Irak’taki 14 Hristiyan mezhebi

Papa Francis, Irak’a dört günlük tarihi bir ziyaret gerçekleştirecek (Getty)
Papa Francis, Irak’a dört günlük tarihi bir ziyaret gerçekleştirecek (Getty)
TT

Irak’taki 14 Hristiyan mezhebi

Papa Francis, Irak’a dört günlük tarihi bir ziyaret gerçekleştirecek (Getty)
Papa Francis, Irak’a dört günlük tarihi bir ziyaret gerçekleştirecek (Getty)

Katolik dünyasının ruhani lideri Papa Francis’in, 5 Mart’tan itibaren Irak’a dört gün sürmesi planlanan tarihi bir ziyaret gerçekleştirmesi bekleniyor. Papa Francis’in çeşitli din mensuplarının bir arada yaşaması hakkında konuşması ve yüzyıllardır devam eden çatışmalar nedeniyle kitlesel halde Irak ve Ortadoğu’dan kaçan Hristiyanları desteklemeye çalışması planlanıyor.
Irak nüfusunun ezici çoğunluğunu Müslümanlar oluşturuyor. Bununla birlikte üyeleri 200 bin ila 300 bin arasında değişen birkaç eski Hristiyan mezhebi bulunuyor. 2003'te Başkan Saddam Hüseyin'i deviren ABD önderliğindeki işgalden önce bu sayının 1 buçuk milyon olduğu tahmin ediliyor.
Irak'ta, çoğunluğu Bağdat'ta olmak üzere Ninova ve özerk Kürdistan Bölgesi'nde yaşayan ve resmi olarak tanınan 14 Hıristiyan topluluk var. Irak'taki en önde gelen Hıristiyan mezhepleri aşağıdaki gibidir:

Keldaniler
Keldaniler, Irak’taki en büyük Hıristiyan mezhebini oluşturuyor. Toplam Hristiyanların yüzde 80’inin oluşturuyor. Keldani kilisesi doğu mezhebi olan Katolik mezhebine mensup bulunuyor. Ancak ritüelleri ve sloganlarını korumaya devam ediyor. Milattan sonra 1’inci yüzyılda Mezopotamya’da kurulan bu mezhep varlığını günümüze kadar devam ettirmeyi başardı.
Bağdat’ta yer alan kiliseye Kardinal Louis Raphael Sako başkanlık ediyor. Keldanilerin çoğu Irak, İran ve Lübnan'da yaşıyor. Mesih zamanında kullanılan bir Sami dili olan Aramice'den türetilmiş bir lehçeyle konuşuyorlar. Irak genelinde 110 Keldani kilisesi bulunuyor.

Süryaniler
Süryaniler, çoğunluk olan Katolikler ve Ortodokslarla birlikte Iraklı Hristiyanların yaklaşık yüzde 10'unu oluşturuyor. Süryaniler çoğunlukla; Karakuş, Başika, Bartella’da yaşıyor. 
Ana Süryani Katolik Kilisesi Lübnan'da, Ortodoks Kilisesi Suriye'de yer alıyor. Irak'ta Katolik ve Ortodoks arasında değişen 82 Süryani kilisesi bulunuyor.

Asuriler
Asuriler, Asuri Katolikler de dahil olmak üzere Irak’taki Hristiyanların yaklaşık yüzde beşini oluşturuyor. Çoğunun kökleri İran ve Türkiye’ye uzanıyor. Birçoğu Birinci Dünya Savaşı sırasında Osmanlı topraklarından kaçıp Irak’a sığındı. Asuriler, 1915’te Ermeni katliamı sırasında insanların öldürülmesini bir soykırım olarak nitelendiriyorlar. Irak’ta 17’si Bağdat’a olmak üzere 21 Süryani kilisesi bulunuyor.

Ermeniler
Ermeniler, Irak’taki Hristiyanların yaklaşık yüzde üçünü oluşturuyor. Osmanlı topraklarında yaşayan Ermenilerin, büyük çoğunluğu 1915 olaylarından 1923'e kadar ki süreçte  Irak'a kaçtı.
Ermenice konuşan Ermenilerin, Irak’ta Ortodoks ve Katolik olmak üzere 19 kilisesi bulunuyor.

