عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

ABD, Rusya’nın Kızıldeniz’de askeri üs kurma çabalarına ‘diş biliyor’

Sudanlılar, önceki gün devrimin ikinci yıldönümünü kutladılar (EPA)
Sudanlılar, önceki gün devrimin ikinci yıldönümünü kutladılar (EPA)
    Hartum / Ahmed Yunus
TT
TT

ABD, Rusya’nın Kızıldeniz’de askeri üs kurma çabalarına ‘diş biliyor’

Sudanlılar, önceki gün devrimin ikinci yıldönümünü kutladılar (EPA)
Sudanlılar, önceki gün devrimin ikinci yıldönümünü kutladılar (EPA)

Rusya’nın Kızıldeniz’de bir ‘askeri üs’ kurmak istediğini açıklamasından birkaç hafta sonra ABD’nin Sudan'ı 'terörü destekleyen ülkeler' listesinden çıkarmasının ardından Sudan üzerinde, dünyanın iki kutbu (Rusya ve ABD) arasında yeni bir askeri yarış tehdidi belirdi. ABD, Rusya’nın askeri üs atılımına karşı Sudan ile yakın askeri iş birliği kurma arzusunu duyurdu. Rusya’nın bu adımına karşı ‘dış biliyor’ gibi görünen ABD’nin, Rusya’nın Sudan ile askeri üs konusundaki anlaşmasını ‘Batı vetosu’ gibi yollarla engellemeye çalışması bekleniyor.
ABD’nin Hartum Büyükelçiliği dün resmi Facebook sayfasından yaptığı açıklamada, ABD’nin Sudan ile arasındaki yakın askeri iş birliğini güçlendirilmek istediği ve ABD askeri ataşesi Jacob Day’in, ikili ilişkileri güçlendirmek için Sudan Silahlı Kuvvetleri ile çalıştığı belirtildi.
Açıklamada Day’in çalışmalarına Sudan'ın terörü destekleyen ülkeler listesinden çıkarılmasının arka planında başladığı, ABD yönetiminin bunu, iki ülke ilişkilerinde ‘temelli ve tarihi bir değişiklik’ olarak gördüğü ve askeri ataşenin ‘gelecekte iki ülke arasındaki askeri iş birliğini artıracak fırsatlar’ olarak adlandırdığı gelişmeleri sabırsızlıkla beklediği kaydedildi.
Sudan Silahlı Kuvvetleri’nin resmi sayfasına göre ABD ataşesi Yarbay Jacob Day, cumartesi günü Kızıldeniz’deki deniz üssünde görevli Sudan Deniz Kuvvetleri komutanı Tümgeneral Hacı Ahmed Yusuf Babekir ile bir araya gelerek, özellikle Sudan Deniz Kuvvetleri’nin ‘oynadıkları özel rol’ olarak adlandırdığı çalışmaları çerçevesinde ikili askeri ilişkileri ilerletmenin yollarını görüştü.
Sudan Silahlı Kuvvetleri’nden yapılan açıklamada, ABD ataşesinin yardımcısıyla birlikte Sudan Donanmasının komutanlarıyla bir araya geldiği bildirildi. Açıklamada, iki tarafın bir birine çeşitli hediyeler verdikleri belirtildi.
ABD askeri ataşesi, Rusya'nın Kızıldeniz’in (doğu)  kıyısında Sudan tarafında bir üs kurma arzusunu açıklamasının ardından ülkesinin Sudan ile ikili askeri ilişkileri ilerletme arzusunu duyurdu. Bu da ABD’nin Rusya'nın attığı adıma eşdeğer bir adım atma arzusunda olduğuna ve stratejik Kızıldeniz bölgesindeki etki alanları konusunda iki süper güç arasında bir mücadeleye işaret ediyor.
Rusya, geçtiğimiz Kasım ayında Rusya Başbakanı Mihail Mişustin ile imzalanan bir anlaşmanın uygulanması için Sudan'da Rusya donanması için bir ‘lojistik merkez’ kurmak istediğini açıkladı. Reuters’ın haberine göre anlaşma, nükleer ekipmanla donatılmış gemiler de dahil olmak üzere 4 gemi kapasiteli yaklaşık 300 bin asker ve çalışanı barınabileceği bir lojistik merkezin kurulmasını öngörüyor.
Rusya merkezli ‘Savunma Haberleri’ internet sitesine göre Sudan hükümeti, her türlü askeri teçhizatın veya mühimmatın Sudan limanları üzerinden transfer edilmesini sağlamak amacıyla gerekli altyapı ve tesislerin ücretsiz olarak inşa edileceği limanlar için uygun bir yer temin etmeye çalışıyor. Bu tesislerde ayrıca savaş gemilerinin onarım ve tedariki de yapılacak. Rusya bu limanları 25 yıllığına kiralarken bu süre 10 yıl daha uzatılabilir.
