Gazze ablukası kişi başına 9 bin dolarlık maddi zarara yol açtı

İsrail askerleri teçhizat ve silahlarını taşıyor (Reuters-Arşiv)
İsrail askerleri teçhizat ve silahlarını taşıyor (Reuters-Arşiv)
TT

Gazze ablukası kişi başına 9 bin dolarlık maddi zarara yol açtı

İsrail askerleri teçhizat ve silahlarını taşıyor (Reuters-Arşiv)
İsrail askerleri teçhizat ve silahlarını taşıyor (Reuters-Arşiv)

İsrail'in Gazze Şeridi’ne yönelik uyguladığı ablukanın yol açtığı ekonomik kaybın kişi başına düşen maliyeti yaklaşık dokuz bin dolar.
Avrupa-Akdeniz İnsan Hakları Gözlemevi tarafından yayımlanan rapor, İsrail'in 2007 yılından bu yana sürdürdüğü askeri operasyonlar ve uzun süreli kapatmanın, Gazze Şeridi sakinleri üzerinde ciddi etkileri olduğunu ortaya koydu.
Alman Haber Ajansı’nın (DPA) haberine göre rapor, Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) tarafından geçtiğimiz Kasım ayında yayımlanan verilere işaret ederek Gazze ablukasının son on yılda neden olduğu ekonomik maliyetin 16,7 milyar dolar olarak tahmin edildiğine dikkati çekti.
Rapor, Gazze Şeridi’nde 2005 yılında yaklaşık yüzde 23,6'ya ulaşan işsizlik oranının dünyadaki en yüksek işsizlik oranları arasında yer almaya devam ettiğini ve 2020'de bu oranın yaklaşık yüzde 49'a yükseldiğini aktardı. Rapora göre kişi başına düşen gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH) yüzde 27 daralırken 2005 yılında yüzde 40 olan yoksulluk oranları 2020'de yüzde 56'ya yükseldi. Bununla birlikte yoksulluk oranı yüzde 14'ten yüzde 20'ye çıkarken geçim maliyeti ise ikiye katlandı.
Gazzeli yoksulların sayısı dörde katlandı. Raporda, 2020 yılında aylık olarak Gazze Şeridi'ne yaklaşık 7 bin kamyon girdiği belirtilirken bu rakam, 2005'ten sonraki nüfus artışı ve o yılki kamyon sayısı dikkate alındığında Gazze Şeridi’nin ihtiyaç duyduğu oranın yaklaşık yüzde 50'sini temsil ediyor. Rapora göre İsrail Gazze Şeridi'ne abluka uygulanmadan önce, Filistinlilerin İsrail tarafından yönetilen Erez Kontrol Noktası’ndan aylık çıkış oranı yaklaşık 30 bin olarak kaydedilmişti.
Refah Sınır Kapısı’ndaki hareketliliğin ise esas olarak yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının patlak vermesinden etkilendiği vurgulanan raporda, sınır kapısının uzun günler boyunca kapalı kaldığı ve aralarında hastalar, öğrenciler ve işletme sahiplerinin de bulunduğu yüz binlerce insanın kapıdan geçmeyi beklediği kaydedildi.
Sağlık alanında ise ilaç ve tıbbi malzeme sıkıntısının yanı sıra hastaneler ve sağlık merkezleri halen düşük kapasitede çalıştıkları için, insani durumdaki kötüleşmenin en açık şekilde göstergesi oldukları belirtilen raporda Kovid-19 salgınının durumu daha da kötüleştirdiği bildirildi.
Avrupa-Akdeniz İnsan Hakları Gözlemevi, Gazze ablukasının ‘felaket’ verileri karşısında Filistin’de yapılması planlanan genel seçimlere yönelik düzenlemelerin, İsrail'in Gazze Şeridi'ne uyguladığı ablukanın bitirilmesi için uluslararası ve bölgesel güvencelere ihtiyaç duyduğunu belirtti.
Ayrıca, yaklaşan seçimlerin başarısı için doğru yaklaşımın, uluslararası hukukun bir savaş suçu olarak kabul ettiği ablukayı sona erdirmek için uluslararası bağlayıcı bir kararın çıkarılması olduğunu vurgulayan Avrupa-Akdeniz İnsan Hakları Gözlemevi, aynı zamanda Filistinli seçmenlerin iradesine saygı duyularak, Filistinliler için istikrar ve refahı sağlayacak şekilde barışçıl ve demokratik bir dolaşım sağlanması ve garantisinin verilmesi gerektiğinin altını çizdi.



Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
TT

Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)

Filistinli yetkililere göre Gazze'de ateşkes görüşmeleri çıkmaza girdi. 

Kimliğinin açıklanmaması şartıyla BBC'ye konuşan kaynaklar, Tel Aviv yönetiminin Katar'ın başkenti Doha'daki müzakerelere, ihtilaflı konularda karar vermeye yanaşmayan bir heyet gönderdiğini savunuyor. 

Ayrıca yetkililer, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ABD ziyaretiyle "zaman kazanmaya" çalıştığını ve süreci tıkadığını ileri sürüyor. 

Netanyahu, 7-10 Temmuz'da gerçekleştirdiği ziyarette ABD Başkanı Donald Trump'la bir araya gelmişti. Ancak beklenen 60 günlük ateşkesin sağlandığına dair bir açıklama yapılmamıştı.

Filistinli yetkililer, İsrail ordusunun Gazze'den çekilmesi ve bölgeye yardım girişleri gibi konularda uzlaşma sağlanamadığını belirtiyor. 

BBC, özellikle İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah ve Han Yunus kentlerini ayıran Morag Koridoru'nda işgali sürdürme ısrarının henüz aşılamadığını aktarıyor. İsrail ordusunun Gazze'nin 1 ila 1,5 kilometre içine giren bir alandaki "tampon bölgeleri" bırakmak istemediği ifade ediliyor.

Diğer yandan Hamas'ın tampon bölgelere ait haritaları istediği ve sözkonusu alanın söylenenden çok daha büyük olduğunun ortaya çıktığı aktarılıyor. Buna göre İsrail ordusu, bazı noktalarda Gazze'nin 3 kilometre kadar içine giren tampon bölgeler inşa etmeyi planlıyor. 

Filistinli örgütün ilk etapta bu konuda taviz vermeyi düşündüğü fakat haritaları görünce bundan vazgeçtiği ifade ediliyor. Tel Aviv yönetiminin, Gazze'nin Mısır sınırındaki Refah kentinin tamamında işgalini sürdürmeyi planladığı aktarılıyor.

Kaynaklardan biri, Netanyahu yönetiminin tutumuna dair şunları söylüyor: 

Bu görüşmeleri hiçbir zaman ciddiye almadılar. Bunları zaman kazanmak ve sahte bir ilerleme görüntüsü vermek için kullandılar.

Diğer yandan New York Times'ın (NYT) analizinde, Netanyahu'nun Gazze savaşını iktidarını sürdürmek için kullandığına dikkat çekiliyor. 

Netanyahu'nun, savaşın sürmesini isteyen Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir gibi radikal sağcı koalisyon ortaklarını memnun etmek için ateşkese yanaşmadığı ifade ediliyor. 

Analizde, Netanyahu'nun Nisan 2024'te ateşkes yapmayı düşündüğü fakat yine aynı baskılar nedeniyle geri adım attığı belirtiliyor. Bazı Amerikalı yetkililerin, Netanyahu'yla İsrail halkının yüzde 50'sinin savaş yerine rehine takası anlaşmasını istediğine dair anket sonuçları paylaştığı, İsrail liderininse şöyle yanıt verdiği aktarılıyor: 

Evet ama bu yüzde 50'lik kesim benim seçmenlerimden oluşmuyor.

Başbakanın yargı reformu paketinin 2023'te büyük protestolara yol açtığı, hatta yedek askerlerin greve gittiği anımsatılıyor. Bunlara ek olarak Netanyahu hakkında yolsuzluk ve rüşvet suçlamalarıyla açılan davaların sürdüğü hatırlatılıyor. 

Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) de Gazze'de işlenen "savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar" nedeniyle Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında Kasım 2024'te tutuklama emri çıkarmıştı. 

Analizde, Netanyahu'nun Gazze savaşını uzatarak bu davalardan kendini korumaya çalıştığı belirtiliyor. "İsrail hiç olmadığı kadar güvensiz bir konumda" denen analizde, başbakanın hamlelerinin ülke tarihinin en karanlık sayfalarından birini oluşturduğu ifade ediliyor: 

Netanyahu, 21. yüzyılın felaketlerinden birinin mimarı ve bu felaket, İsrail'in adını muhtemelen onlarca yıl lekeleyecek.

Independent Türkçe, BBC, Times of Israel, New York Times