2020’de hayata gözlerini yuman ünlü isimler

Napoli'de Diego Maradona'nın yasını tutan taraftarlar (AFP)
Napoli'de Diego Maradona'nın yasını tutan taraftarlar (AFP)
TT

2020’de hayata gözlerini yuman ünlü isimler

Napoli'de Diego Maradona'nın yasını tutan taraftarlar (AFP)
Napoli'de Diego Maradona'nın yasını tutan taraftarlar (AFP)

2020 yılında dünyada farklı alanlarda şöhret sahibi birçok kişi hayatını kaybetti.
Ocak ayında hayatını kaybedenleri ilki, ülkeyi yaklaşık 50 yıl yöneten Umman Sultanı Kabus bin Said oldu.
Kariyeri boyunca 5 kez NBA şampiyonu olan basketbol yıldızı Kobe Bryant da, aynı ay yaşadığı helikopter kazasında 41 yaşında hayatını kaybetti.

‘Gerilim Kraliçesi’ lakaplı ABD’li yazar Mary Higgins Clark da Ocak ayında 92 yaşında vefat etti.
Şubat ayında ise, Hollywood’un devlerinden biri olan Kirk Douglas 103 yaşında vefat ederken, 1981’den 2011’deki 25 Ocak devriminden sonra devrilmesine kadar 30 yıl boyunca ülkeyi yöneten Hüsnü Mübarek de 91 yaşında öldü.

Mart ayında, The Exorcist filminin yıldızı Max von Sydow 90 yaşında, cazın efsanesi Afrikalı Manu Dibango ise 76 yaşında koronavirüs nedeniyle hayatını kaybetti.
Sonraki ay hayatını kaybeden ünlüler arasında, Slamdog Millionaire ve Jurassic World gibi önemli filmlerdeki rolleriyle tanınan Bollywood yıldızı İrfan Han (53) ve dünya şampiyonasını asla kazanamayan en büyük Formula 1 pilotu olarak görülen Stirling Moss (90) yer aldı.

Mayıs ayında ise ‘Little Richard’ olarak bilinen 1950’lerde Rock’n Roll’un öncüsü olan Richard Wayne Penniman (87), Suudi iş adamı Salih Abdullah Kamel (79) ve 21. yüzyılın en önemli Fransız oyuncularından Michel Piccoli (94) hayata gözlerini yumdu.

2005’ten 2020’ye kadar Burundi Devlet Başkanı olan Pierre Nkurunziza (56) ve Başkan John F. Kennedy’nin hayatta kalan son kardeşi Jean Kennedy Smith Haziran ayında yaşamını kaybeden ünlü isimler arasında yer aldı.
Temmuz’da, Rüzgar Gibi Geçti filminde milyonlarca kişinin sevdiği Olivia de Havilland (104) ve İyi, Kötü ve Çirkin ve Dokunulmazlar gibi klasik Hollywood filmlerinin müziklerini yapan Oscar ödüllü İtalyan besteci Ennio Morricone (91) yaşama gözlerini yumdu.
Çok partili seçimlerde Kongo devlet başkanlığının seçimlerinin ilk galibi Pascal Lisuba Ağustos’ta vefat eden ünlüler içinde yer aldı.
Nelson Mandela’yı savunmasıyla tanınan, apartheid rejimine karşı önde gelen bir insan hakları aktivisti olan Güney Afrikalı avukat George Bezos (92), ABD Yüksek Mahkemesi Yargıçı Ruth Bader Ginsburg (87) ve Kuveyt Emir Sabah el-Ahmed el-Cabir es-Sabah (91) Eylül’de vefat eden dünyaca bilinen isimlerden oldu.
Kenzo olarak bilinen, kendi adını taşıyan ünlü bir markaya sahip en ünlü Japon moda tasarımcısı Kenzo Takada (81) ve James Bond rolünü ilk oynayan kişi olarak sinema tarihine damga vuran İskoç aktör Sean Connery (90) Ekim ayında dünyaya gözlerini yumdu.
1999 ve 2010 yılları arasında Nijer Devlet Başkanı olan Mamadou Tandja (82), Arjantinli futbol efsanesi Diego Maradona (60) ve Bahreyn başbakanlarından Prens Halife bin Selman Kasım ayında vefat edenler arasında yer aldı.
Ünlü İtalyan futbolcu Paolo Rossi (64), uzun yıllar Burundi Devlet Başkanı olan Pierre Buyoya (71), 1947’de ses barajını ilk kez aşan ABD’li pilot Chuck Yeager (97) ve Fransa’nın 1974 ile 1981 yılları arası cumhurbaşkanlığını yapmış olan Valery Giscard d’Estaing (94) 2020’nin son ayında vefat eden ünlülerden oldu.



