlar attığı görülüyor.
Pekin merkezli biyofarmasötik şirketi Sinovac tarafından geliştirilen koronavirüs aşısı CoronaVac'ın sevkiyatları, büyük ölçekli bir aşılama kampanyasına hazırlık olarak Endonezya’ya ulaştı ve diğer 1,8 milyon dozun da Ocak ayına kadar ulaşması planlanıyor.
Ancak aşıya ilişkin 3. faz son denemeleri henüz bitmedi ve bu duruma akla şu soru geliyor; Bu Çin aşısı hakkında tam olarak ne biliyoruz?

Sinovac aşısı ile diğer aşılar arasındaki fark nedir?
CoronaVac, hastalığa tehlikeli bir tepki verme riski olmadan vücudun bağışıklık sistemini virüse maruz bırakmak için öldürülmüş viral partiküller kullanarak çalışan inaktive edilmiş bir aşı.
Moderna ve Pfizer’ın yenilikçi bir teknik kullanarak geliştirdiği mRNA aşıları ile de, koronavirüsün genetik kodunun bir kısmı vücuda enjekte ediliyor. Hücrelere virüste yer alan proteine benzer bir protein üretmeyi öğretiyor ve bu da bağışıklık sisteminin tepki vermesini sağlıyor.
Nanyang Teknoloji Üniversitesi’nden Profesör Luo Dahai,  "CoronaVac, kuduz gibi iyi bilinen birçok aşıda başarıyla kullanılan daha geleneksel bir aşı yöntemi ile geliştirildi. mRNA aşıları ise yeni bir aşı türü ve şu ana kadar toplumda kullanılmış olan başarılı bir örneği yok” dedi.
Sinovac’ın temel avantajlarından biri, şempanzelerde soğuk algınlığına neden olan genetiği değiştirilmiş bir virüsten yapılan Oxford aşısı gibi standart bir buzdolabında 2-8 santigrat derecede saklanabilmesi.
Moderna’nın aşısının eksi 20 derece, Pfizer aşısısın ise eksi 70 derecede saklanması gerekiyor.
Bu, Sinovac ve Oxford-AstraZeneca aşısının, bu kadar düşük sıcaklıklarda büyük miktarlarda aşı depolama imkanı olmayan gelişmekte olan ülkeler için çok daha yararlı olduğu anlamına geliyor.

Aşı ne kadar etkili?
Bunun cevabını şu an vermek zor.
The Lancet bilim dergisine göre, şu anda CoronaVac'ın yalnızca birinci ve ikinci aşama klinik denemelerine ilişkin veriler yayınlandı.
Aşı denemelerini gerçekleştiren bilim insanlarından Zhu Fengcai, birinci aşama denemesindeki 144 katılımcı ve ikinci aşama denemesindeki 600 katılımcıya dair sonuçlara göre aşının acil kullanım için uygun olduğunu bildirdi.
Fengchair, katılımcılar arasında önemli bir yan etki görülmediğini sadece bazı kişilerde hafif yorgunluk veya baş ağrısı görüldüğünü belirtti.
Aşıya ilişkin 3. faz klinik denemeler, Ekim ayının başlarında dünyada koronavirüs kaynaklı en yüksek can kaybının yaşandığı Brezilya’da başladı.
Bu denemeler, bir gönüllünün ölümünün ardından Kasım ayında kısa bir süre durduruldu, ancak ölümün aşı ile hiçbir bağlantısı olmadığı anlaşıldıktan sonra yeniden başlatıldı.
Profesör Luo, mevcut sınırlı bilgi göz önüne alındığında bu noktada aşının etkinliği hakkında yorum yapmanın zor olduğunu dile getirerek, “Ön verilere göre CoronaVac muhtemelen etkili bir aşı ancak 3. faz denemelerinin sonuçlarını beklememiz gerekiyor” dedi.
Çin merkezli şirketin Brezilya’daki ortağı Butantan Enstitüsü, Sinovac’ın klinik deneme sonuçlarını 15 Aralık’tan önce yayınlamasını beklediklerini açıkladı.

Yılda kaç doz üretilebilir?
Sinovac Biotech’in Başkanı Veydong Yin, şirketin 20 bin metrekarelik yeni fabrikasında yılda 300 milyon doz aşı üretimi yapabileceğini söyledi.
Ancak, şirket Endonezya'ya 1.8 milyon doz aşıyı teslim etti. Sinovac, Türkiye, Brezilya ve Şili ile başka anlaşmalar da yaptı.
CoronaVac’ın da diğer tüm aşılar gibi, iki doz aşılanması gerektiriyor, yani şirket şu anda yılda yalnızca 150 milyon insanın aşılanabileceği kapasiteye sahip. Bu da Çin nüfusunun onda birinden biraz fazla.
Analistlere göre Çin Devlet Başkanı Şi Cinping,  Afrika kıtası için 2 milyar dolar, Latin Amerika ve Karayip ülkelerine de aşı satın almaları için 1 milyar dolarlık kredi teklif ederek, aşı diplomasisi uygulamaya başladı.  Ancak, söz konusu anlaşmaların şartları şu anda belirsizliğini koruyor.