Mısır: Nahda Barajı meselesinde birçok senaryomuz var

2019 yılı Etiyopya Barajı inşa çalışması (Reuters)
2019 yılı Etiyopya Barajı inşa çalışması (Reuters)
TT

Mısır: Nahda Barajı meselesinde birçok senaryomuz var

2019 yılı Etiyopya Barajı inşa çalışması (Reuters)
2019 yılı Etiyopya Barajı inşa çalışması (Reuters)

Mısır, Afrika Birliği (AfB) Başkanı Kongo Demokratik Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Felix Tshisekedi’nin Etiyopya'daki "Nahda Barajı (Rönesans)” müzakerelerine devam edeceğine umut bağlarken aynı zamanda anlaşma çerçevesinde birçok senaryosu olduğunu ve her duruma uygun bir cevabı bulunduğunu kaydetti.
Etiyopya, Nil Nehri'nin ana kolu üzerine 2011 yılında inşa etmeye başladığı "Nahda Barajı’nda" çalışmalarına devam ediyor. Etiyopya Su, Sulama ve Enerji Bakanlığı'na göre halihazırda barajın inşa edilme oranı yüzde 78,3'e ulaştı. Mısır ve Sudan, barajın su güvenliği üzerindeki etkisi konusunda uyarıda bulunuyor.
Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri, cuma akşamı katıldığı bir televizyon programında yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Bu noktada her zaman yeniden baraj rezervuarını doldurma ve üç ülkenin çıkarlarını eşit şekilde gözetecek şekilde işletme konusunda yasal bir anlaşmaya varmaktan bahsediyoruz. Dosya, Güney Afrika Başkanlığındaki Afrika Birliği'nin himayesindeydi ve önceki deneyimlerden farklı sonuçlar olacağını umuyorduk, maalesef müzakerelerde istediğimiz ve beklediğimiz şekilde teknik konular ele alınmadı. Kahire buna rağmen, geçenlerde Mısır'ı ziyaret eden ve müzakere çabalarına devam etmeye hazır olduğunu ifade eden AfB Başkanı Felix Tshisekedi’nin müzakerelere devam edeceğini umuyor. Ayrıca, sonraki adımlar hakkında bir vizyon geliştirmek için Sudan'daki kardeşlerimizle daha fazla koordinasyon sağlamak için sabırsızlanıyoruz. Özellikle de yeni Sudan hükümetinin kurulmasından sonra.”
Mısır, Etiyopya ve Sudan arasında AfB himayesinde gerçekleşen görüşmeler, geçen ay barajın doldurulması ve işletilmesi ile ilgili kurallar konusunda uzlaşmaya varılamaması üzerine askıya alındı.
MBC Masr kanalına telefon ile bağlanıp açıklamalarda bulunan Şukri şu ifadeleri kullandı: “Rönesans Barajı krizinin çözümü için alternatifler var. Bu noktada her zaman yeniden baraj rezervuarını doldurma ve üç ülkenin çıkarlarını eşit şekilde gözetecek şekilde işletme konusunda yasal bir anlaşmaya varmaktan bahsediyoruz. Müzakere etme ve kendimizi Etiyopya tarafının yerine koyma konusundaki siyasi irademizi ifade ediyor ve elektrik üretme konusunda onların çıkarlarını gözetmeye çalışıyoruz. Etiyopya ise hem Mısır'a hem de Sudan'a gelen suyun korunması ve barajı güvenli bir şekilde yöneterek Sudan'daki kardeşlere zarar vermeme konularında menfaatlerimizi dikkate almalıdır. Diğer yandan müzakere tarzında bir farklılık olabilir. Mısır’ın tüm kurumları, halkının menfaatini dikkate alır ve Mısırlılara zarar gelmesini önlemek için tüm kabiliyetleriyle çalışır. Mısır’ın anlaşma çerçevesinde birçok senaryosu ve her duruma uygun bir cevabı var.”
ABD ile ilişkilerle ilgili konuşan Şukri, "Her iki taraf açısından son kırk yılda birçok işbirliği alanının oluşturulduğu ve karşılıklı yararın sağlandığı Mısır-ABD ilişkileri sağlam ve stratejiktir. ABD yönetimi ile sürekli iletişim vardır. Bu iletişim Kahire ve Washington'daki iki diplomatik misyon, üst düzey yetkililer veya bakanlık düzeyindeki yetkililer ile temas kurularak sağlanır.”
Mısır Dışişleri Bakanlığı’nda yeni Amerikan yönetimi ile ilişkiler konusunda herhangi bir endişenin olup olmadığı ile ilgili soruya Şukri şu cevabı verdi: “Endişe uluslararası ilişkiler çerçevesinde değil, ancak yeni yönetim birçok bölgesel meseledeki tutumunu netleştirmedi. Bunu öğrenmemiz gerekiyor. Bu konuda diyalog gerçekleştiğinde, gidişatı değerlendirebiliriz. Kesinlikle endişelenecek veya iyimser olunacak bir durum yok. Asıl olan ilişkileri doğal bir şekilde yönetmektir.”



Libya'daki ‘Rus nüfuzu’ ABD Özel Temsilcisi’nin güney ziyaretini gölgede bıraktı

ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
TT

Libya'daki ‘Rus nüfuzu’ ABD Özel Temsilcisi’nin güney ziyaretini gölgede bıraktı

ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)

Libya'daki ‘Rus nüfuzu’, Libyalı analistlerin ABD Özel Temsilcisi Richard Norland'ın Libya'nın güneyine yaptığı benzeri görülmemiş ziyaretin sonuçlarına ilişkin değerlendirmelerini gölgede bıraktı.