Gen düzenleme tedavisinde çığır açıcı adım

Bilim insanları, KJ Muldoon'ın gelişimini yakından takip edecek (AP)
Bilim insanları, KJ Muldoon'ın gelişimini yakından takip edecek (AP)
TT

Gen düzenleme tedavisinde çığır açıcı adım

Bilim insanları, KJ Muldoon'ın gelişimini yakından takip edecek (AP)
Bilim insanları, KJ Muldoon'ın gelişimini yakından takip edecek (AP)

Gen düzenleme tedavisiyle ilk kez bir bebek iyileştirildi.

New England Journal of Medicine'de perşembe yayımlanan çalışmada, CPS1 eksikliği teşhisi konan bir bebeğin gen düzenleme yöntemiyle tedavi edildiği belirtiliyor.

Yaklaşık 1 milyon bebekten birini etkileyen bu genetik rahatsızlık, amonyağın vücuttan atılmasını sağlayan bir enzimin eksikliğinden kaynaklanıyor. Amonyağın kanda birikmesiyle zehirlenme yaşanabiliyor. Bazı bebeklerde karaciğer nakli gerekebiliyor.

ABD'de yapılan araştırmanın yazarlarından Pensilvanya Üniversitesi’nden Dr. Kiran Musunuru, tedavinin çığır açıcı olduğunu vurguluyor:

Bu, henüz kesin bir çaresi bulunmayan çeşitli nadir genetik bozuklukları tedavi etmek için gen düzenlemenin kullanılmasına yönelik ilk adım.

Philadelphia Çocuk Hastanesi ve Pensilvanya Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden ekiplerin ortak çalışmasıyla yürütülen tedavide, Clustered Regularly Interspaced Palindromic Repeats (CRISPR) adlı gen düzenleme teknolojisi kullanıldı. CRISPR, genetik uzmanları ve tıp araştırmacılarının DNA üzerinde ekleme-çıkarma yaparak dizilimini değiştirmelerine olanak tanıyor.

KJ Muldoon adlı bebeğe önce şubatta, daha sonra da mart ve nisanda CRISPR teknolojisiyle tedavi uygulandı.

Uzmanlar, tedavinin şimdilik olumlu sonuç verdiğini fakat bebeğin gelişiminin yıllarca takip edilmesi gerekeceğini belirtiyor. Araştırmanın yazarlarından Dr. Rebecca Ahrens-Nicklas, KJ Muldoon’ın “her geçen gün büyüdüğüne ve geliştiğine dair işaretler gördüklerini” söylüyor.

Bilim insanları, KJ Muldoon’la ilgili çalışmadan elde ettikleri verilerle gen düzenleme tedavisini yaygınlaştıracak araştırmalar yapılacağını belirtiyor. Çalışmada yer almayan nörolog Carlos Moraes, gen düzenleme tedavisinin geleceğine dair şu ifadeleri kullanıyor:

Birisi böyle bir buluşa imza attığında, diğer ekiplerin bundan elde edilen bilgilerle hareket edip ilerlemesi çok sürmez. Engeller var ama önümüzdeki 5 ila 10 yılda bunların aşılacağını tahmin ediyorum.

Independent Türkçe, CNN, New York Times