2021'de gerçekleşecek 5 uzay görevi

Artemis Ay görevini resmeden bir çizim (AP)
Artemis Ay görevini resmeden bir çizim (AP)
TT

2021'de gerçekleşecek 5 uzay görevi

Artemis Ay görevini resmeden bir çizim (AP)
Artemis Ay görevini resmeden bir çizim (AP)

Koronavirüs pandemisine rağmen 2020 uzay görevleri açısından bir dönüm noktası oldu. Örneğin Elon Musk'ın uzay şirketi SpaceX, özel sektöre ait bir araçla insanları uzaya gönderen ilk şirket unvanını aldı. Bunun hemen ardından NASA, Mars'ta hayat arayacak Perseverance isimli uzay aracını fırlattı.
2021'in de uzay görevleri açısından en az 2020 kadar hareketli bir yıl olması bekleniyor. İşte 2021'de gerçekleşecek 5 uzay görevi:
James Webb Uzay Teleskobu
Ünlü Hubble Uzay Teleskobu'nun yerini alacak olan bu NASA teleskobu aslında 2007'de fırlatılacaktı ama birçok kez ertelendi.
Hubble'dan daha hassas olduğu belirtilen teleskop, göreve başladığında evrendeki ilk galaksilerin oluşumunu gözlemleyecek. Teleskobun 31 Ekim 2021'de fırlatılması planlanıyor.

Mars görevleri
Halihazırda fırlatılmış olan üç uzay aracı 2021'de Mars'a varacak. 9 Şubat'ta BAE'nin Umut sondası, atmosferi ve hava durumunu incelemek üzere gezegenin yörüngesine girecek.
Birkaç gün sonra, Çin'in Tianwen-1 yörünge aracı, gezegende bir iniş alanı aramaya gelecek.
Yine şubat ayında NASA da partiye katılacak ve 18 Şubat'ta Perseverance keşif aracı, mikrobiyal yaşam belirtilerini araştırmak üzere Kızıl Gezegen'e iniş yapacak.

Artemis 1
NASA geçen yıl, yeni bir görevle insanları Ay'a geri götüreceğini ve hatta orada kalıcı olmaları için üs kuracağını açıklamıştı.
İşte bu programın ilk aşaması, Ay yörüngesine insansız bir araç göndermek üzere kasım ayında başlıyor.
Ancak görevin ertelenmesi de ihtimal dahilinde. Zira programın maliyeti, Biden yönetimi tarafından ayrıntılı incelenecek.

Çin'in uzay istasyonu
Uzun süredir planlanan bu projenin ilk modülü 2021'in ilk yarısında hizmete girecek.
İnşaatın yaklaşık iki yıl sürmesi bekleniyor. İstasyon Dünya'nın 380 km yukarısında hizmete başladığında 18 taykonot orada görev alacak.

"Dart görevi"
Temmuz 2021'de NASA, Çift Asteroid Yönlendirme Testi'ni başlatacak.
Bu proje kapsamında uzay ajansı, 2022'de asteroit Didymos'u ziyaret için bir sonda fırlatacak. Sonunda bu sonda, asteroidin uydusu Dimorphos'a çarpacak.
Böylece bilim insanları, çarpışmayı ve bunun göktaşının yörüngesi üzerindeki etkisini inceleyecek.
 
Independent Türkçe, The Guardian



Bilim insanları beklenmedik bir besinin bilişsel sorunları azaltabileceğini buldu

Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)
Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)
TT

Bilim insanları beklenmedik bir besinin bilişsel sorunları azaltabileceğini buldu

Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)
Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)

Tom Watling 

Beslenme yoluyla daha fazla bakır tüketen yetişkinlerin hafıza, dikkat ve dil gibi bilişsel testlerde daha iyi performans gösterme eğiliminde olduğu, bir araştırmada bulundu.

60 yaş ve üzeri 2 bin 400'den fazla Amerikalının katıldığı çalışmada, günde yaklaşık 1,4 mg bakır tüketenler, 0,8 mg'den daha az tüketenlere kıyasla bir dizi bilişsel değerlendirmede daha yüksek puan aldı.

Çok düşük miktarda gerekmesine rağmen bakır, sinir hücrelerinde enerji üretimine katkı sağlayarak, temel nörotransmitterlerin oluşumunu destekleyerek ve vücudun doğal antioksidan savunmasını güçlendirerek beyin sağlığında kritik bir rol oynuyor.

Kabuklu deniz ürünleri, tahıllar, fasulye ve kuruyemişler iyi bakır kaynakları fakat uzmanlar dengeli bir diyetin yeterli miktarda bakır sağlaması gerektiğini söylüyor.

Öte yandan yüksek miktarlar gastrointestinal sorunlara yol açabildiğinden bilim insanları, bakırın yaşlanan beyin üzerindeki etkilerinin genel olarak koruyucu mu yoksa zararlı mı olduğu konusunda tartışmaya devam ediyor.

Bakırın faydaları üzerine yapılan son araştırmayı yürüten ekip, katılımcılardan iki ayrı günde yedikleri her şeyi hatırlamasını istedi. Daha sonra bu rakamların ortalamasını alarak her bir kişinin günlük bakır tüketimini hesapladılar.

Bilişsel yetenekleri test eden, iyi bilinen 4 görev arasında hızlı sembol eşleştirmenin yanı sıra anında ve gecikmeli kelime hatırlama vardı ve tüm ölçümleri birleştiren genel bir "küresel" puan kullanıldı.

Sonuçlar net bir örüntü ortaya koydu: Bakır tüketimi arttıkça bilişsel performans iyileşti ve teste bağlı olarak günlük yaklaşık 1,2 ila 1,6 mg'da zirve yaptı.

Bu seviyelerin üzerine çıkıldığında daha fazla fayda sağlanmadı.

Bakır tüketiminde en üst çeyrektekiler, en alt çeyrekte yer alanlara göre eşleştirme testinde yaklaşık 4 sembol daha fazla bildi ve gecikmeli kelime hatırlama testinde yarım kelime kadar daha fazla hatırladı.

Daha önce felç geçirmiş kişilerin daha da fazla fayda sağladığı görüldü: Özellikle bu grupta yüksek düzeyde bakır tüketen kişilerin genel bilişsel puanlarında belirgin bir artış oldu.

Araştırmacılar bunun, bakır tüketiminin bilişsel işlevi geliştirdiğini söylemeye yetecek kadar kanıtı sunmadığını belirtse de bağlantının "biyolojik açıdan makul" olduğunu savunuyor.

Raporda şu ifadelere yer veriliyor: 

Beslenmeyle alınan bakır beyin sağlığı açısından kritik önemde ve antioksidan savunma, nörotransmitter sentezi ve enerji metabolizmasında oyndağu rolle bilişsel işlev üzerinde koruyucu etkiler sağlayabilir.

Independent Türkçe, independent.co.uk/news