Norland'ın bu hafta başında güneydeki Sebha kentinde Mareşal Halife Hafter'in oğlu Saddam Hafter ile yaptığı görüşmelerin ayrıntıları yeterince açıklanmadı. Ancak gözlemciler Norland'ın Sebha'ya yaptığı ziyaretin ‘sembolik’ olduğunu bildirdi. Derne Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü olan Yusuf el-Farisi, söz konusu ziyaretin ‘önceki güvensizlik dalgalarının ardından istikrarlı güvenlik koşulları ışığında bir ABD yetkilisinin güney kentine yaptığı ilk ziyaret’ olduğunu belirtti.

cdvfg
ABD'nin Libya Özel Temsilcisi Richard Norland, Sebha ziyareti sırasında gerçekleşen görüşmede konuşurken (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)

Johns Hopkins Üniversitesi Dış Politika Enstitüsü üyesi Hafız el-Guveyl'e göre, Libya'ya yönelik on yıllık stratejik planın ve Rus nüfuzunu sınırlama girişimlerinin gölgeleri, ABD Özel Temsilcisi’nin Güney Libya ziyaretinde de kendisini gösterdi. El-Guveyl'e göre Rusya'nın Libya'nın güneyindeki nüfuzunu arttırması, ABD'nin kırılgan bölgelere yönelik stratejisinden ve Norland'ın ziyaretinden daha uzak değil. Bu noktada, geçtiğimiz mart ayından bu yana Rus askeri kargo uçaklarının ülkenin güneyinde yer alan Brak eş-Şati Üssü’ne yönelik birden fazla hava ikmalinden söz eden sızıntıların ortaya çıktığını da belirtmek gerekir.

Xujık8
Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid ed-Dibeybe ile CIA Direktörü William Burns arasında Trablus'ta daha önce yapılan bir görüşmeden (UBH)

İki yıldan kısa bir süre önce Biden yönetimi, ‘Çatışmayı Önlemek ve İstikrarı Teşvik Etmek için ABD Stratejisi - Libya için On Yıllık Stratejik Plan’ olarak bilinen planı başlattı. Bu plan, diğer hususların yanı sıra, Libya'nın tarihsel olarak marjinalleştirilmiş güneyini ulusal yapılara entegre etmeyi, daha geniş bir birleşmeye yol açmayı ve güney sınırını güvence altına almayı amaçlıyor.

Norland, Hafter'le görüştükten sonra Libya'nın güneyinin istikrara kavuşturulması, Libya'nın egemenliğinin korunması ve bölünmelerin aşılmasında oynadığı hayati rol hakkında genel bir konuşma yapmakla yetindi. Trablus Üniversitesi’nde siyaset bilimi profesörü olan Dr. Ahmed el-Atraş'a göre söz konusu ziyaret Moskova'nın nüfuz mücadelesi ve Rusya'nın bölgedeki genişlemesini keşfetme bağlamının ötesine geçemeyebilir.

Diğer yandan Norland’ın Libya'nın güvenlik kurumlarını birleştirme çabalarını ülkenin dört bir yanından Libyalı askeri liderlerle ilişki kurarak desteklemekten bahsetmesi de dikkat çekiyor. El-Atraş Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, bu ziyaretin gerçekleri gizlemek için yapıldığını belirtti. El-Atraş’a göre bu ziyaret öncelikle Moskova'yı hedef alıyor ve ülkenin batısından sorumlu İçişleri Bakanı İmad et-Trablusi ile Saddam arasında daha önce yapılan ve tek taraflı bir eylem olan görüşmeye dayanan vizyonları önemsizleştiriyor.

 sc
Rusya Savunma Bakanı Yardımcısı ve Rus hükümetinden üst düzey bir heyetin daha önce Bingazi'ye yaptığı ziyaretten (Şarku’l Avsat)

Öte yandan bir grup analist, Çin'in Libya'daki faaliyetlerinin genişlemesine ilişkin ABD'nin güçlü endişelerinden bahsetti. Siyasi analist İzzeddin Akil'e göre güney Libya, Çin İpek Yolu'nun kesilmesinde önemli bir istasyon olabilir ve aynı zamanda Afrika'da Çinlileri rahatsız etmek ve onlara karşı koymak için bir üs olarak kullanılabilir.

Akil, Washington yönetiminin Trablus Büyükelçisi olarak atanması planlanan Amerikalı diplomat Jennifer Gavito'nun brifinginde Çin hakkında söylenenleri esas aldı.

Gavito geçtiğimiz haziran ayında Senato Dış İlişkiler Komitesi önünde yaptığı açıklamada, Çin'le bağlantılı şirketlerin Libya'da bilgi ve iletişim teknolojileri sektöründe gösterdikleri derin başarılar konusunda uyarıda bulundu.

Infra Global Partners Vakfı danışmanı Jonathan Bass, Pekin'in Mareşal Halife Hafter'e verdiği desteğe işaret ederek, Çin'in daha önce eski Libya Başbakanı Fethi Başağa döneminde çok cazip koşullarla ülkenin güneyinde Libya altını çıkarma hakkını elde ettiğini söyledi.

Sahel bölgesinin son iki yılda Fransa'ya sadık bazı yerleşik rejimlerin devrilmesine tanık olması ve Rusya'nın yeni rejimlerin müttefiki olarak bölgeye müdahil olması da dikkat çekiyor.

Norland'ın Sebha'yı ziyaretinden bir gün sonra Rusya'nın Libya Büyükelçisi Aydar Aganin'in Rus askeri kamyonu Ural'ın direksiyonuna geçmesi ve Ural’ın Libya pazarına girişini kutlaması da önemli bir noktaydı.