Bununla birlikte Sudanlı yetkililer, Rus deniz üssünü onaylar onaylamaz, Rusya’nın nüfuzunun Afrika'nın kuzeydoğusunda ve Babu’l-Mendeb bölgesi boyunca genişlemesi bekleniyor. Çünkü Rusya bu sayede Kızıldeniz’deki doğal zenginlik alanlarına ve Rus silahları için potansiyel pazarlara bağlanacak.
Sudan ordusunun Rusya’nın açıklamalarına verdiği ilk tepki geçtiğimiz Kasım ayında Sudan Genelkurmay Başkanı Orgeneral Muhammed Osman el-Hüseyin’in Sputnik’in aktardığı ‘Rusya ile tam bir anlaşma yapılmadığı’ şeklindeki açıklamasıydı. Ancak Orgeneral Hüseyin açıklamasında, iki ülke arasındaki askeri iş birliğinin devam ettiğini ve ülkesinin ABD-Batılı ülkeler tarafından uygulanan ablukaya karşın Rusya ve doğu ülkelerinden silah tedarik ettiğini vurguladı.
Ülkesinin Rusya’nın kurmak istediği askeri deniz üssü ile ilgili tutumunu ise net bir şekilde ortaya koymayan Orgeneral Hüseyin, “Sudan egemenliğinden taviz vermeyecek. Rusya ile yapılan anlaşma ise gündeme alındı ve inceleniyor” ifadelerini kullanmıştı.
‘Sudan'da bir Rus deniz üssü kurma fikri’, 2017 yılında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Savunma Bakanı Sergei Şoygu'dan, ABD tarafından tehdit edildiğini iddia ettiği rejimini tehlikelerden korumak için Kızıldeniz'de Sudan kıyısında bir Rus askeri üssü kurmalarını isteyen Sudan’ın devrik Devlet Başkanı Ömer el-Beşir dönemine kadar uzanıyor.
Sudan, 2018 yılında ABD ile askeri ilişkilerinde bir atılım yaptı. İki ülke arasındaki askeri iş birliğinin tamamen durduğu 20 yıllık boykot, Sudan’ın Washington'daki askeri ataşe karargahının açılması ve daha sonra ABD askeri ataşesinin Hartum'daki görevine başlamasıyla sona erdi.
Buna göre Sudan, Washington’ın 1997 yılından bu yana Hartum’a uyguladığı ekonomik ve ticari ambargonun kaldırılmasının ardından yaklaşık yirmi yıllık kesintinin ardından Ekim 2018’de Washington ile askeri ilişkilerinin yeniden başladığını duyurdu. Söz konusu kesinti süresince ABD, Sudan'a silahlı ve askeri abluka uyguladı.
ABD, 14 Aralık’ta Sudan’a yönelik yaptırımları kaldırırken, iki ülke arasındaki çeşitli sivil ve askeri alanlarda iş birliğine getirilen en son kısıtlamanın da sona ermediğinin bir göstergesi olarak Sudan’ı terörü destekleyen ülkeler listesinden çıkardı. Bu gelişme, ülkenin yönetimindeki İslami eğilimli rejimin devrilmesinden yaklaşık iki yıl sonra gerçekleşti.
Bu gelişme öncesinde, Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu arasında Uganda’nın Entebbe şehrinde sürpriz bir toplantı yapılmıştı. Sudan hükümeti, geçtiğimiz Şubat ayında, Aden Körfezi'nde Amerikan gemisi SS Cole’un bombalanması olayı ve Nairobi ile Darussselam'daki Amerikan büyükelçiliklerinin bombalanması olaylarının kurbanlarına 335 milyon dolar tazminat ödenmeyi kabul etmişti. Bu gelişmelerin ardından Sudan hükümeti teröre destek veren ülkeler listesinden çıkarılma yükümlülüklerini yerine getirmesi konusunda tatmin olmayan ABD’nin baskılarına cevaben bu listeden çıkarılması karşılığında Hartum’un Tel Aviv ile ilişkilerini normalleştirmeye başlayacağını duyurmuştu.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Esed rejiminin ‘üretim hatlarının’ yıkıntıları üzerinde yeni captagon atölyeleri mi kuruluyor?