Araplar ve daha küçük gruplar
Araplar Irak'taki Hristiyanların yaklaşık yüzde ikisini temsil ediyor. Bağdat'ta ayrıca üç Rum Ortodoks kilisesi ve dört Kıpti Ortodoks kilisesi bulunmaktadır. Bunun yanısıra ülke genelinde az sayıda Protestan kilisesi bulunmakla beraber, 57 Rum Katolik kilisesi bulunuyor.



Lübnan ordusu: Hizbullah’ın askeri altyapısı neredeyse yok edildi

İsrail ordusunun aylarca bombardımana tuttuğu Lübnan'da ateşkes sevinçle karşılanmıştı (Reuters)
İsrail ordusunun aylarca bombardımana tuttuğu Lübnan'da ateşkes sevinçle karşılanmıştı (Reuters)
TT

Lübnan ordusu: Hizbullah’ın askeri altyapısı neredeyse yok edildi

İsrail ordusunun aylarca bombardımana tuttuğu Lübnan'da ateşkes sevinçle karşılanmıştı (Reuters)
İsrail ordusunun aylarca bombardımana tuttuğu Lübnan'da ateşkes sevinçle karşılanmıştı (Reuters)

Lübnan ordusu, İsrail sınırındaki Hizbullah altyapısının en az yüzde 90'ının dağıtıldığını bildirdi.

Kimliğinin paylaşılmaması şartıyla AFP’ye konuşan Lübnanlı bir yetkili, Litani bölgesinin güneyinde yer alan Hizbullah yapılanmasının yüzde 90’ından fazlasının dağıtıldığını belirtti.

İsrail’le Lübnan arasında 27 Kasım 2024'te yapılan ateşkes anlaşması kapsamında Lübnan ordusunun, sınır bölgelerindeki Hizbullah karargahlarını kaldırıp buralara konuşlanması talep ediliyor. Bunun karşılığında İsrail ordusunun da ülkeden çekilmesi gerekiyor. Ancak Tel Aviv yönetimi anlaşmayı sıklıkla ihlal ediyor. İsrail birlikleri, Lübnan’ın güneyindeki 5 bölgede asker konuşlandırmayı sürdürüyor. 

Lübnanlı güvenlik yetkilisi, ateşkes kapsamında Hizbullah’a ait yeraltı sığınaklarına ve karargahlarına ordu tarafından el konduğunu söyledi.

Kaynak, kamplardaki mühimmatların çoğunun ya İsrail bombardımanı nedeniyle hasar gördüğünü ya da "stoklanamayacak kadar kötü durumda" olduğunu, bu nedenle ordunun bunları imha ettiğini de sözlerine ekledi.

Askerlerin ayrıca Litani Nehri’nin kuzeyinden güneyine silah transferini önlemek için geçiş noktalarındaki güvenlik önlemlerini artırdığı aktarıldı.

Yetkili, anlaşma uyarınca Lübnan’ın güneyinden çekilmesi gereken Hizbullah’ın orduyla işbirliği yaptığını belirtti:

Hizbullah bölgeden geri çekildi ve 'Ne isterseniz yapın' dedi. Litani'nin güneyinde Hizbullah’a ait bir askeri altyapı kalmadı.

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, dün yaptığı açıklamada, anlaşmada üstlerine düşeni yerine getirdiklerini belirtirken, askerlerin bölgede konuşlandırılması önündeki tek engelin İsrailli birliklerin geri çekilmemesi olduğunu söyledi.

Avn, Sky News Arabia’ya verdiği röportajda, güneydeki bölgelerin yüzde 85’inin Lübnan ordusunun kontrolünde olduğunu belirterek, İsrail’in işgalini sonlandırması gerektiğini ifade etti.

Hizbullah’ın lideri Hasan Nasrallah, İsrail ordusunun 27 Eylül’de Beyrut’ta düzenlediği saldırıda öldürülmüştü. Onun yerine geçen Naim Kasım, 29 Mart’taki açıklamasında ateşkes ve silah bırakmaya ilişkin diplomatik kanalları açık tuttuklarını belirtirken, İsrail’in anlaşmaya bağlı kalmaması halinde “başka seçeneklere” başvurulabileceğini söylemişti. 

Lübnan Sağlık Bakanlığı verilerine göre, 8 Ekim 2023'ten bu yana İsrail saldırıları yüzünden 1106'sı kadın ve çocuk, 222'si sağlık çalışanı 4 binden fazla kişi öldü, neredeyse 17 bin kişi de yaralandı. 

Independent Türkçe, Times of Israel, Arab News