عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

Mossad Başkanı’ndan İsrail Genelkurmay Başkanı Kochavi'ye tepki

İsrail Genelkurmay Başkanı Aviv Kochavi.
İsrail Genelkurmay Başkanı Aviv Kochavi.
    Tel Aviv/Şarku’l Avsat
TT
TT

Mossad Başkanı’ndan İsrail Genelkurmay Başkanı Kochavi'ye tepki

İsrail Genelkurmay Başkanı Aviv Kochavi.
İsrail Genelkurmay Başkanı Aviv Kochavi.

İsrail Dış İstihbarat Teşkilatı (Mossad) Başkanı Yossi Kohen, İsrail Genelkurmay Başkanı Aviv Kochavi’nin nükleer anlaşmaya geri dönüş olasılığı konusunda yeni ABD yönetimine yönelttiği eleştirilere tepki gösterdi.
İsrailli birçok kaynağın bildirdiğine göre Kohen, Kochavi’nin açıklamalarının İsrail’in tutumuna ve müttefiklerine zarar verdiğini belirtti. İsrail ordusu radyosu Galei Tzahal, Kohen’in kendi deyimiyle bu ‘sorumsuz’ açıklamaların yalnızca Kochavi’nin kişisel fikri olduğunu öne sürdüğünü aktardı.
Kohen’in İsrail Başbakanı’nın onayı olmadan söz konusu bu eleştirilerde bulunmayacağı görüşünde olan kaynaklar, Netanyahu’nun ‘bazı hataları düzeltmek için’ yeni ABD yönetimi ile ilişkilerde yeni bir sayfa açmaya karar vermesinin ardından gelen bu saldırının İsrail askeri teşkilatı tarihinde türünün ilk örneği olduğuna işaret ettiler.
Netanyahu’nun İran ve Filistin meselelerinde “Biden ile çatışacağını bildiğini” belirten bir kaynak sözlerini şyle sürdürdü:
“Ancak aralarındaki çatışmanın yeniden başlamasını istemeyen Netanyahu, Biden'ı kazanmak için birçok ciddi girişimde bulunma niyetinde. Böylece aralarındaki herhangi bir çatışmadan sorumlu tutulmayacak.”
Nitekim Netanyahu, İran’ın bölge ülkeleri üzerinde hakimiyet sağlama ve nükleer projelerinden vazgeçmesi yönünde uluslararası baskıyla karşı karşıya kalması için Beyaz Saray'daki yeni yönetimi Tahran’a yönelik yaptırımları sıkılaştırmaya ikna etmeye çalıştı.
Yossi Kohen, gelecek haziran ayında, Mossad’daki görevinin sona ermesinin ardından konuyla ilgilenen ekibin başına getirilmişti. Yakın bir arkadaşı, Kohen’in geçen ay kendisine haber verildiği andan itibaren bu görevi uygulamaya başladığını aktardı. Donald Trump’ın görevindeki son günlerinde Washington’a giderek burada çeşitli temaslarda bulunan Kohen, Başkan Biden'ı ikna etmek için ABD Demokrat Partisi’ndeki bazı yetkililerle de anlaştı.
Beyaz Saray yetkilileriyle görüşmek için önümüzdeki iki hafta içinde tekrar Washington'a gidecek olan Kohen’in Biden ile bizzat görüşebileceği belirtiliyor.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Mücteba Hamaney, babasının izinden giden dini lider Ali Hamaney’in oğlu

Orta düzey bir din adamı olan Mücteba Hamaney, Kum'daki muhafazakâr din adamlarından eğitim aldı (Reuters)
Orta düzey bir din adamı olan Mücteba Hamaney, Kum'daki muhafazakâr din adamlarından eğitim aldı (Reuters)
TT
TT

Mücteba Hamaney, babasının izinden giden dini lider Ali Hamaney’in oğlu

Orta düzey bir din adamı olan Mücteba Hamaney, Kum'daki muhafazakâr din adamlarından eğitim aldı (Reuters)
Orta düzey bir din adamı olan Mücteba Hamaney, Kum'daki muhafazakâr din adamlarından eğitim aldı (Reuters)

İran’ın Dini Lideri (Rehber)Ayetullah Ali Hamaney'in oğlu olan Mücteba Hamaney, babasının başkanlık ettiği dini kurumlarda en etkili şahsiyetlerden biri ve ülkenin liderliğini devralması muhtemel adaylar arasında gösteriliyor.

Orta düzey bir din adamı olan Mücteba, Kum'daki muhafazakâr din adamlarından eğitim aldı. Hamaney'in 1989 yılından beri liderliğini yaptığı, İran'ı korumakla görevli Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) ile yakın ilişkileri olan muhafazakâr bir isim.