TT
TT

Esed rejiminin ‘üretim hatlarının’ yıkıntıları üzerinde yeni captagon atölyeleri mi kuruluyor?

Esed rejiminin ‘üretim hatlarının’ yıkıntıları üzerinde yeni captagon atölyeleri mi kuruluyor?

Suriye sadece taşları yerinden oynatan bir savaşa sahne olmakla kalmadı; bedenlerden önce ruhları yiyip bitiren sessiz bir savaşın tiyatrosu haline geldi. Yanan şehirlerin enkazı arasında bütün bir nesil, aslında yurtdışına yönelik olan ancak iç pazarı da dolduran ucuz hapların merhametiyle büyüdü.

Hikâye, eski Suriye rejiminin Captagon tabletlerini (amfetamin ve teofilinden oluşan sentetik bir uyuşturucu), kendisini ve savaş makinesini finanse etmek için bir ‘kan parası’ haline getirmesiyle başladı. Daha sonra bu haplar, sokakları ve caddeleri süpüren, hayatları çalan ve rüyaları kabusa çeviren bir sele dönüştü.

2020 yılı dönüm noktası oldu. Bir Captagon hapının fiyatı bir buçuk dolardan sadece beş sente düşerek bir fincan çaydan daha ucuza geldi. Sezar Yasası'nın yürürlüğe girmesi, Suriye rejimine büyük yaptırımlar uygulanması, 2019 sonunda Lübnan'da yaşanan ekonomik kriz, dolar ticaretinin yapılamaması ve Lübnan'dan mevduatların çekilmesi, kara sınırlarının kontrolünde ve kaçakçılığın kısmen sınırlandırılmasında nispeten başarılı olunması gibi pek çok faktör buna katkıda bulundu.

cdfrgthy
Yeni Suriye yönetimi yetkilileri, Şam'daki 4. Tümen karargahında yüzlerce ton Captagon hapı ve esrar yaktı. (EPA)

Esed'in devrilmesinden sonra Suriye'nin çeşitli bölgelerini gezen ve Amman ve Erbil'de eczacılar ve doktorlarla görüşmeler yapan bu araştırma, bağımlılık mağdurlarının ve ailelerinin tanıklıklarına da dayanarak Captagon'un üretim hatlarını yeniden resmetmeye çalışıyor.

