Libya Diyaloğu, ortak yönetimin seçim mekanizmasını kabul etti

BM Libya Özel Temsilci Vekili Stephanie Williams (AP)

Libya Siyasi Diyalog Forumu, 19 Ocak’ta ülkedeki yeni yürütme otoritesinin seçim mekanizmasını resmen onayladı. Aynı şekilde gelecek seçimlere uzanan anayasal düzenlemeleri ele almak için Hurgada şehrinde de Libya Anayasa Komitesi’nin ikinci toplantısı düzenlendi.
Siyasi Diyalog Forumu’nun 75 üyesinin oylama süreci, 19 Ocak’ta  yeni hükümet, Başkanlık Konseyi ve üyeler de dahil olmak üzere, 2021 yılı sonlanmadan önce planlanan seçimlere olanak tanıyan geçici yürütme otoritesini seçme mekanizması 19 Ocak’ta sona erdi.
BM misyonu UNSMIL, geçen cumartesi günü Cenevre’deki Siyasi Diyalog Forumu Danışma Komitesi tarafından daha önce ulaşılan hazırlık dönemi için yürütme otoritesinin seçilmesine yönelik bir mekanizma önerisi hususunda Diyalog Forumu’nun onayını resmen duyurdu. Oylama sürecinin, 72 üyenin katılımıyla gerçekleştiği, 51 üyenin önerilen mekanizma lehine oy kullandığı ve 19 üyenin ret oyu verdiği belirtildi. aynı şekilde 2 üyenin çekimser kaldığı ve 2 üyenin de oylamaya katılmadığı kaydedildi.
Misyonun forum üyelerine övgüde bulunmasının ardından BM Libya Destek Misyonu (UNSMIL) Başkan Vekili Stephanie Williams, Libya konulu Uluslararası Berlin Konferansı’nın birinci yıldönümüne denk gelen oylama sürecini memnuniyetle karşıladı. Williams, “Bu oylamayla forum üyeleri, Kasım ayı ortalarında Tunus’ta kabul edilen yol haritasının uygulanmasına yönelik önemli bir adım attılar” dedi. BM Temsilcisi, “Libyalılar, artık anlaşmazlıklarını ve bölünmelerini aşmak ve uzun zamandır beklenen demokratik ulusal seçimler yoluyla kurumlarını yeniden birleştirmek amacıyla geçici bir hükümet seçmek için gerçek bir fırsata sahipler” diyerek, bu yürütme otoritesinin geçici olduğunu ve 24 Aralık’ta yapılacak seçimlerden sonra demokratik olarak seçilmiş bir otorite tarafından değiştirileceğini belirtti.
Misyon, yakın zamanda tüm üyelerle paylaşılacak olan oylama süreci zaman çizelgesinin yanı sıra adaylık prosedürlerini ve formlarını tamamlayacağını duyurdu. BM misyonu ayrıca, tam şeffaflık sağlamak için forumdan bir komitenin sunulan adaylık başvurularının doğrulayacağını vurguladı.
Önerilen bu mekanizma, seçimde uzlaşı ilkesine dayanarak üç bölgeden her birinin Başkanlık Konseyi’ne aday göstermesini şart koşuyor. Ülke Kuzeybatı (Tripolitanya), Doğu (Sirenayka) ve Güneybatı (Fizan) olmak üzere üç ana bölgeden oluşuyor.
Her bölgeden birer kişi hususunda anlaşmanın mümkün olmaması halinde her bölge, bölgenin oylarının yüzde 70’ini kazananlar hususunda oy kullanacak. Bunun mümkün olmaması halinde de her bölgeden 4 kişilik bir liste hazırlanacak. Her liste, bölgenin Başkanlık Konseyi’ne başkanlık etmek, üyesi veya başbakan olmak için aday olacağı pozisyonu belirtecek.
Görevini yeni UNSMIL Başkanı’na devretmeye hazırlanan Başkan Vekili Williams, 19 Ocak’ta Temsilciler Meclisi ve devlet heyetlerinden oluşan ve Hurgada şehrinde 3 gün boyunca devam eden Anayasa Komitesi’nin ikinci toplantısının açılışında, ‘bunun önemi ve diğer süreçlerin sonuçlarıyla bağlantısı göz önüne alındığında, bir sonraki aşamada anayasal düzenlemeler üzerinde anlaşmanın sağlanması gerektiğine’ dikkati çekti.
BM misyonu, yol haritasının 4’üncü maddesi uyarınca 60 günlük sürenin sonunda bu diyaloğun sonuçlarını beklediğini belirterek, iki konsey arasında yapıcı diyaloğa sürekli desteğini belirtti. İstikrarı sağlamak ve Libya Siyasi Diyalog Forumu’nun sonuçlarını desteklemek amacıyla ilerlemeye yardımcı olacak olumlu sonuçların doğacağına dair umutlarını dile getirdi.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, birkaç gün önce Cenevre’de yaptığı son toplantıda geçen pazartesi günkü Danışma Komitesi’nin ‘yapıcı’ tartışmalarına övgüde bulundu. Forum üyelerini, seçim mekanizmasının oylanmasına yapıcı bir şekilde katılmaya ve ulusal seçimlere doğru ilerlemeye çağıran Guterres, BM’nin barış ve istikrarı teşvik etme çabalarında Libya halkına verdiği desteği bir kez daha dikkati çekti.

Yeni UNSMIL Başkanı Kubis
Guterres ayrıca, gelecek ayın başlarında Slovakyalı Jan Kubis’in UNSMIL Başkan Vekili ve ABD’li diplomat Stephanie Williams’tan görevi devralarak çalışmalara başlayacağını duyurdu.
Askeri gerilim devam ediyor
Öte yandan Libya krizinin, Birleşmiş Milletler (BM) misyonunun öncülüğündeki çözüm yolu aracılığıyla siyasi olarak çözülebileceği yönündeki iyimserliğe rağmen, Fayiz es-Serrac başkanlığındaki Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) güçleri, Mareşal Halife Hafter liderliğindeki Libya Ulusal Ordusu’na (LUO) Sirte ve Cufra eksenlerinde askeri seferberliğe devam ettiği yönünde suçlamalarda bulundu.
UMH’ye bağlı olan Sirte Kurtuluş Operasyonu Odası Amiri İbrahim Beytulmal, 19 Ocak’ta “Orduyu destekleyen ve Cufra semalarında devamlı şekilde uçuş gerçekleştiren Rusya uçaklarını gördük. Bununla birlikte Şam Havayolları da LUO kontrolündeki bölgelere uçuşlarını sürdürüyor” dedi. Beytulmal, “Başta Sirte ve Cufra’da bulunan paralı askerlerin geri çekilmesi olmak üzere 5+5 Ortak Askeri Komite’nin anlaşmasının uygulanması hususunda net bir niyet yok” diyerek, UMH güçlerinin ise, ‘anlaşmanın desteklenmesi ve uygulanması için bir adım olarak Sirte ve Misrata’yı birbirine bağlayan sahil yolunun açılması da dahil’, ateşkes anlaşmasının yükümlülüklerini tam olan uygulamaya hazır olduğunu dile getirdi.