Huccetu’l-İslam unvanına sahip olan Mücteba (55), İran hükümetinde hiçbir resmi görevde bulunmadı. İranlı gözlemcilere göre babasının muhafızı olarak perde arkasında nüfuzunu kullandı.1979'da ABD destekli Şah'ı deviren bir ülkede, aile siyasetine herhangi bir atıfta bulunulmasını reddeden eleştirmenler ve Hamaney'in kendisinin aile veraseti fikrine karşı olduğunu ifade etmesi nedeniyle, rolü İran içinde tartışmalara neden oldu.

ABD yaptırımları

ABD Hazine Bakanlığı, 2019 yılında Mücteba Hameney’i yaptırımlar uygulanan kişiler listesine ekledi ve onun, babasının ofisinde çalıştığı dönem dışında hiçbir zaman seçilmediği veya atanmadığı halde resmi olarak en üst düzey isim olduğunu vurguladı.

Bakanlığın internet sitesinde, Hamaney'in bazı sorumluluklarını, DMO’nun yurtdışı kolu Kudüs Gücü ve Besic Güçleri komutanlarıyla yakın iş birliği içinde çalıştığı belirtilen Mücteba'ya devrettiği bildirildi.

Kaynaklar, 20 yıl boyunca Devrim Muhafızları ile yakın ilişkiler kurduğunu ve bu sayede siyasi ve güvenlik kurumlarında ilave nüfuz kazandığını belirtti. Mücteba, 2009 yılından bu yana, özellikle 2022 yılında ülkedeki katı kıyafet kurallarını ihlal ettiği iddiasıyla gözaltına alınan bir genç kızın polis nezaretindeyken ölmesi üzerine İran'ın dört bir yanında başlayan ayaklanmalar sırasında, protestocuların öfkesinin hedefi olmuştu.

Mücteba, rejimi destekleyen toplantılarda boy gösterdi, ancak kalabalığın önünde nadiren konuştu. 2024 yılında, Kum'da verdiği İslam hukuku derslerini askıya aldığını duyurduğu birçok kez paylaşılırken, bu açıklamanın nedenleri hakkında spekülasyonlar başladı.

Dini niteliklerin eksikliği

Babasına çok benzeyen Mücteba, siyah takke takıyor, bu da onun seyyidlerden olduğunu, yani ailesinin Hz. Muhammed'in soyundan geldiğini gösteriyor. Mücteba’yı eleştirenler, onun en yüksek liderlik pozisyonu için gerekli dini niteliklerden yoksun olduğunu söylüyorlar, çünkü Huccetu’l-İslam rütbesi, babasının ve İran İslam Cumhuriyeti'nin kurucusu Ruhullah Humeyni'nin ulaştığı Ayetullah rütbesinden daha düşük bir rütbedir.

Liderliğe giden yol

2007 yılında yazılan ve WikiLeaks tarafından yayınlanan bir Amerikan diplomatik telgrafında, üç İranlı kaynağın Mücteba'yı Hamaney'e ulaşmanın yolu olarak tanımladığı ve Mücteba'nın Batı ile iş birliğini tercih eden ve eski cumhurbaşkanları Muhammed Hatemi ve Hasan Ruhani gibi isimlerin temsil ettiği İranlı reformistlere karşı çıktığı belirtildi. Mücteba Hamaney’in 2005 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde muhafazakâr aday Mahmud Ahmedinejad'ın ani yükselişinin arkasında olduğu düşünülüyordu. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı analize göre 2005 seçimlerinde aday olan reformist din adamı Mehdi Kerrubi, o dönemde Hamaney'e bir mektup yazarak Mücteba’nın Ahmedinejad'ı desteklediğini iddia etti, ancak Hamaney bu iddiayı reddetti.

frgtyhu7
İran Dini Lideri Ali Hamaney (Reuters)

Mücteba, 2009 yılında yeniden aday olan ve tartışmalı seçimlerde ikinci kez göreve gelen Ahmedinejad’ı bir kez daha destekledi. Seçim sonuçlarının duyurulmasıyla hükümet karşıtı protestolar başladı. Protesto gösterileri, Besic ve diğer güvenlik güçleri tarafından şiddetle bastırıldı.

Bir diğer detay olarak Mücteba’nın eşi, eski parlamento başkanı ve en önde gelen muhafazakârlardan biri olan Gulam Ali Haddad Adil'in kızıdır.

Mücteba Hameney, 1969 yılında Meşhed şehrinde doğdu ve Şah'a karşı muhalefet hareketini yöneten babasının yanında büyüdü. Gençliğinde de İran-Irak savaşına katıldı.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia’dan çevrilmiştir.