Karanlıkta örülen bağımlılık hikayeleri

Şam'ın harap sokaklarında, elektrik tellerinin hayalet gibi sallanıp gelip geçenleri takip ettiği yerlerde, zehirli maddeler masum gibi görünen isimlendirmelerle yayılıyor. Zehir tacirlerine göre bunlar enerji hapları, mutluluk hapları ve diğer bazı isimlerle adlandırılıyor. Buradaki gençler rastgele kurbanlar değil, sistematik bir denklemdeki sayılar gibiler. Uluslararası Çalışma Örgütü'nün (ILO) 2023 yılı rakamlarına göre Suriye'de üretken yaştaki (15 yaş üstü) insanların yüzde 39,2'si işsiz. Ancak rakamlar, 19 yaşındaki Ahmed'in günlerini Şam'ın sokaklarından birinde eski bir kaldırımda oturduğu sırada yırtık ayakkabılarına bakarak vakit geçirirken, yanına gelen bir zehir tüccarının fısıldadığı “Bu hap seni adam edecek... Hiç yorulmadan bir at gibi çalışacaksın!” dediğinden bahsetmiyor. Ahmed, kendisiyle konuşan adamın mavi haplarının kölesi olacağını ve yıkılan atölyedeki uzun çalışma saatlerinin ancak daha fazla hapla sona erdirilebilecek bir kâbusa dönüşeceğini bilmiyordu.

Hikâye, savaş ve yoksulluk dalgalarıyla parçalanmış bir ülkede kolektif bir lanet gibi kendini tekrarlıyor. Bu karanlığın içinde Captagon'un parıltısı bir meteor gibi parlıyor. Kaynakların anlattıkları, domino taşları gibi erkek çocukları birer birer deviren bu hap hakkında kesişiyor. Göç hayalleri bile trajedinin bir parçası haline geldi. Bir adam deniz yolculuğunu finanse etmek için toprak satıyor, ancak sonunda kendini bir hapishane hücresinde buluyor. Bağımlı, yersiz yurtsuz, parasız ve geleceksiz.

Esed rejiminin yıkılmasından bu yana farklı bir yöne evrilen bağımlılık olgusunu belgelemek için Suriye'nin dört bir yanından, doğrudan bu zehirli hapları kullananlardan veya ailelerinden 10'dan fazla tanık topladık. Dün ilaç endüstrisi ve dış ihracata dayalı organize bir ticaret olan, üretimin devamlılığını sağlamak için ülke içinde tüketici sayısını arttırmayı amaçlayan bu durum, şimdi aşırı dozdan çok fazla can alan rastgele bir eyleme dönüştü.

DEFRGT
Yeni Suriye yönetiminin güvenlik güçlerinin bir üyesi elinde Captagon hapları tutuyor. (AFP)

17 yaşındaki Halepli Yasir, ailesi tarafından evden kovulmuş. Yasir, kendisine ulaşmamızı sağlayan teyzesinin kocasıyla birlikte bir bodrum katına sığınmış. Yasir şöyle diyor: “Arkadaşlarım hapları içtikten sonra gülüşüyorlar ve video oyunu kahramanı gibi hissettirdiğini söylüyorlardı. Ben de onlar gibi cesur olduğumu kanıtlamak için denedim. Şimdi sokaklarda bir hayalet gibi dolaşıyorum. Annemin beni rahatsız eden sesini duyuyorum. Soğuk gecelerde evimize gizlice giriyorum, kapalı kapıya dokunuyorum ve üzerime bir mermi düştüğünü hayal ediyorum... Belki de ölüm bana hak etmediğim bir bağışlanma bahşeder.”

Deyrizor'dan 22 yaşındaki Ali, Haseke'nin Guvayran mahallesinde çalışıyor ve yaşıyor. Zor bir iş gününün ardından Ali ile buluştuk. Ali şöyle anlattı: “Bir gün 10 saat boyunca sırtımda un çuvalları taşıdım. İşverenim beni izliyordu, sonra bana bir hap attı ve ‘Bunu al, sırtını güçlendirir’ dedi. Şimdi sırtımda birçok yük var. En acısı da çocuklarımın gözlerinde gördüklerim. Eve döndüğümde, yanıma gelmesinler diye uyuyor numarası yapıyorum. Babam ölü gibi uyuyor! diye fısıldadıklarını duyuyorum.”

Bir zamanlar sabah kahvesinin kokusuyla dolup taşan evlerde, şimdi duvarların duyulmasını itinayla engellediği hikayeler anlatılıyor. 45 yaşındaki Muhammed Ebu Yusuf, en büyük oğlunun resmine bakarken çatlamış ellerini ovuşturuyor. Ebu Yusuf şöyle anlatıyor: “Eskiden sokaklarda sağlığımı ve rahatımı feda edip onun eğitim masraflarını karşılamak için çok çalışırdım. Ama Captagon bunu benden çaldı. Onu bir köşede yaprak gibi titrerken gördüğümde, ‘Neden bombalamada ölmedin?’ diye bağırdım. Onu kaçakçılarla Avrupa'ya götürmeye çalıştım ama yolun yarısında kamyondan kaçtı. Şimdi onu eve kilitledim, ona haplar alıyorum ve her gece Allah'ın onun canını alması için dua ediyorum.”

Rehabilitasyon merkezlerinin eksikliği: Yavaş bir ölüm

Doktor Revan el-Hüseyin (takma adı) Sağlık Müdürlüğü'nün bir şubesinde çalışıyor ve bağımlılık sorunlarıyla ilgilenen bir sivil toplum kuruluşuyla danışmanlık sözleşmesi var. Doktor her gün yığınla dosyayı gözden geçirerek kalan hayatları kurtarmaya çalışıyor. Doktor şöyle anlatıyor: “Bir hafta önce zayıf, genç bir adam kucağında bebeğiyle yanıma geldi ve dedi ki; Onu hap için satmadan önce al. Onu barındıracak bir yatağım bile yok.”

CVFGBH
Şam'ın doğusundaki Duma kentinde bir fabrikanın içinde sahte meyvelerin içine gizlenmiş Captagon hapları (EPA)

El-Hüseyin buruşuk kağıtları toplarken iç geçiriyor ve şöyle diyor: “Uluslararası kuruluşlar ihtiyaçlarımızı dikkate almadan bize kutu kutu ilaç gönderirken, toksinler kanlarının bir parçası haline geldiği için gençlerimiz ölüyor. Görünmez yaralar için sargı bezlerini ne yapalım?”

Asıl insanlık trajedisi, ruh sağlığı ve bağımlılık tedavisi hizmetlerinin yokluğunda yatıyor. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ile Suriye'de çalışan personel, Şubat 2025 itibariyle Suriye genelinde uzmanlaşmış bağımlılık tedavi merkezlerinin sayısının 10'u geçmediğini, buna karşın ihtiyacın 150'den fazla olduğunu belirtiyor. Sağlık tesislerinin yüzde 70'inden fazlasının kısmen ya da tamamen yıkılmış olması nedeniyle, ücretsiz acil sağlık hizmetlerine erişim neredeyse imkânsız görünüyor.

El-Hüseyin, “Mevcut programlar bile psikiyatrik ilaç sıkıntısı çekiyor ve gönüllülerin çabalarına dayanıyor” diyor. Belki de asıl sorun, bağımlılara ve ailelerine yönelik toplumsal damgalama ve damgalanma korkusudur. Örneğin Şarku’l Avsat'ın yerel bir kuruluştan öğrendiğine göre, Dera'da halk bölgenin itibarını zedeleyeceği korkusuyla bir rehabilitasyon merkezi kurmayı reddetmiş.

Esed rejiminin devrilmesinden sonra Captagon

Düzensiz atölye çalışmaları ve rastgele dozlar yüzünden yok olan bir nesil

Esed rejiminin yıkılması acıların sonu olmaktan ziyade daha karmaşık bir kaosun kıvılcımı oldu. Tıpkı savaş sırasında kurumların çöküşünün gençleri ucuz bir bağımlılık için yakıta dönüştürmesi gibi, rejimin güvenlik mirası onları daha da ölümcül bir Captagon üretimi için açık bir arenaya dönüştürdü. Açık fabrikaları basan ve yok eden yeni hükümet, üretim ağlarının yeni bir gerçekliğe uyanan eski kaçakçı ve bağımlıların uzmanlığıyla yönetilen rastgele atölyelere bölüneceğini fark edemedi. Bu rastgele atölyelerde zehirler çıplak elle ve doğaçlama miktarlarda karıştırılıyor.

SDFRGT
Havik köyünde Captagon hapları yapmak için kullanılan malzemeler (Şarku’l Avsat)

Esed rejiminin devrilmesinin hemen ardından yeni yönetim, eski rejimin mali kaynaklarının temelini oluşturan Captagon fabrikalarını ortadan kaldırmak için askeri ve güvenlik amaçlı bir operasyon başlattı. Operasyon, Humus ve Şam kırsalındaki onlarca büyük tesisi yok etmeyi başardı. Ancak bu başarı beklenmedik bir felaketi de beraberinde getirdi. Organize üretimin çöküşüyle birlikte, bilgili eczacıların ve tüketicilerin ifadelerine göre, tek bir hapın fiyatı 5 sentten bir buçuk dolara fırladı. Bu durum bağımlıları ne pahasına olursa olsun bir doz almak isteyen çaresiz yaratıklara dönüştürdü.

Buradaki durum matruşkaya benziyor. Her felaketin içinde daha küçük felaketler gizleniyor. Esed'in devrilmesi ölüm makinesini durdurmadı. Aksine onu binlerce parçaya ayırdı. Geçmişte ucuz uyuşturucu vaatleriyle kandırılan bağımlılar kendilerini yeni bir sarmalın içinde buldular. Denetimsiz atölyelerde üretilen sahte haplar, onları yoksunluk acısını dindirmeye yetecek doza ulaşmak için hırsızlık yapmaya ya da kaçakçılık çetelerine katılmaya itti. Esed'in yokluğunun çocuklarını geri getireceğini düşünen aileler bile gayrı resmi atölyelerin onları bağımlılık ve ölüm istatistiklerinde yeni rakamlara dönüştürdüğünü anladı.

İlaç kılıfı altında sistematik bir endüstri

Eski rejim döneminde Captagon üretimi rastgele bir eylem değil, sistematik bir devlet projesiydi. Esed, Suriye'nin savaştan önce bölgedeki en gelişmişlerden biri olarak kabul edilen eczacılık altyapısını narkotik maddeler üretmek için kullandı. Halep ve Şam'daki lisanslı ve son derece teknik laboratuvarlarda kimyagerler ve ilaç uzmanları, hızlı ölüme neden olmadan bağımlılık sağlayan nispeten güvenli formülasyonlar geliştirmek için çalıştı. Suriye'nin farklı şehirlerindeki farklı ilaç laboratuvarlarında çalışan üç eczacı ile yapılan üç görüşme, rejimin formülasyonlarını geliştirmek için resmi laboratuvarları kullandığını doğruladı. Bir noktada, Captagon uzmanlarının yeni formülasyonlar geliştirmesine izin vermek için çeşitli bahanelerle laboratuvarlar kapatıldı veya ekipmanlarına el konuldu. Şam'ın güneyindeki Kisve bölgesindeki fabrikada çalışan bir kimya mühendisi Şarku’l Avsat'a formül geliştirmek için çalışanlar arasında İranlı ve Hintli uzmanların da bulunduğunu söyledi. “Sıkı protokoller izlendi... Rejim bağımlılık yapıcı haplar istiyordu. Bu da Suriye Captagonu’nu piyasada en çok aranan ilaç haline getirdi” diyen kaynak, ilacın seyreltilmiş bir versiyonunun da parti ilacı olarak satıldığını, yani geçici bir etkiye sahip olduğunu belirtti.

Yozlaşmış memurlar ve ölüm tacirlerinden oluşan bir ittifak

Devletin çöküşüyle birlikte Captagon endüstrisi rejimin elinden kaosun kucağına kaydı. Bilgi sahibi bir kaynağa göre, kaçakçılık rotalarından birini denetleyen bir subay, sınır bölgelerindeki önceki bağlantılarını kullanarak iki üretim atölyesi kurdu ve elbette silahlı bir milisin koruması altında yoksulluk ve kaostan yararlandı. Tabi ki bunu yalnız başına gerçekleştirmedi.

XCSDFVGT
Mahir Esed'in yakın arkadaşı Muhanned Numan, Şam'da ve Suriye kıyılarında Captagon üretimini denetledi. (Sosyal medya)

Şu anda Irak'ın Erbil kentinde ikamet eden, Suriye'nin kuzeydoğusundaki eski bir dağıtımcı Şarku’l Avsat'a şunları söyledi: “Tüccarlardan biri sahte ilaç ithalat şirketi aracılığıyla rejimin operasyonlarını finanse ediyordu. Lazkiye'den Haseke'ye uzanan bir ağ kurdu. Böylece rastgele atölyeler, Haseke ve Rakka'da Suriye Demokratik Güçleri (SDG) tarafından kontrol edilen bölgeler gibi daha önce temiz olarak kabul edilen alanlara yayıldı. Bu atölyeler yasal güvence ya da yeterli uzmanlık olmadan faaliyet gösteriyor. Son kullanma tarihi geçmiş ilaç kalıntılarından elde edilen beyaz tozlar öğütülerek pestisit tozu haline getiriliyor ve ucuz kimyasal çözücülerle karıştırılıyor.”

Üretim ve pazarlamadaki kaos nedeniyle bu haplar saatli bombalara dönüşmüş durumda. Örneğin Deyrizor Hastanesi'nde Dr. Noha (takma isim) 15 – 31 Ocak tarihleri arasında aşırı doz ya da zehirli yabancı maddeler nedeniyle 10 olağandışı zehirlenme vakası kaydetti. Şarku’l Avsat'a konuşan Noha, “Hastaların çoğu bilinen zehirlenme belirtilerine ek olarak sinirsel kasılmalar veya bir uzuvda geçici felçten mustarip olarak geldi. Arsenik ya da formalin içeren maddeler aldıkları tespit edildi” ifadelerini kullandı.

Komşu ülkeler düğümü

Bir zamanlar Suriye sorunu olarak görülen bu durum çok kısa bir süre içinde tüm Ortadoğu'nun güvenlik ve istikrarını tehdit eden bir salgına dönüştü. Esed'in iktidar hırsı ve İran destekli milislerle ittifakından beslenen Captagon ticareti, Lübnan'daki çeteleri finanse eden, Ürdün'de suçu körükleyen ve Irak üzerinden Körfez'e kaçakçılık yapan bölgesel gölge ekonominin bir parçası haline geldi. Bu durum, her dakika yeni bir bağımlının doğuşu ve yeni bir üretim hattı anlamına geliyor.

DCFVGTHY
Suriyeli bir güvenlik görevlisi, kısa süre önce Suriye güvenlik güçleri tarafından ele geçirilen Captagon hap üretim tesisinin önünde duruyor.

Komşu ülkeler, Esed rejiminin devrilmesinden sonra bile Suriye Captagonu'nun yayılmasının etkilerinden mustarip olmaya devam ediyor. Ancak krize verdikleri tepkiler önceliklere ve kaynaklara bağlı olarak değişiyor. Ürdün'de yetkililer 2015'ten bu yana sınır denetimlerini sıkılaştırdı. Öyle ki dikenli tel, drone gözetimi ve yüksek hassasiyetli elektronik gözetleme sistemlerinden oluşan güvenlik duvarı Ürdün sınırlarında boy gösteriyor.

Ancak en ciddi sorun, çok sayıda eski subay ve nüfuzlu kişinin Captagon ticareti ve üretimine dahil olması. Bu kişiler siyasi ve güvenlik korumasından yararlanarak bu işi gerçekleştiriyor. Aynı şekilde Lübnan ve Irak'ta da bu durum yaşanmaya devam ediyor. Bu nedenle, geçmiş deneyimler ve bilinen kaçakçılık kanalları temelinde, organize ve sofistike Captagon endüstrisinin her iki ülkede de yeniden canlanmasından korkuluyor.